سالبوتامول دارویی است که به شکل قرص، شربت، تزریق و اسپری، ارائه می شود. این دارو گشاد کننده مجاری هوایی ریه است. و معمولا برای افرادی که دچار تنگی نفس ناشی از آسم می شوند، به عنوان اولین مرحله درمانی تجویز می شود.
به طور معمول نمونه اسپری سالبوتامول ۵ الی ۱۵ دقیقه پس از استنشاق، آثار خود را نشان می دهد. و اثر آن حدودا ۶ ساعت در بدن بیمار باقی می ماند. نمونه خوراکی این دارو نیز طی مدت نیم الی ۱ ساعت اثر گذار می شود و حدود ۸ ساعت در بدن فعال باقی می ماند. رد حالت معمول مصرف ۲ وعده قرص یا سه الی چهار وعده اسپریف تجویز پزشک معالج است.
این دارو هم می تواند نقش دارویی سریع الاثر را در درمان تنگی نفس ناشی از آسم ایفا کند. و هم می تواند در درمان آسم های مزمن موثر باشد.
علاوه بر موارد گفته شده، این دارو در درمان برونشیولیت، بیماری انسدادی مزمن ریه و زایمان زودرس نیز بکار می رود.
این دارو موجب شل شدن عضلات صاف جدار برونش های ریه شده و مسیر تنفسی را باز می کند.
نکات مصرف سالبوتامول
- مصرف این دارو را بدون اجازه پزشک متوقف نکنید.
- این دارو می تواند موجب لرز شود. در نتیجه تا شناخت کامل عوارض آن رو بدن تان، زا انجام کارهای حساس مثل رانندگی پرهیز کنید.
- افراد دچار پرکاری تیروئید، بیماری قلبی، فشار خون بالا و دیابت، باید قبل از مصرف این دارو، مسئله را با پزشک خود در میان بگذارند.
- خوشبختانه مصرف بلند مدت سالبوتامول مشکلی ایجاد نمی کند.
- به طور معمول مصرف این دارو در زمان بارداری و شیردهی مشکلی ایجاد نمی کند. ولی بهتر است با پزشک خود نیز مشورت کنید.
- این دارو باید در جای خشک و خنک و دربسته و دور از نور نگهداری شود.
- در صورت فراموش کردن یک وعده سالبوتامول، دوز فراموش شده آن را به محض به خاطر آوردن مصرف کنید. اما اگر زمان نوبت بعدی نزدیک شده است، آن را رها کرده، طبق برنامه منظم قبلی خود عمل کنید.
- اگر این دارو برای پیشگیری از بروز آسم ورزشی تجویز شده است،باید آن را ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از شروع ورزش استفاده کنید.
- اگر از انواع دیگر داروهای استنشاقی همراه با سالبوتامول استفاده می کنید، بهتر است سالبوتامول را دست کم ۵ دقیقه قبل از آن ها مصرف نمایید.
روش اسپری کردن سالبوتامول
- قبل از هر بار اسپری کردن سالبوتامول، اسپری آن را به طور کامل تکان دهید. سپس نفس عمیق بکشید و بطور کامل بازدم کنید.
- حالا، قسمت دهانی اسپری را کاملا در دهان قرار دهید و با کمک دندان ها آن را ثابت نگهدارید.
- همزمان با کشیدن یک نفس عمیق، اسپری را فشار دهید تا یک پاف از سالبوتامول وارد حلق شما شود.
- در ادامه نفس خود را ۵ تا ۱۰ ثانیه حبس کنید و سپس رها کنید.
- اگر باید هر بار دو پاف از دارو را مصرف نمایید، پاف دوم را ۱ یا ۲ دقیقه بعد به همان روش گفته شده استفاده کنید.
نکته: پس از اسپری کردن بهتر است دهان خود را بشویید. همچنین دقت کنید که اسپری وراد مجاری تنفسی شما شده باشد و به زبان و سقف دهان و… نخورده باشد.
نکته ۲: در صورت اسپری کردن سالبوتامول برای کودکان، بهتر است حین اسپری کردن دارو، بینی کودک را بگیرید تا دارو فقط وارد حلق او شود.
عوارض جانبی سالبوتامول
لرز، گرفتگی عضلات، کرامپ، اضطراب، نا آرامی و سردرد، از شایع ترین عوارض ممکن سالبوتامول هستند.
مشکلات خواب، لرزش دست، خشکی دهان و سوزش حلق، هیجان پذیری و استفراغ نیز از دیگر عوارض احتمالی این دارو هستند.
تداخل دارویی سالبوتامول
- مصرف هم زمان با پتاسیم می تواند منجر به کاهش سطح پتاسیم خون شود.
- ممکن است با مهارکننده های مونوآمینواکسیداز، ایجاد تداخل کرده و منجر به پرفشاری خون شوند.
- داروهای سمپاتومیتیک اثر سالبوتامول را افزایش می دهند.
- مصرف سالبوتامول با بتابلوکرها ممنوع است چرا که بتا بلوکرها (از جمله ثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول) با فعالیت این دارو مقابله می کنند.
- مصرف همزمان دارو با مسدود کننده های بتا آدرنرژیک، کدئین، گلیکوزیدهای دیژیتال و ضد افسردگی های سه حلقه ای باید با احتیاط انجام شود.