گوش به سه بخش اصلی گوش داخلی، گوش میانی و گوش خارجی تقسیم شده است. گوش داخلی شامل ارگان های تعادل و اعصاب شنوایی حیاتی می باشد. گوش میانی شامل استخوانی است که پرده گوش را به گوش داخلی وصل می کند. پرده گوش، گوش میانی و بیرونی را جدا می کند. گوش خارجی نیز شامل لاله گوش و یک لوله کوتاه است که به پرده گوش منتهی می شود. عفونت گوش داخلی به نام آماس گوش درونی و عفونت گوش میانی اوتیت میانی نامیده می شود. عفونت گوش میانی می توانند منجر به از دست دادن موقت شنوایی شود و در صورت عدم درمان، به گوش داخلی پیشرفت کند. عفونت گوش خارجی یا التهاب گوش خارجی، گوش شناگران نیز نامیده می شود و به ندرت جدی است. عفونت گوش خارجی می تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (پایدار تا ۳ ماه یا بیشتر) باشد. در کودکان ۷ تا ۱۲ سال عفونت گوش خارجی شایع تر است. این عفونت بیشتر در آب و هوای گرم و مرطوب، افرادی که شنا می کنند و افرادی که از دستگاه هایی محافظت از شنوایی مانند سمعک استفاده می کنند، شیوع دارد.
علل عفونت گوش خارجی
شنا، معمول ترین راه برای ابتلا به عفونت گوش خارجی است. همچنین آلوده شدن کانال گوش با اسپری مو و دیگر مایعات نیز عاملی برای عفونت می باشد. باکتری، و گاهی اوقات قارچی که باعث عفونت گوش خارجی می شود لزوما در آب زندگی نمی کند. بسیاری از آنها در حال حاضر در کانال گوش ما وجود دارند و در حال زندگی هستند. با این حال، آب یا مایعات دیگر در بخش خارجی گوش می تواند یک بستر مناسب و ایده آل برای رشد آن ها فراهم کند.
همچنین گاهی گوش پاک کن ها عامل ایجاد عفونت گوش خارجی می شوند. شما با استفاده از گوش پاک کن، باکتری ها را در گوش به دام می اندازید. ساختار پوست و ظاهر گوش به مانند یک نقاله عمل کرده و ضایعات را از پرده گوش دور می کنند. وقتی شما از گوش پاک کن استفاده می کنید، مخل این عملکرد گوش می شوید و باعث حرکت باکتری ها به داخل خواهید شد. گاهی اوقات، خارش گوش می تواند عفونت را افزایش دهد. این خارش به دلیل ایجاد رطوبت در گوش ایجاد می شود. پوست و بافت نرم و رطوبت یک محیط دوست داشتنی برای باکتری هاست و به آن ها اجازه تکثیر کردن داده و باعث عفونت می شوند.
افراد با بیماری زیر نیز بیشتر مستعد ابتلا به عفونت گوش خارجی هستند:
برای آشنایی یا ساختار گوش و عفونت گوش خارجی بر روی تصویر زیر کلیک کنید و اجازه دهید کاملا بارگذاری شود. سپس با نگه داشتن کلیک و حرکت موس تصویر متحرکی از گوش و عفونت را خواهید دید که در شناخت این بیماری به شما کمک خواهد کرد.
نشانه ها و عوارض عفونت گوش خارجی
علائم اصلی عفونت گوش خارجی شامل درد شدید، خارش یا قرمزی در گوش و حساسیت به لمس در لاله گوش می باشد. بافت جلو و زیر گوش ممکن است متورم و حساس شوند. در این شرایط اغلب جرم و باقی مانده پوست زیادی در کانال گوش دیده می شود. بیشتر عفونت های باکتریایی شدید، باعث ترشح چرک زرد از گوش می شوند که ممکن است بوی نامطبوع داشته باشند. عفونت های قارچی چرک خاکستری مایل به سفید دارد.
چرک، موم و باقی مانده پوست ممکن است امواج صوتی را از رسیدن به پرده گوش منع کرده و باعث کاهش شنوایی موقت شود. این یک نشانه ای از آسیب به گوش نیست. به طور کلی، در عفونت گوش خارجی نیازی نیست که در مورد انتشار عفونت به گوش میانی یا درونی نگران باشید. معمولا پرده گوش اجازه عبور عفونت از گوش خارجی به میانی و داخلی را نمی دهد. از طرفی، گوش میانی معمولا تنها از طریق لوله ای که آن را به گلو (شیپور استاش) متصل می کند، آلوده می شود.
عوارض عفونت گوش خارجی به جز در افراد مبتلا به دیابت و یا با سیستم ایمنی ضعیف، بسیار نادر است. یکی از راه های اصلی که از گوش در برابر باکتری دفاع می کند، جرم اسیدی گوش است. متاسفانه، جرم گوش در افراد مبتلا به دیابت اغلب بسیار قلیایی است. سطح پایین اسید در جرم گوش می تواند انتشار عفونت بسیار شدید را گسترش دهد. اگر عفونت به استخوان ها اطراف گوش منتشر شود به نام التهاب گوش خارجی بدخیم نامیده می شود.
تشخیص عفونت گوش خارجی
کشیدن لاله گوش به آرامی و یا هل دادن تراگوس، موجب درد می شود. اگر این نشانه را دارید کاملا مطمئن باشید که با عفونت های خارجی و نه اوتیت میانی، رو در رو هستید. دکتر به سادگی می تواند با اتوسکوپ که ابزاری برای بررسی گوش است، عفونت را تشخیص دهد. ممکن است برای شناسایی ارگانیسم خاص، تنها برای اولین بار، کشت آزمایشگاهی نیز تجویز شود.
درمان و پیشگیری از عفونت گوش خارجی
برای بسیاری از عفونت های گوش خارجی، دکتر یک قطره گوش که شامل ترکیبی از مواد زیر است را تجویز می کند:
- یک محلول اسیدی که کانال گوش را تمیز کند و محیطی نامطلوب برای رشد باکتری ها ایجاد کند.
- استروئید برای کاهش تورم و التهاب
- یک آنتی بیوتیک یا ضد قارچ
در موارد شدیدی که ممکن است التهاب به حدی باشد که کانال گوش بسته شود، قبل از استفاده از قطره، توصیه می شود ناحیه گوش و اطراف آن با استفاده از حوله داغ، گرم شود. برای عفونت های شدید، آنتی بیوتیک های خوراکی تجویز خواهد شد. درمان التهاب بدخیم گوش خارجی نیاز به چند هفته استفاده از آنتی بیوتیک به صورت تزریقی دارد. برای کمک به کاهش درد همراه با عفونت گوش خارجی، ضد دردهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن و یا … استفاده می شود. حتما قبل از استفاده از این داروها با پزشک یا داروساز صحبت کنید.
در حالی که در طول دوره درمان به سر می برید، به هیچ عنوان شنا نکنید و تا حد امکان از قرار دادن گوش در محیط های مرطوب خودداری کنید. برای کمک به جلوگیری از ایجاد عفونت گوش خارجی، همیشه گوش خود را بعد از حمام یا شنا کردن خوب خشک کنید. شما می توانید از سشوار برای این کار استفاده کنید. هرگز علمک دوش را به صورت مستقیم به سمت گوش نگیرید. اگر از گوش پاک کن برای خشک کردن گوش استفاده می کنید، آن را به داخل گوش فرو نکنید. برای جلوگیری از عفونت گوش خارجی در هنگام شنا، پوشیدن کلاه شنا و یا استفاده از قطره گوش حاوی اسید استیک و الکل، بعد از شنا مفید است. لازم نیست در هنگام شنا از گوش گیر استفاده کنید همین که کلاهتان را روی گوش بکشید کافی است. گوش گیر می تواند خطر ابتلا به عفونت گوش خارجی را افزایش دهد. اگر عفونت های مکرر در گوش دارید، و یا این اقدامات پیشگیرانه اثر نمی کنند، حتما به پزشک مراجعه کنید.