سرخک آلمانی، که به نام سرخجه نیز شناخته می شود عفونت ویروسی است که باعث بثورات قرمز بر روی بدن می شود. گذشته از بثورات جلدی، افراد مبتلا به این عفونت، معمولا تب و تورم غدد لنفاوی را نیز مشاهده می کنند. این عفونت می تواند از فردی به فردی دیگر، از طریق تماس، عطسه یا سرفه فرد آلوده، گسترش یابد. این به این معنی است که اگر دستان به ویروس مبتلا باشد و آن را به دهان، بینی و چشم بمالید، قطعا بیمار خواهید شد.
سرخجه در ایالات متحده، به دلیل طرح واکیسناسبون همگانی، نادر است. با این حال در برخی از نقاط جهان هنوز این بیماری رواج دارد. سرخجه معمولا کودکان بین سنین ۵ تا ۹ سال را درگیر می کند. اما ممکن است در بزرگسالان نیز دیده شود.
سرخجه یک عفونت خفیف است که در عرض یک هفته، حتی بدون درمان نیز از بین می رود. با این حال، وقوع آن در زنان باردار خطرناک است و ممکن است به سندرم سرخجه مادرزادی در جنین منجر شود. سندرم سرخجه مادرزادی می تواند رشد جنین را مختل کرده و باعث نقص مادرزادی جدی مانند اختلالات قلبی، ناشنوایی و آسیب های مغزی شود. پس اگر باردار هستید و سرخجه گرفتید حتما باید به دنبال درمان آن باشید.
علائم سرخجه چیست؟
علائم سرخجه اغلب آنقدر خفیف است که تشخیص آن ها دشوار است. معمولا در عرض دو تا سه هفته پس از مواجهه اولیه به این ویروس، علائم خود را نشان می دهند. آنها اغلب سه تا هفت روز دوام دارند. این علائم شامل موارد زیر می باشند:
- بثورات پوستی صورتی یا قرمز که در صورت آغاز می شود و پس از آن به سمت پایین و بقیه بدن گسترش می یابد.
- تب خفیف، معمولا حدود ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۸٫۸ درجه سانتی گراد)
- تورم و حساسیت غدد لنفاوی
- آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
- سردرد
- درد عضلانی
- التهاب یا قرمزی چشم
اگر چه این علائم ممکن است به نظر جدی نرسند. اما اگر به سرخجه شک دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. این کار را به ویژه اگر باردار هستید انجام دهید. زیرا ابتلا به این ویروس در زمان بارداری، می تواند عوارض شدیدی برای جنین داشته باشد.
در موارد نادر، سرخجه می تواند به عفونت گوش و تورم مغزی منجر شود. اگر شما متوجه هر یک از علائم زیر در طول یا پس از عفونت سرخجه شدید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:
- سردرد طولانی مدت
- گوش درد
- گرفتگی گردن
چه عواملی باعث سرخجه می شود؟
سرخک آلمانی توسط ویروس سرخجه، ایجاد می شود. این ویروس بسیار مسری است که می تواند از طریق تماس نزدیک و یا از طریق هوا منتقل شود. قطرات آلوده به ویروس با عطسه و سرفه فرد بیمار در هوا گسترده شده و فرد دیگر با تنفس آن آلوده می شود. این به این معنی است که شما می توانید این ویروس را از طریق استنشاق قطرات از فرد آلوده و یا لمس کردن یک شیء آلوده با قطرات بگیرید. این ویروس در صورتی که در بدن زن باردار وجود داشته باشد می تواند از طریق جریان خون به جنین منتقل شود.
افرادی که سرخک آلمانی دارند اغلب از یک هفته قبل از بروز بثورات پوستی تا حدود دو هفته پس از بثورات پوستی می توانند بیماری را منتقل کنند. در واقع این بیماری ۳ هفته مسری است. جالب است بدانید حتی زمانی که فرد خودش اطلاع ندارد که مبتلا شده، می تواند ویروس را به شخص دیگر منتقل کند.
چه کسانی در خطر ابتلا قرار دارند؟
سرخک آلمانی واکسن دارد. به همین جهت افرادی که واکسن این ویروس را تزریق کرده اند به صورت مادام العمر از ابتلا به سرخجه، مصون هستند. اولین دسته ای که در معرض ابتلا قرار دارند افرادی هستند که واکسن این بیماری را نزده اند.
واکسن سرخجه، معمولا یک بار بین سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی، و سپس دوباره بین سنین ۴ تا ۶ سالگی تزریق می شود. این به این معنی است که نوزادان و کودکانی که هنوز همه واکسن های خود را دریافت نکرده اند بیشتر خطر ابتلا به سرخک آلمانی را دارند.
برای جلوگیری از تاثیر منفی سرخجه در زنان باردار و جنینشان، بهتر است برای چک کردن مصونیت بدن نسبت به این ویروس، آزمایش خون تجویز شود. اگر مطمئن هستید که واکسن سرخجه را نزده اید، حتما در معاینات اولیه بارداری این موضوع را به پزشکتان اطلاع دهید.
تاثیر سرخجه بر روی زنان باردار
هنگامی که زن بارداری سرخک آلمانی می گیرد، ویروس این بیماری از طریق جریان خون به جنین منتقل می شود. این عارضه سندرم سرخجه مادرزادی نام دارد. سندرم سرخجه مادرزادی یک موقعیت جدی است و می تواند به سقط و مرده زایی منجر شود. علاوه بر این نقص های هنگام تولد در نوزادانی که سرخجه را از مادر دریافت کرده اند به شرح زیر می باشد:
- تاخیر در رشد
- معلولیت ذهنی
- نقص قلبی
- ناشنوایی
- عملکرد ضعیف اندام ها
زنانی که در سن باروری هستند و قصد دارند بچه دار شوند، همچنین از تزریق واکسن سرخجه در کودکی اطلاعی ندارند، حداقل ۲۸ روز قبل از تلاش برای بارداری، آزمایش خون بدهند.
تشخیص بیماری
از آنجا که سرخک آلمانی شبیه به ویروس های دیگر است که باعث خارش می شوند، پزشک برای تشخیص آزمایش خون تجویز می کند. در این آزمایش انواع آنتی بادی هایی که زمان ابتلا در بدن ترشح می شود، اندازه گیری می شود. آنتی بادی پروتئینی است که برای تشخیص و از بین بردن مواد مضر، مانند ویروس ها و باکتری در بدن تولید می شود. نتایج آزمایش می تواند نشان دهد که آیا شما در حال حاضر به ویروس ایمن هستید یا خیر.
درمان سرخجه
اغلب موارد سرخک آلمانی در خانه درمان می شود. استراحت کافی و مصرف استامینوفن (تیلنول)، که می تواند به تسکین ناراحتی ناشی از تب و درد کمک کند، معمولا توصیه می شود. علاوه بر این به دلیل مسری بودن بیماری، باید در خانه بمانید.
زنان باردار ممکن است با آنتی بادی به نام گلوبولین هیپریمونه Hyperimmune globulin که می تواند به مبارزه با ویروس بپردازد، درمان شوند. این آنتی بادی برای کاهش علائم نیز مفید است. با این وجود هنوز هم خطر ابتلای جنین به سندرم سرخجه مادرزادی وجود دارد. نوزادانی که با سرخجه مادرزادی متولد می شوند، باید تحت نظر یک تیم متخصص پزشکی قرار بگیرند.
جلوگیری از سرخجه
برای اکثر افراد، واکسیناسیون یک راه امن و موثر برای جلوگیری از سرخجه است. واکسن سرخجه، معمولا با واکسن سرخک و اوریون و همچنین آبله مرغان، ترکیب می شود.
این واکسن ها معمولا به کودکانی که بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی هستند تزریق می شود. و مجددا دوز قوی تر از آن در سنین ۴ تا ۶ سالگی زده می شود. از آن جا که این واکسن ها دوز خفیفی از ویروس را دارند ممکن است بعد از تزریق، تب خفیف و ضایعات پوستی ایجاد شود.
اگر مطمئن نیستید که این واکسن را تزریق کرده اید، باید آزمایش خون بدهید، به خصوص اگر جز افراد زیر باشید:
- زنان در سنین باروری
- افرادی که در مراکز درمانی کار می کنند.
- کارمندان مدارس و مهد کودک ها
- افرادی که قصد سفر به مکان هایی را دارند که طرح همگانی واکسیناسیون سرخجه در آن جا عملی نشده است.
در حالی که واکسن سرخجه معمولا مضر نیست، اما دوزی از این ویروس که در واکسن وجود دارد می تواند در برخی از افراد عوارض جانبی ایجاد کند. پس اگر سیستم ایمنی بدنتان به علت بیماری دیگر ضعیف شده، باردار هستید و یا قصد دارید در ماه آینده باردار شوید، از تزریق واکسن خودداری کنید.