سندرم تاکی کاردی پاسچر ارتواستاتیک (POTS) که به عنوان سندرم تاکی کاردی وضعیتی نیز شناخته می شود؛ یکی از اختلالات شایع بوده؛ که عدم تحمل وضعیت اولین و مهمترین نشانه آن است.
سندرم تاکی کاردی وضعیتی به موقعیتی اشاره دارد که خون با کاهش بازگشت به قلب روبرو می شود. و این موضوع منجر به افتادن، سزگیجه و غش کردن بیمار می گردد.
در شرایط عادی وقتی شما در حالت نشسته، ایستاده یا درازکش هستید؛ نیروی گرانش زمین خون را به سمت یک منطقه خاص از بدن می کشد. در این شرایط رگ های آن قسمت زا بدن تنگ تر شده و با افزایش محدود ضربان قلب، فشار جریان خون را به سمت قلب و مغز، تنظیم می کند. به همین دلیل فشار خون به طور ناگهانی، به اصطلاح نمی افتد.
همه این اتفاق ها به صورت اتوماتیک توسط سیستم عصبی بدن که مسئول عملکردهای بدن است؛ انجام می شود.
در بیماران مبتلا به سندرم تاکی کاردی پاسچر چه اتفاقی می افتد
در بیماران مبتلا به سندرم تاکی کاردی پاسچر سیستم عصبی خودکار به درستی عمل نمی کند. در نتیجه یک افت ناگهانی در شدت جریان خون به قلب و مغز بخصوص در حالت ایستاده، برای فرد ایجاد می شود. و قلب شروع به تلاشی شدید برای جبران این افت فشار خون می کند. بیماران مبتلا به تاکی کاردی پاسچر در نتیجه این اتفاق دچار غش، ضعف و سرگیجه می شوند.
همچنین در این شرایط و پس از ده دقیقه از تغیر وضعیت بیمار از حالت درازکش به ایستاده، ضربان قلب بیمار از ۳۰ به ۱۲۰ تپش در دقیقه افزایش خواهد داشت.
هر فردی در معرض ابتلا به سندرم تاکی کاردی پاسچر است. اما زنان ۱۵ تا ۵۰ ساله بخصوص همراه با شروع عادت ماهیانه قاعدگی، بیشتر در معرض آن هستند. در واقع عادت ماهیه می تواند نشانه های افت فشار خون را در این افراد تشدید کند.
علت بیماری تاکی کاردی پاسچر چیست؟
اگرچه علت بیماری تاکی کاردی پاسچر به طور دقیق مشخص نشده است. اما بیماری هایی همچون دیابت، ام اس MS، لوپوس، سارکوئیدوز، میتوکندری، لایم، سندرم تحرک مفاصل و مونونوکلئوز، را از علل احتمالی رخ دادن آن می دانند.
همچنین بر اساس تجربه احتمال دچار شدن به سندرم تاکی کاردی پاسچر بعد از بارداری، ضربات، جراحی ها و بیماری های عفونی شدید، بیشتر است.
علائم و نشانه های سندرم تاکی کاردی پاسچر یا وضعیتی
علائم سندرم تاکی کاردی پاسچر متعدد است که اغلب با تغییر وضعیت از حالت نشسته یا درازکش به ایستاده رخ می دهد. و بعضی از این علائم با دراز کشیدن دوباره بهتر می شود. در ادامه برخی از علائم مشترک در بیماران مبتلا به این سندرم را فهرست وار ذکر کرده ایم.
- سرگیجه
- غش
- تپش قلب
- لرزش و عرق کردن
- ضعف و خستگی
- سردرد
- تاری دید
- بد خوابی
- درد قفسه سینه
- احساس بیماری
- تنگی نفس
علائم سندرم تاکی کاردی پاسچر در مبتلایان دارای شدت های متفاوتی است. چنان که در موارد شدید آن حتی فعالیت های ساده روزانه نیز سخت خواهد. مثلا فرد حتی نمی تواند به راحتی بایستد. و در مواردی در حدی است که فرد تحمل انجام فعالیت های فیزیکی و ورزشی را ندارد.
بیماری تاکی کاردی پاسچر دارای دوره های عودکننده و فروکش کننده است. و نشانه های آن در مواقعی از سال می آیند و می روند.
در اغلب موارد تشخیص بیماری تاکی کاردی ساده نیست. چراکه اغلب مردم از حملات آن اضطراب و هراس دارند. اما به هر حال با مراجعه به پزشک و ارائه شرح حال بیماری شما تشخیص داده خواهد شد. در نهایت شما می توانید با تغییر در شیوه زندگی و صمرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، بیماری خود را درمان کنید.
در ادامه برخی از راه های درمان خانگی تاکی کاردی پاسچر آمده است.
افزایش مصرف مایعات
افراد مبتلا به تاکی کاردی پاسچر به دلیل کاهش فشار خون و افزایش ضربان قلب، قادر به ایستادن نیستند. مصرف بیشتر مایعات برای حل این مشکل بسیرا مفید است.
مصرف آب باعث تحریک سیستم عصبی سمپاتیک می شود. و سطح انتقال دهنده عصبی نوراپی نفرین را تحریک می کند. در نتیجه به حفظ فشار خون کمک می کند.
نکته مهم اینکه برای حفظ هیدراسیون بدن، میزان مصرف آب باید مشخص باشد. به زبان ساده مقداری آب را به طور منظم مصرف کنید؛ که باعث شود رنگ ادرار شما کاملا روشن باشد.
در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۳ در مجله Circulation منتشر شد. بیان شده است که مصرف آب می تواند با افزایش مقاومت عروق محیطی، تحمل حالت ایستاده را برای فرد بیشتر کند.
اگر در حالت ایستاده احساس سرگیجه کردید؛ جرعه ای آب بنوشید. معمولا طی چند دقیقه حالتان بهتر می شود.
افزایش مصرف نمک
افزایش مصرف نمک می تواند بر بهبود علائم تاکی کاردی وضعیتی موثر باشد.
افزایش میزان سدیم در بدن، میزان گردش خون و سطح پلاسما را در بدن افزایش می دهد. پس سدیم بیشتر یعنی رسیدن حجم بیشتر خون و در نتیجه کمتر شدن علائم این سندرم.
پیشنهاد می شود کسانی که به این سندرم مبتلا هستند میزان مصرف نمک خود را به ۲ تا ۴ گرم در روز افزایش دهند.
توجه: مصرف نمک برای کسانی که از فشار خون بالا یا بیماری های کلیه یا بیماری قلبی رنج می برند؛ توصیه نمی شود.
خوردن وعده های غذایی کوچکتر و کربوهیدرات کمتر
اگر شما به سندرم تاکی کاردی پاسچر مبتلا هستید؛ خوردن وعده های غذایی کمتر نیز موثر است. وقتی شما وعده های غذای کوچکتری داشته باشید. بدن خون کمتری را برای هضم غذا به سمت دستگاه گوارش منتقل می کند. که این موضوع باعث کاهش تجمع خون در میانه بدن و انتقال آن به سمت قلب و مغز و در نتیجه کاهش علائم سندرم تاکی کاردی وضعیتی می شود. همچنین بهتر است غذا را به آرامی و بدون عجله مصرف کنید.
از سویی بهتر است مصرف کربوهیدرات ها را کاهش دهید. مصرف کربوهیدرات بالا منجر به کاهش فشار خون در افراد مبتلا به سندرم تاکی کاردی وضعیتی می شود.
اجتناب از مصرف قهوه و کافئین
کافئین ممکن است برای افراد مبتلا به تاکی کاردی پاسچر مضر باشد. کافئین می تواند موجب کاهش فشار خون در حالت ایستاده شود. چراکه در این بیماری سطح محرک های طبیعی بدن بالاست و کافئین می تواند اوضاع را بدتر نیز کند.
همچنین مصرف بیش از حد قهوه ارتباط مستقیمی با از دست دادن آب بدن دارد. و خوب می دانید که وجود آب کافی در بدن برای کنترل این سندرم چقدر ضروری است.
بنابراین بهتر است بجای مصرف نوشیدنی های کافئین دار، نوشیدنی های سالم، مثل چای سبز را مصرف کنید.
و نکته مهم اینکه در هر زمان باید از نوشیدنی های الکلی دوری کنید.
گذاشتن سر بالاتر از بدن در هنگام خواب
این حالت برای کاهش علائم تاکی کاردی وضعیتی در هنگام صبح و برخواستن از خواب، می تواند کمک کننده باشد. حتی این وضعیت برای کسانی که دچار مشکلات تحریک معده که منجر به رفلکس اسید می شود و یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) نتیجه مفید است.
تخت خواب و یا محل خواب تان را طوری تنظیم کنید که سر و بدنتان بالاتر از سطح ران ها بماند.
پوشیدن جوراب واریس
پوشیدن جوراب واریس یکی از راه کارهای ساده برای جلوگیری از تجمع خون در پاها در هنگام خواب است. در واقع جوراب واریس برای بیماران مبتلا به سندرم تاکی کاردی پاسچر در جهت کنترل حجم خون در پایین تنه بسیار مفید است.
جوراب واریس ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. ولی قطعا عمل خواهد کرد. بنابراین پیشنهاد می کنیم بهترین جنس آن را از فروشگاهی معتبر خریداری کنید. تا بهترین نتیجه را بگیرید.
فعالیت و تحرک بدنی
هرچند ورزش کردن برای بیماران تاکی کاردی پاسچر ممکن است مشکل باشد. اما در بهبود علائم به آن ها کمک می کند. ورزش های مثل شنا، قایقرانی، تمرینات تقویت اندام های تحتانی، پیاده روی و آهسته دویدن، از جمله فعالیت های احتمالا مفید برای شماست. البته شما باید بسیار عاقلانه ورزش مورد نظر را با توجه به ضوعیت جسمی خود انتخاب کنید. شما بیاد مطمئن شوید بدن تان فشار این تمرینات را تحمل می کند. در غیر این صورت فشار را کاهش داده و یا به طور کلی از انجام آن اجتناب کنید.
انجام ورزش سه بار در هفته به مدت ۲۰ دقیقه در این زمینه می تواند مفید باشد.
اجتناب از ایستادن طولانی
طبیعی است که مبتلایان به تاکی کاردی وضعیتی نباید به مدت طولانی ایستاده باقی بمانند. پس تا جای ممکن ایستادن طولانی را از برنامه زندگی خود حذف کنید.
اما اگر به هر دلیل مجبور به ایستادن طولانی هستنید. می توانید با خم کردن و فشردن پاها و یا تغییر فشار روی یکی از پاها، به نوبت، در پمپاژ خون به سمت قلب، موثر باشید.
و در نهایت فراموش نکنید که تغییر وضعیت از حالت درازکش به حالت ایستاده را همیشه به آرامی و با حوصله انجام دهید. برای این کار ابتدا روی تخت بنشینید؛ و سپس در آهسته ترین حالت بایستید.
نکات بیشتر درباره سندرم تاکی کاردی پاسچر
- افسردگی می تواند یکی از عواقب وضعیتی ناشی از سندرم تاکی کاردی پاسچر باشد. برای مبارزه با آن خواب کافی داشته باشید.
- از استرس دوری کنید.
- با حمایت گرفتن از خانواده و دوستان کیفیت زندگی خود را در شرایط بیماری بهبود دهید.
- دقت کنید چه چیزهایی علائم شما را تشدید می کند و از آنها جلوگیری کنید.
- تغییرات درجه حرارت بدن می تواند علائم این سندرم را تشدید کند.
- بجای ایستادن از یک صندلی حمام هنگام دوش گرفتن استفاده کنید.
- در صورت نیاز برنامه روزانه خود را با خواب بیشتر و فعالیت کاری کمتر، تغییر دهید.
- از رفتن نزد متخصص دریغ نکنید.