شقاق مقعد از علائم, علل تا درمان های موثر

شقاق مقعد یک پارگی کوچک است که در بافت نرم، نازک و مرطوب خطوط مقعد ایجاد می شود. شقاق مقعد ممکن است با دفع مدفوع در طول اجابت مزاج نیز مرتبط باشد. اگر مبتلا به شقاق مقعد باشید معمولا در طول اجابت مزاج درد مقعد و خونریزی دارید. همچنین ممکن است اسپاسم در حلقه عضلانی انتهای مقعد (اسفنکتر مقعد) را نیز تجربه کنید. شقاق مقعد در نوزادان بسیار رایج است، اما می تواند افراد را در هر سنی مبتلا کند. ساده ترین راه درمان شقاق مقعد در دست شماست. افزایش مصرف فیبر یا نشسته در وان آب گرم از جمله این درمان ها است. برخی از افراد مبتلا به شقاق نیز ممکن است به دارو یا عمل جراحی نیاز داشته باشند.

علائم شقاق مقعد

علائم و نشانه های شقاق مقعد عبارتند از:

  • درد در هنگام دفع مدفوع که گاهی شدید می شود.
  • درد پس از اجابت مزاج که می تواند تا چند ساعت طول بکشد.
  • مشاهده خون قرمز روشن در مدفوع و یا در کاسه توالت پس از اجابت مزاج.
  • خارش یا سوزش در اطراف مقعد
  • شکاف قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
  • یک غده کوچک یا برجستگی پوستی بر روی پوست نزدیک شقاق مقعد

چه هنگام باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما دچار درد در هنگام دفع مدفوع هستید و یا پس از اجابت مزاج متوجه خون در مدفوع و یا دستمال توالت شدید باید به دکتر مراجعه کنید.

علل ایجاد شقاق مقعد

از علل شایع شقاق مقعد عبارتند از:

  • عبور مدفوع بزرگ و یا سخت از مقعد
  • یبوست و زور زدن در هنگام دفع مدفوع
  • اسهال مزمن
  • التهاب منطقه آنورکتال که ناشی از بیماری کرون یا بیماری دیگری التهابی روده است
  • زایمان

نادرترین دلایل ایجاد شقاق مقعد عبارتند از:

  • سرطان مقعد
  • HIV
  • بیماری سل
  • سیفلیس
  • تبخال

عواملی که خطر ابتلا را بیشتر می کند

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به شقاق مقعد را افزایش دهند عبارتند از:

  • نوزادان: بسیاری از نوزادان شقاق مقعد را در طول سال اول زندگی تجربه می کنند؛ کارشناسان هنوز علت این عارضه را درنیافتند.
  • پیری: افراد مسن ممکن است به شقاق مقعد به دلیل گردش خون آهسته مبتلا شوند. این کندی گردش خون، کاهش جریان خون به ناحیه مقعد را به همراه دارد.
  • یبوست: زور زدن در هنگام دفع مدفوع و عبور مدفوع سخت، خطر پاره شدن پوست اطراف رکتوم را افزایش می دهد.
  • زایمان: شقاق مقعد در زنانی که زایمان طبیعی داشته اند شایع تر است.
  • بیماری کرون: کرون بیماری التهابی روده است که باعث التهاب مزمن روده می شود. این عارضه پوشش کانال مقعد را بیشتر به پاره شدن سوق خواهد داد.
  • رابطه جنسی از طریق مقعد

عوارض شقاق مقعد

عوارض شقاق مقعد می تواند شامل موارد زیر باشد:

عدم التیام زخم: شقاقی که در عرض ۶ هفته التیام نیابد شقاق مقعد مزمن در نظر گرفته شده و نیاز به درمان بیشتر دارد.
عود کردن بیماری: هنگامی که شما یک بار شقاق مقعد را تجربه کرده اید، مستعد ابتلا مجدد به این عارضه هستید.
گسترس به عضلات اطراف: شقاق مقعد ممکن است به حلقه عضلانی که مقعد را بسته نگه می دارد (اسفنکتر مقعد داخلی) گسترش یابد، و این درمان را مشکل تر خواهد کرد.

تشخیص بیماری

در صورت امکان، دکتر شما یک معاینه رکتوم با انگشت انجام می دهد. در این معاینه پزشک یک انگشت خود را به داخل کانال مقعد وارد کرده و یا استفاده از یک لوله کوتاه و باریک (anoscope) به بازرسی کانال مقعد می پردازد. اگر این بیماری برای شما بیش از حد دردناک باشد، دکتر ممکن است بدون معاینه و تنها با مشاهده، قادر به تشخیص شقاق مقعد باشد.

شقاق حاد مقعد مانند یک قطره اشک تازه به نظر می رسد و تا حدودی مانند یک برش کاغذ است. در شقاق مزمن مقعد دو توده جداگانه، یکی داخلی (توده ای سنتینل) و یکی خارجی (پاپیلای هایپرتروفی) مشاهده می شود.

محل شکاف سرنخ هایی در مورد علت آن به پزشک خواهد داد. شقاق که به جای جلو یا عقب مقعد، در کنار جایی که مقعد باز می شود مشاهده شود، بیشتر احتمال دارد نشانه ای از اختلالات دیگری مانند بیماری کرون باشد. در این صورت پزشک ممکن است آزمایشات دیگر را تجویز کند. این آزمایش ها عبارتند از:

  • سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: در این آزمایش یک لوله باریک انعطاف پذیر با یک دستگاه ضبط ویدیو کوچک به قسمت پایین روده بزرگ وارد می کنند. این آزمایش معمولا برای کسانی که کمتر از ۵۰ سال سن دارند و هیچ عوامل خطری برای ابتلا به بیماریهای دستگاه گوارش و یا سرطان روده بزرگ مشاده نمی شود، انجام می شود.
  • کولونوسکوپی: در این آزمایش دکتر یک لوله قابل انعطاف را وارد مقعد کرده و به بازرسی کل روده بزرگ می پردازد. این تست معمولا در صورتی که بیمار بیش از۵۰ سال سن داشته و نشانه هایی از عوامل خطر سرطان روده بزرگ، و یا سایر علائم مانند درد شکم و یا اسهال را داشته باشد، انجام می شود.

اگر محل عبور مدفوع را با مصرف فیبر و مایعات بیتشر، نرم نگه دارید، شقاق مقعد اغلب در عرض چند هفته التیام می یابد. دراز کشیدن در آب گرم به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه چند بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج، می تواند به شل شدن اسفنکتر و درمان کمک کند. اگر با انجام این اقدامات، نشانه های شما باقی مانده است، شما به احتمال زیاد نیاز به درمان بیشتری دارید.

شقاق مقعد از علائم, علل تا درمان های موثر
شقاق مقعد از علائم, علل تا درمان های موثر

درمان غیر جراحی شقاق مقعد

برای درمان غیر جراحی دکتر شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

  • استعمال خارجی نیتروگلیسیرین (Rectiv)، برای کمک به افزایش جریان خون و کمک به شل شدن اسفنکتر مقعد. نیتروگلیسیرین معمولا زمانی که سایر اقدامات ذکر شده با شکست مواجه شود توصیه می شود. از مهمترین عوارض جانبی این درمان سردرد است که می تواند شدید باشد.
  • کرم های بی حسی موضعی مانند لیدوکائین هیدروکلراید (Xylocaine) ممکن است برای تسکین درد مفید باشد.
  • تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس)، برای فلج کردن عضلات اسفنکتر مقعد و استراحت اسپاسم
  • داروهای فشار خون، مانند نیفدیپین خوراکی (Procardia) یا دیلتیازم (Cardizem) می تواند به شل شدن اسفنکتر مقعد کمک کند. این داروها ممکن است از طریق خوراکی یا استعمال خارجی، زمانی که نیتروگلیسیرین موثر نیست و یا عوارض جانبی قابل توجهی است، استفاده شود.

عمل جراحی برای شقاق مقعد

اگر شما به شقاق مقعد مزمن مبتلا هستید و این عارضه به دیگر درمان ها مقاومت نشان می دهد و یا علائم شما شدید است، دکتر ممکن است عمل جراحی را توصیه کند. پزشکان معمولا یک روش به نام برداشت اسفنگتر داخلی (LIS)، که شامل برش یک بخش کوچک از عضله اسفنکتر مقعد برای کاهش اسپاسم و درد است را، انجام می دهند. مطالعات نشان داده اند که در شقاق مزمن، جراحی بسیار موثر تر از هر درمان پزشکی دیگر است. با این حال، عمل جراحی ممکن است کمی خطر ایجاد بی اختیاری مدفوع را به همراه داشته باشد.