غذاهایی که به توقف اسهال کمک می کنند (رژیم غذایی BRAT)

این یک تصور غلط است که باید برای توقف اسهال مصرف غذاهای جامد کم شود. این درست نیست. مصرف غذاهای جامد فقط زمانی که همراه اسهال، استفراغ شدید وجود دارد و امکان ورود غذا به مجاری تنفسی و عوارضی مانند پنومونی آسپیراسیون هست، قطع شود. برای توقف اسهال باید با یک تغییر جزئی در الگوی مصرف، غذاهای جامد هم خورده شود. دو نگرانی عمده در مورد درمان و توقف اسهال وجود دارد. اول آن که آیا غذاهای جامد در این مورد موثر هستند؟ و دوم آن که برای درمان اسهال چه غذاهایی باید بیشتر استفاده شود؟ ما به این پرسش ها در ادامه پاسخ می دهیم.

تغییرات در رژیم غذایی با مدیریت و توقف اسهال در ارتباط بوده و می تواند از عوارض ناشی از کم آبی بدن که شبیه به سوء تغذیه است جلوگیری کند. با این اوصاف، رژیم غذایی یک راه موثر برای درمان و یا جلوگیری از اسهال است. اغلب موارد ابتلا به اسهال بدون درمان برطرف می شوند. با این حال بهتر است مراقبت های لازم مثل استراحت فراموش نشود. مصرف مقدار زیادی مایعات به بدن برای مقابله با اسهال کمک خواهد کرد. این روش درمانی به ویژه برای زمانی که اسهال بر اثر عفونت ایجاد شده است، بسیار موثرتر است.

برای توقف اسهال رژیم غذایی BRAT را شروع کنید

نام رژیم غذایی BRAT از مخفف چهار کلمه موز، برنج، پوره سیب و نان تست برگرفته شده است. اگرچه در زمان اسهال نباید از غذاهای جامد اجتناب کرد اما گاهی اوقات تحمل غذاهای معمولی جامد برای افراد مبتلا غیر قابل سخت است. بنابراین ممکن است استفاده از  رژیم غذایی BRAT برای این افراد مفید باشد. این رژیم برای افرادی که مدت زمان طولانی است که به دلیل استفراغ مصرف غذاهای جامد را متوقف کرده اند نیز مناسب است. رژیم غذایی BRAT تضمین می کند که شما تغذیه مناسب داشته و بتوانید به تدریج به مصرف غذاهای جامد روی بیاورید. در این رژیم تاکید بر روی مصرف موادی است که احتمال بازگشت اسهال را کم می کنند. در این رژیم چهار ماده اصلی موز، برنج، پوره سیب زمینی و نان تست نقش اصلی را ایفا می کنند.

غذاهایی که به توقف اسهال کمک می کنند (رژیم غذایی BRAT)
غذاهایی که به توقف اسهال کمک می کنند (رژیم غذایی BRAT)

موز

موز نه تنها بسیار ساده هضم می شود بلکه مقدار زیاد پتاسیم در آن می تواند جایگزین مناسبی برای الکترولیت های از دست رفته با اسهال و استفراغ، باشند. برای مصرف و هضم راحت تر، بهتر است موز را قبل از خوردن له و پوره کنید.

برنج

برنج سفید ساده یک عامل موثر در توقف اسهال و همچنین یک منبع غنی از کربوهیدرات هایی است که به آهستگی آزاد شده و باعث می شود طولانی تر سیر بمانید. در زمان ابتلا به اسهال باید از مصرف غلات سبوس دار، با وجود تمام فوایدی که برای بدن دارد، اجتناب شود.

سیب ها

سیب یکی دیگر از مواد غذایی مفید برای بازگشت مجدد به رژیم غذایی عادی است. با این حال نباید در زمان ابتلا به اسهال آن را با پوست استفاده کنید. در بین همه انواع سیب، سیب زمینی از همه بهتر است. اما اگر در دسترس نبود می توانید از سیب رنده شده هم استفاده کنید.

نان تست

مصرف نان تست سفید به طور منظم، ساده و بدون کره می تواند به آسانی هضم شده و علاوه بر توقف اسهال به دستگاه گوارش برای بازگشت به حالت عادی خود کمک کند. با این حال بهتر است از این ماده در کوتاه مدت استفاده کنید. زیرا نان تست سفید قادر نیست شما را زیاد سیر نگه دارد.

بیسکوییت و نشاسته

بسیاری از افزارد ترجیح می دهند از کربوهیدارت بیش از پروتئین و چربی استفاده کنند. این تمایل در زمانی که ناراحتی معده و یا اسهال وجود دارد، بیشتر می شود. به غیر از برنج و نان تست توصیه شده در رژیم غذایی BRAT، گزینه های دیگر از کربوهیدارت ها در زیرآمده که برای توقف اسهال مفید هستند:

بیسکویت ساده

بیسکویت ساده معمولا به خوبی در معده تحمل می شود. کافی است آن را قبل از قورت دادن، کاملا بجوید. اگر از بیسکویت های شور استفاده کنید بهتر است چون این نوع از بیسکویت ها می توانند برخی از الکترولیت ها  از دست رفته را به بدن باز گردانند. فقط باید آن ها را با مقدار زیادی آب مصرف کنید.

ماکارونی

ماکارونی بدون چاشنی یا سس از دیگر مواد غذایی است که به خوبی تحمل می شود. این ماده کربوهیدرات کافی برای سیر ماندن را فراهم می کند. برای آماده کردن ماکارونی فقط کافی است مقداری نمک به آن بزنید.

سیب زمینی آب پز

سیب زمینی آب پز بدون پوست یکی دیگر از منابع خوب کربوهیدرات و پتاسیم است که به خوبی در معده تحمل می شود. شما می توانید سیب زمینی را در آب و روی اجاق یا در ماکروفر بپزید ولی همیشه باید پوست آن را قبل از مصرف بکنید.

این غذاها به تنهایی یک وعده غذایی متعادل نیستند بلکه گام دوم در رژیم غذایی BRAT می باشند. در زمان مصرف این مواد برای توقف اسهال باید غذاهای مایعی که استفاده می کردید را همچنان ادامه دهید.

میوه ها و سبزیجات

میوه ها و سبزیجات به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل، لازم هستند. اگر مواد غذایی فوق علائم شدید اسهال را کاهش نداد باید به مصرف میوه و سبزیجات روی بیاورید. با این حال، از مصرف آب میوه باید اجتناب شود زیرا آن ها می توانند گاهی اوقات اسهال را بدتر کنند.

  • میوه هایی مانند آناناس کنسرو شده باید به مقدار کم و با آب کافی مصرف شوند.
  • هویج پخته یا بخار پز نیز به خوبی تحمل می شود. از اضافه کردن چاشنی به آن خودداری کنید و آن را فقط با کمی نمک پخته و له کنید.
  • کدو نیز یکی دیگر از مواد غذایی است که در زمان اسهال در بدن به خوبی قابل تحمل است. کدو را نیز مانند هویج بپزید و له شده مصرف کنید.

در حالی که از غذاهای مایع استفاده می کنید، همراه با بیسکویت و نشاسته، این میوه ها و سبزیجات می تواند تغذیه مناسب برای توقف اسهال باشند.

پروتئین ها

بسیاری از غذاهایی که در بالا نام برده شد مقدار کمی پروتئین دارند. در کوتاه مدت ممکن است لزوم وجود پروتئین زیاد در رژیم غذایی احساس نشود اما برای بازگشتن به روال یک رژیم متعادل میزان مصرف این ماده نیز باید متعادل باشد. ممکن است در زمان اسهال هوس مقداری گوشت کنید. اشکالی ندارد می توانید میزان کمی گوشت بدون چربی را پخته و در کنار غذاهای دیگر استفاده کنید. گوشت قرمز و یا مرغ بدون پوست گزینه های خوبی هستند. گیاهخواران باید مواد غذایی بر پایه سویا مانند توفو را انتخاب کنند. در این میان دانه ها جایگزین مناسب نیستند زیرا نمی توانند گاز و نفخ معده را کاهش دهند.

مواد غذایی مناسب برای جلوگیری از اسهال

به همان میزان که مواد غذایی جامد نمی توانند به تنهایی در توقف اسهال موثر باشند، برخی از مواد غذایی می توانند شرایط را بدتر کنند. بنابراین از مصرف این مواد غذایی و نوشیدنی ها باید اجتناب شود. این غذاها عبارتند از:

  • غذاهای شیرین
  • غذاهای پرچرب
  • غذاهای فرآوری شده
  • غذاهای مملو از رنگ و مواد نگهدارنده

لبنیات، جز غذاهایی هستند که می توانند گاز معده را افزایش دهند. در صورتی که با مواد شیرین کننده مصنوعی نیز ترکیب شوند شرایط را بدتر می کنند. پس لبنیات طعم دار مثل ماست میوه ای برای اسهال مفید نیست. علاوه بر این مواد از مصرف نوشیدنی های کافئین دار (قهوه، چای و نوشابه)، نوشیدنی های الکلی و آب میوه باید اجتناب شود.

کلید استفاده از این رژیم غذایی برای توقف اسهال این است که این مواد را در حجمکم استفاده کنید. کافی است چند نمونه از این مواد غذایی را انتخاب کرده و مقادیر کمی از آن ها را در تعداد دفعات زیاد در روز استفاده کنید. البته باید سعی کنید بیش از دو یا سه نوع از این مواد را به صورت همزمان استفاده نکنید. استفاده از همه این مواد موجب می شود ترکیبی بی نظم در معده ایجاد شده و روده بیشتر تحریک شود. تمام وعده های غذایی باید با مقدار زیادی آب مصرف شوند. علاوه بر این باید بین وعده های غذایی جامد، مصرف آب ادامه پیدا کند. تا آنجا که ممکن است بهتر است پس از مصرف مواد غذایی به جای دراز کشیدن، بنشینید و یا راه بروید.