علت خوب نشدن زخم چیست؟

چند روز پیش با دوچرخه زمین خورده اید و زانوهایتان زخم شده است. پدرتان نیز هنگام تراشیدن ریش صورت دچار زخم متورم و حساس شده است. زخم روی دست مادر بزرگ نیز خیال التیام ندارد. واقعا علت خوب نشدن زخم چیست؟ در این مطلب پیام سلامت در این مورد با شما گفتگو خواهیم کرد.

به طر طبیعی بدن توانایی ترمیم و بهبود زخم را دارد. و اگر زخمی فرایند بهبود را آغاز نمی کند و یا این فرآیند بسیار کند انجام می شود؛ باید به دنبال دلیل آن در جای دیگری از بدن خود باشید.

فرآیند بهبود زخم سه مرحله دارد. در ابتدا گلبول های سفید خون و پلاکت ها به یاری هم به محل زخم حمله کرده و با عفونت می جنگند. سپس در مرحله دوم پروتئین هایی به نام فاکتور رشد که توسط پلاکت ها ایجاد شده اند، تولید بافت های جدید را در محل زخم تحریک می کنند. و در مرحله آخر بافت جدید تولید شده توسط بدن پذیرفته می شود. پس اگر زخمی بهبود نمی یابد مشکل می تواند نقص و یا ضعف در عملکرد هر یک از این مراحل باشد.

۵ عامل زیر در التیام زخم موثر هستند:

  • بهبود زخم به شدت متکی به جریان خون کافی است.
  • تغذیه مناسب در بهبود زخم بسیار موثر است.
  • بعضی از داروها یا بیماری ها موجب خوب نشدن زخم می شوند.
  • آلودگی موجب عفونت، تحریک و در نتیجه خوب نشدن زخم می شود.
  • وجود جسم خارجی در کنار زخم بهبود آن را با مشکل مواجه می کند.

در موارد گفته شده در بالا، جریان کافی خون به دلیل آن که خون حامل اکسیژن است، مهم ترین عامل است. خون با رساندن اکسیژن به گلبول های سفید نقشی اساسی در از بین بردن عفونت ها دارد. همچنین خون نقش مهمی در رساندن کلاژن که مهمترین پروتئین برای تولید بافت های تازه است، ایفا می کند.

البته عوامل دیگری هم در خوب نشدن زخم موثرند. به عنوان مثال، سن یکی از این عوامل است. چرا که پوست افراد مسن دیرتر جوش می خورد. همچنین پوست هایی که متورم هستند و یا در معرض پرتوهای ماوراء بنفش بوده اند، دیرتر بهبود می یابند. در این زمینه جالب است که بدانید زخم های مرطوب سریع تر از زخم های خشک بهبود می بابند.

خوب نشدن زخم ها می تواند نشانه بسیاری از بیماری ها باشد. به عنوان مثال دیابت و بیماری های گردش خون نه تنها باعث ایجاد زخم در پا می شوند. بلکه با کاهش جریان خون، خوب شدن زخم را کند می کنند.

همچنین برخی از بیماری ها و درمان های آن ها نیز می تواند موجب باعث تضعیف دستگاه ایمین بدن فرد شود. به عنوان مثال بیماری هموفیلی، کم خونی و بیماری سلول داسی شکل و به طور کلی بیماری هایی که فرآیند لخته شدن خون را دچار اشکال می کنند؛ یا ساخت پلاکت ها و گلبول های خون را تحت تاثیر قرار می دهند؛ می توانند در خوب نشدن زخم و یا کند شدن این روند موثر باشند. مهم است که بدانید سرطان، ایدز و سل نیز عارضه هایی مشابه دارند.

درمان خوب نشدن زخم

با وجود موارد گفته شده در بالا می تواند با رعاات مواردی بهبود زخم را سرعت بخشید. بر خلاف تصور همه زخم ها با گذشت زمان خوب نمی شوند. و هر نوع زخمی تنها در صورت مراقبت و ایجاد محیط مناسب التیام می یابد. در ادامه این مطلب روش هایی را برای مراقبت بهتر از زخم برای شما شرح می دهیم.

تمیز کردن زخم

روزانه یکبار زخم را با آب گرم و صابون بشویید. و اجازه ندهید آلودگی ها و اجسام خارجی با زخم شما برخورد داشته باشند. پانسمان کردن زخم به وسیله چسب زخم و گاز استریل روش مناسبی برای انجام این کار است. و موجب مرطوب ماندن محیط زخم و دور ماندن باکتری ها از آن می شود. در این زمینه البته توجه کنید تعویض مرتب پانسمان امری واجب و ضروری است.

رفتار ملایم با زخم

چه در هنگام شسنشو و چه در هنگام فعالیت های روزانه با ملایمت با زخم رفتار کنید. قرار گرفتن زخم در معرض سایش، ضربه و مواد شیمیایی باعث خوب نشدن زخم می شود.

گرم کردن زخم

یک روش برای افزایش جریان خون در ناحیه زخم، گرم کردن آن است. شما می توایند روزانه چند بار به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه زخم خود را به وسیله یک بالشت گرم و یا کیسه آب گرم با دمای کمی بیشتر از دمای بدن گرم کنید. طبیعتا می دانید که افزایش جریان خون موجب افزایش سرعت بهبود زخم می شود.

مصرف مواد مغذی

مصرف پروتئین، مواد معدنی و ویتامین های A ,C ,E, روی، منیزیم و منگنز در بهبود زخم اثری جدی دارد. در نتیجه اگر در هنگام زخمی شدن دچار ضعف عمومی نیز گشته اید؛ تغذیه مناسب و حتی مصرف این ویتامین ها به صورت مکمل، البته با تجویز پزشک موثر است.

مصرف آنتی بیوتیک

اگر زخم شما چرکی شده است. به دلیل وجود عفونت، به احتمال زیاد برای درمان نیازمند آنتی نیوتیک است. آنتی بیوتیک های خوراکی بهتر است توسط پزشک تجویز شود. همچنین پمادهای آنتی بیوتیک موضعی نیز وجود دارد؛ که در مرطوب نگه داشتن زخم و جلوگیری از افزایش عفونت کمک کننده هستند.

به استخر نروید

کلر موجود در آب استخر دشمن بافت های تازه تشکیل شده در محل زخم است. اگر خیلی احساس نیاز به شنا دارید بهتر است این کار را در آب شیرین انجام دهید.

جلوگیری از تحریک زخم

به طور کلی هر چقدر کمتر زخم را تحریک کنید بهتر است. شستشوی بش از حد و استفاده های مکرر از ضد عفونی کننده هایی مانند ید و آب اکسیژنه علاوه بر کشتن باکتری ها، موجب تخریب بافت های پوست نیز می شود. تنها در مراحل اولیه ایجاد زخم از این مواد استفاده کنید. همچنین گاهی دیده شده است که عده ای برای درمان سوزش و درمان زخم از بی حس کننده استفاده می کنند. این کار نیز غلط است. چرا که به تحریک بیشتر زخم می انجامد. به جای این کار نیز بهتر است از مسکن های بلعیدنی مانند آسپرین استفاده کنید.

برداشتن دلمه ها

دلمه های ایجاد شده بر روی زخم را به خصوص اگر زیر آن ها چرک وجود دارد بردارید. البته نباید آن ها را با فشار بکنید. بلکه با چندین بار شستشو با آب گرم و باند پیچی زخم، دلمه ها خود به خود نرم شده و می افتد.

آخرین نکته در خوب نشدن زخم مرتبط با فاکتورهای رشد است. بعضی از زخم های خوب نشدنی که به دلیل بیماری های مختلف ایجاد می شوند؛ می توانند به کمک محلول های دارای فاکتور رشد که از خود بیمار تهیه شده، و مستقیما وارد زخم می شوند، بهبود یابند.