[vc_row][vc_column][vc_column_text]
سندرم متابولیک نام دیگری برای توصیف یک گروه از عوامل خطر است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیگر مشکلات سلامتی مانند دیابت و سکته مغزی را افزایش می دهد.
اصطلاح “متابولیک” به فرآیندهای بیوشیمیایی در عملکرد طبیعی بدن اشاره دارد. عوامل خطر صفات، شرایط، و یا عاداتی هستند که شانس بدن را برای ابتلا به بیماری افزایش می دهد.
عوامل خطرساز برای ابتلا به سندرم متابولیک
شرایط پنجگانه زیر از عوامل خطرساز متابولیک هستند. شما می توانید هر یک از این عوامل خطر را به تنهایی داشته باشید اما برای ابتلا به سندرم متابولیک هر فرد باید حداقل ۳ عامل از عوامل زیر را داشته باشد:
- سایز بزرگ کمر: این عارضه چاقی شکمی و اندام سیبی شکل نیز نامیده می شود. چربی اضافی در ناحیه معده از عامل خطر است که احتمال ابتلا به بیماری قلبی و تجمع چربی در قسمت های دیگر بدن مانند باسن را افزایش می دهد.
- سطح تری گلیسرید بالا: تری گلیسیرید نوعی چربی موجود در خون می باشد.
- سطح پایین کلسترول HDL: این نوع کلسترول به کلسترول خوب نیز معروف است. HDL به حذف کلسترول از شریان ها کمک می کند. سطح پایین کلسترول HDL، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
- فشار خون بالا: فشار خون نیروی است که از طرف قلب ایجاد شده و موجب حرکت خون در دیواره شریان ها می شود. اگر این فشار در طول زمان ثابت و بالا باشد، می تواند به قلب آسیب برساند و منجر به ایجاد پلاک شود.
- بالا بودن قند خون ناشتا: بالا بودن خفیف قند خون ممکن است علائم اولیه دیابت باشد.
سندرم مقاومت به انسولین، سندرم چاقی و سندرم X از جمله نام های دیگر سندرم متابولیک است.
چه عواملی باعث ایجاد سندرم متابولیک می شوند؟
سندرم متابولیک علل متعددی دارد که با هم عمل می کنند. برخی از علل، از جمله اضافه وزن و چاقی، بی تحرکی و مقاومت به انسولین از جمله علل ایجاد این اختلال هستند که تحت کنترل می باشند. اما در مقابل عواملی وجود دارند که تحت کنترل نیستند. به عنوان مثال سندرم متابولیک با افزایش سن، بیشتر احتمال دارد که رخ بدهد.
عوامل دیگری مانند ژنتیک (قومیت و سابقه خانوادگی)، ممکن است نقشی در ایجاد این شرایط بازی کنند. این عوامل نیز تحت کنترل شما نیستند. به عنوان مثال، ژنتیک می تواند خطر ابتلا به مقاومت به انسولین، که به ایجاد سندرم متابولیک منجر می شود را افزایش دهد. یعنی می توان گفت که مقاومت به انسولین ارثی ممکن است عامل ایجاد این اختلال باشد.
افرادی که به سندرم متابولیک مبتلا هستند اغلب با دو بیماری دیگر نیز درگیر می شوند. این دو بیماری عبارتند از:
- لخته شدن خون بیش از حد و ثابت
- التهاب درجه پایین در سراسر بدن
محققان هنوز نمی دانند که آیا این دو وضعیت باعث بدتر شدن سندرم متابولیک می شود یا خیر؟ این محققان شرایط دیگری نیز به شرح زیر را معرفی کرده اند که معتقدند می توانند نقش مهمی در ابتلا به سندرم متابولیک بازی کنند:
- کبد چرب (وجود تری گلیسیرید و سایر چربی ها اضافه در کبد)
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (تمایل به ایجاد کیست در تخمدان)
- سنگ کیسه صفرا
- مشکلات تنفسی در هنگام خواب (از جمله آپنه خواب)
چه کسی در خطر ابتلا به سندرم متابولیک قرار دارد؟
- چاقی شکمی
- بی تحرکی
- مقاومت به انسولین
افرادی که یکی از عوامل بالا را داشته باشند، خطر ابتلا بیشتری آن ها را تهدید می کند. برخی از افراد در معرض خطر سندرم متابولیک هستند، زیرا از داروهایی که باعث افزایش وزن و یا تغییر در فشار خون، کلسترول خون و سطح قند خون می شود، استفاده می کنند. این داروها اغلب برای درمان التهاب، آلرژی ها، HIV، و افسردگی و انواع دیگر بیماری های روانی تجویز می شود.
برخی از گروه های قومی و نژادی نیز در ایالات متحده خطر بیشتری برای سندرم متابولیک نسبت به دیگران دارند. مکزیکی تبارها دارای بالاترین نرخ ابتلا به سندرم متابولیک، و پس از آن سفید پوستان و سیاه پوستان قرار دارند.
گروه های دیگری نیز در معرض خطر سندرم متابولیک هستند. این گروه ها عبارتند از:
- افرادی که سابقه شخصی ابتلا به دیابت دارند
- افرادی که خواهر و برادر یا پدر و مادر آن ها مبتلا به دیابت است.
- زنان در مقایسه با مردان بیشتر مبتلا می شوند.
- زنانی که سابقه شخصی سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند.
خطر بیماری های قلبی
سندرم متابولیک خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را افزایش می دهد. عوامل خطر دیگری نیز، علاوه بر سندرم متابولیک، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهند. به عنوان مثال، سطح بالای کلسترول بد و سیگار کشیدن عامل خطر عمده برای بیماری قلبی هستند.
علائم و نشانه ها
بسیاری از عوامل خطرساز متابولیک هیچ علائم یا نشانه مشهودی ندارد. البته چاقی و چربی شکمی یکی از نشانه های قابل مشاهده است.
برخی افراد ممکن است علائم اختلالاتی مانند افزایش قند خون را داشته باشند. به خصوص اگر در حال حاضر به دیابت نوع ۲ مبتلا باشند. علائم قند خون بالا عبارتند از:
- افزایش تشنگی
- افزایش ادرار، به خصوص در شب
- خستگی
- تاری دید
فشار خون بالا معمولا هیچ علائم و نشانه ای ندارد. با این حال، برخی از مردم در مراحل اولیه فشار خون بالا ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- سردرد
- سرگیجه
- خون دماغ شدن زیاد
چگونه سندرم متابولیک درمان می شود؟
تغییر در شیوه زندگی برای سلامت قلب اولین درمان سندرم متابولیک است. اگر تغییر در شیوه زندگی برای سلامت قلب کافی نباشد، دکتر شما ممکن است دارو تجویز کند. داروهایی که برای درمان و کنترل فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا، کلسترول خوب پایین و قند خون بالا تجویز می شود می تواند در درمان این سندرم موثر باشند.
اهداف درمان
هدف اصلی درمان سندرم متابولیک، کاهش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب است. اولین درمان کاهش کلسترول LDL و فشار خون بالا و مدیریت دیابت است.
هدف دوم از درمان، جلوگیری از بروز دیابت نوع ۲ است. عوارض دراز مدت دیابت اغلب شامل بیماری های قلبی و کلیوی، از دست دادن بینایی و قطع عضو است. اگر فرد مبتلا به دیابت باشد، هدف از درمان کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی با کنترل همه عوامل خطر است.
تغییر در شیوه زندگی
برای ایجاد تغییراتی در زندگی که منجر به سلامت قلب می شود، معمولا موارد زیر توصیه می شد:
- خوردن غذاهای مفید برای قلب
- تعادل وزن
- مدیریت استرس
- فعالیت بدنی
- ترک سیگار
داروها
گاهی اوقات تغییر در شیوه زندگی به اندازه کافی برای کنترل عوامل خطر ابتلا به سندرم متابولیک کافی نیست. به همین دلیل مصرف دارو تجویز می شود. برای مثال، جهت کنترل و یا کاهش کلسترول ممکن است داروهای استاتین تجویز شود. با کاهش سطح کلسترول خون، شانس حمله قلبی یا سکته مغزی کاهش می یابد. پزشکان معمولا استاتین را برای افرادی زیر تجویز می کنند:
- افراد دیابتی
- بیماران مبتلا به بیماری های قلبی و یا سکته مغزی
- افراد مبتلا به کلسترول LDL بالا
داروهایی که خطرات زیر را کاهش می دهند نیز برای مبتلایان به این سندرم مناسب است:
- داروهای کاهنده شانس حمله قلبی یا مرگ ناگهانی
- داروهای کاهنده فشار خون
- داروهای جلوگیری از لخته شدن خون (لخته شدن خون می تواند به حمله قلبی یا سکته مغزی منجر شود.)
- داروهای کاهنده حجم کار قلب و تسکین علائم بیماری عروق کرونر قلب
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]