علت و درمان درد دنبالچه

به احتمال زیاد تا زمانی که درد نداشته باشید هرگز به دنبالچه خود فکر نمی کنید. درد دنبالچه دردی است که در انتهای ستون فقرات ایجاد شده و درست وسط باسن احساس می شود. دنبالچه بخش کوچکی از بدن ماست اما وظایف زیادی را انجام می دهد. این عضو، تعادل بدن را در زمان نشستن حفظ می کند و تاندون ها، عضلات و رباط ها بسیاری را در آن ناحیه اداره می کند.

ممکن است از پزشک خود اصطلاح استخوان دنبالچه را شنیده باشید اما قطعا نمی دانید که نام دیگر این عضو بدتان “کوکسیکس” است. این کلمه از اصطلاح یونانی “فاخته” گرفته شده است زیرا استخوان آن بسیار شبیه به منقار این پرنده است. درد در استخوان دنبالچه را درد دنبالچه می نامند.

علت درد دنبالچه چیست؟

درد دنبالچه معمولا پس از نشستن بر سطوح سخت و ناراحت کننده به مدت طولانی ایجاد می شود. اما از دلایل دیگر درد دنبالچه می توان به آسیب هایی که منجر به کبودی، جابجایی و یا شکستگی استخوان دنبالچه می شوند، اشاره کرد.

آسیب مفاصل از حرکت های تکراری و یا سایش کلی و پارگی ناشی از پیری نیز می توانند به درد دنبالچه کمک کنند. در طول سه ماهه آخر بارداری، رباط اطراف کوکسیکس به طور طبیعی نرم تر شده تا جای کودک در محفظه رحم، راحت تر شود. به همین دلیل زنان در حدود پنج برابر بیشتر از مردان احتمال ابتلا به درد دنبالچه را دارند. همین میزان احتمال ابتلا، می تواند در صورت داشتن اضافه وزن نیز استخوان دنبالچه را تهدید کند. از طرفی کاهش ناگهانی وزن نیز، به دلیل کاهش حجم چربی اطراف این استخوان، می تواند ایجاد درد دنبالچه کند. در موارد نادر هم، علت درد کوکسیکس ممکن است یک عفونت یا تومور باشد.

درد دنبالچه ناشی از جراحت، بسته به شدت آسیب، می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. درد می تواند زمانی که می نشینید یا در حال نشستن روی صندلی هستید بدتر شود. در این شرایط حتی ممکن است در هنگام استفاده از حمام و یا داشتن رابطه جنسی نیز درد احساس شود. برخی مواقع، زنان مبتلا به آسیب ها دنبالچه، در طی دوران قاعدگی خود، درد دنبالچه را احساس می کنند. گاهی این درد به قدری شدید است که در زمان نشستن درد به پاها نیز سرایت می کند اما با ایستادن و راه رفتن به دلیل کاهش فشار در استخوان دنبالچه، درد نیز کاهش می یابد.

در زمان آسیب دیدن استخوان دنبالچه چه باید کرد؟

اگر درد شدید است و یا بیش از چند روز ادامه دارد، به پزشک مراجعه کنید. بیشتر مواقع درد دنبالچه جدی نیست. اما گاهی می تواند نشانه ای از آسیب یا در موارد نادر، سرطان باشد.

پزشک با انجام تصویر برداری اشعه ایکس و یا اسکن MRI، به دنبال نشانه هایی از آسیب، مانند شکستگی استخوان یا توموری است که به استخوان فشار وارد می کند. به دلیل آن که ممکن است این استخوان در موقعیت های مختلف ایجاد درد کند، پزشک معمولا تصویر برداری را هم به صورت نشسته و هم به صورت ایستاده تجویز می کند.

علت و درمان درد دنبالچه
علت و درمان درد دنبالچه

درمان درد دنبالچه

متاسفانه درد دنبالچه ممکن است روزها و ماه ها ادامه داشته باشد. در این شرایط می توانید تا بهبودی کامل و البته با تجویز پزشک از داروهای ضد درد و ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، برای از بین بردن درد استفاده کنید. این داروها شامل ایبوپروفن (موترین) یا ناپروکسن (Naprosyn) می باشند. در مواردی استامینوفن (تیلنول) هم می تواند درد را کاهش دهد.

برای درد شدید، ممکن است پزشک یک بی حسی موضعی تجویز کرده، تا عصب از کار افتاده و سپس دارو استروئیدی را به منطقه تزریق می کند. در برخی از افراد نیز تنها روش تزریق بی حسی استفاده می شود. داروی ضد افسردگی و یا داروهای ضد تشنج نیز گاهی برای کاهش درد مفید هستند.

استفاده از روش گرما درمانی و سرما درمانی نیز در زمانی که درد دارید مفید است. علاوه بر این گاهی شیوه نشستنتان را بر روی صندلی باید اصلاح کنید به طوری که صاف بر روی صندلی نشسته و کف پاها را کاملا بر روی زمین قرار دهید. سعی کنید وزن خود را به جای قرار دادن بر روی استخوان دنبالچه به جلو هل دهید. به غیر از این موارد می توانید از بالشتک هایی که به شکل نیم دایره هستند نیز استفاده کنید. طراحی این بالشتک ها به گونه است که استخوان دنبالچه با نشیمن گاه تماس ندارد. این موضوع باعث می شود که فشار بر روی این استخوان کم شود.

علت و درمان درد دنبالچه
علت و درمان درد دنبالچه

راه دیگر درمان درد دنبالچه استفاده از حرکات اصلاحی است که با تقویت عضلاتی که از استخوان دنبالچه حمایت می کنند، درد را تسکین می دهند. این ماهیچه عبارتند از ماهیچه های شکم و ماهیجه های کف لگن.

گاهی نیز با یک دستکاری کوچک می توان محل قرار گیری این استخوان را کمی تغییر داد. در این حالت پزشک با استفاده از انگشت که از طریق مقعد وارد راست روده شده است، کمی این استخوان را حرکت داده و باعث می شود فشار بر روی آن کمتر شود.

در اکثر موارد درمان های ذکر شده موثر است اما اگر هیچ کدام از این روش ها نتوانست درد دنبالچه را تسکین دهد، عمل جراحی توصیه می شود. در این عمل جراحی که به عمل جراحی coccygectomy شناخته می شود، قسمتی از استخوان دنبالچه برداشته می شود. به این ترتیب فشار بر روی این استخوان کمتر می شود. البته به یاد داشته باشید که عمل جراحی ممکن است عوارضی مانند عفونت را به همراه داشته باشد.

توصیه می کنیم به عنوان درمان خانگی از داروهای ضد التهاب و گرما و سرما درمانی استفاده کنید و در صورتی که بهتر نشدید حتما به پزشک مراجعه کنید.