مهمترین علل ناباروری در زنان و مردان و درمان های موثر برای آن ها

تخمین زده شده است که از هر هفت زوج  یک زوج مشکلات بارداری دارند. اگر شما با وجود داشتن رابطه جنسی محافظت نشده به طور منظم برای بیش از ۱۲ ماه (اگر شما بیش از ۳۵ سال دارید این زمان می تواند بیشتر نیز باشد) هنوز هم باردار نشده اید، شما ممکن است که مشکل باروری دارید. اگر شما تصمیم گرفته اید که از کمک های پزشکی استفاده کنید، بهترین کار این است که به دکتر خود مراجعه کنید. بسیاری از مشکلات ناباروری می توان تشخیص داده شده و اکثریت قریب به اتفاق درمان می شود. در ادامه به صورت مجزا به تشریح مهترین علل ناباروری در زنان و مردان، درمان های رایج و درصد موفقیت هر درمان می پردازیم. از آن جایی که مشکلات متعدد می تواند در یک زوج وجود داشته باشد، شانس بارداری متفاوت است.

مهمترین علل ناباروری در زنان

در بیش از ۴۵ درصد از موارد علل زیر برای ناباروری در زنان تشخیص داده شده است.

  • اندومتریوز

وضعیتی، که در آن بافت آندومتر (پوشش داخلی رحم است که با هر دوره ماهانه می ریزد) در خارج از رحم رشد می کند. اندومتریوز از آن جایی که می تواند موجب انسداد لوله های رحمی و مشکلات تخمک گذاری شود، یک عامل مهم در ناباروری است، .

علائم ممکن

دوره های دردناک، درد عمیق در هنگام داشتن رابطه جنسی با دخول، درد مزمن لگن، حرکات روده دردناک و یا ادرار دردناک در دوران قاعدگی. این بیماری می تواند هیچ علائمی دیگری به ناباروری داشته باشد .

درمان

جراحی لاپاروسکوپی برای برداشتن بافت غیر طبیعی و یا لوله های مسدود شده، داروهای باروری با تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI) و اندومتریوز خفیف یا لقاح آزمایشگاهی(IVF)  در موارد شدید.

میزان موفقیت جراحی

در موارد خفیف، ۸۱ تا ۸۴ درصد و در موارد شدید ۳۶ تا ۶۶ درصد افراد پس از عمل جراحی باردار می شوند.

  1. لقاح آزمایشگاهی (  IVF): احتمالا پایین تر از نرخ موفقیت مورد انتظار معمول
  2. تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI): میزان موفقیت مورد انتظار معمول
  • مشکلات تخمک گذاری

هر شرایطی (معمولا هورمونی) که مانع از آزاد شدن تخمک بالغ از تخمدان می گردد.

علائم ممکن

دوره قاعدگی وجود ندارد، یا دوره نامنظم همراه با خونریزی بیش از حد زیاد یا کم می باشد.

درمان

داروهای تخمک گذاری محرک مانند کلومیفن سیترات، گنادوتروپین، سرکوب کننده پرولاکتین مانند بروموکریپتین و لقاح آزمایشگاهی (IVF) همراه با داروهای باروری.

میزان موفقیت

بسته به نوع داروی تجویز شده حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد تخمک گذاری شده و ۲۳ تا ۲۸ درصد منجر به بارداری می شود.

  • تخمک با کیفیت پایین

تخمک هایی که آسیب می بینند و یا ناهنجاری های کروموزومی دارند نمی توانند بارداری را حفظ کنند. این مشکل معمولا مربوط به سن می باشد، لازم است بدانید که کیفیت تخمک در اواخر دهه ۳۰ و اوایل دهه ۴۰ کاهش می یابد.

علائم ممکن

اشکال در باروری و سقط جنین

درمان

اهدای تخمک و یا جنین ، رحم جایگزین و یا قبول فرزند خوانده

میزان موفقیت

۳۳ درصد از زنانی که از تخمک های اهدایی و یا جنین اهدایی در لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده کردند بارداری موفقی داشتند.

  • سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

سندرم تخمدان پلی کیستیک توسط عدم تعادل هورمونی که باعث ایجاد اختلال در تخمک گذاری می شود، ایجاد می شود. تخمدان در هر سیکل به جای رسیدن و بلوغ تخمک، تعداد زیادی کیست کوچک تشکیل می دهد.

علائم ممکن

دوره های قاعدگی نامنظم، رشد بیش از حد مو، آکنه و افزایش وزن

درمان

اگر اضافه وزن دارید تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی، داروهای تخمک گذاری محرک مانند کلومیفن سیترات، گنادوتروپین و لقاح آزمایشگاهی

میزان موفقیت

شیوه زندگی: کاهش وزن تنها به میزان پنج درصد می تواند سبب شروع تخمک گذاری به طور منظم در زنان چاق گردد.

  • انسداد لوله فالوپ زن

لوله های فالوپ مسدود شده و یا آسیب دیده از رسیدن تخمک به رحم و رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کنند. علل عمده آن عبارتند از بیماری التهابی لگن، بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا و عمل های جراحی قبلی عقیم سازی می باشد.

علائم ممکن

این اختلال معمولا هیچ علائمی ندارد

درمان

جراحی لاپاروسکوپی برای باز کردن لوله و یا اگر لوله ها آنقدر آسیب دیده اند که امکان باز کردن آن ها نیست ، لقاح آزمایشگاهی  یک گزینه جایگزین است.

میزان موفقیت

بسته به وخامت انسداد و مقدار بافت زخمی که بعد از عمل جراحی ایجاد می شود، نرخ لقاح به طور گسترده ای از ۲۰ درصد تا ۷۰ درصد، متفاوت است. اما در لقاح آزمایشگاهی، میزان موفقیت معمولی است.

مهمترین علل ناباروری در زنان و مردان و درمان های موثر برای آن ها
مهمترین علل ناباروری در زنان و مردان و درمان های موثر برای آن ها

مهمترین علل ناباروری در مردان

در بیش از ۳۰ درصد از موارد علل زیر برای ناباروری در مردان تشخیص داده شده است

  • انسداد لوله در مرد

هر مانعی در مجرای دفران و یا اپیدیدیم (لوله ای که اسپرم بارور در آن جا به جا می شود)، عفونت، مثل کلامیدیا یا سوزاک، آسیب یا نقص مادرزادی می تواند سبب انسداد شود. واریکوسل و وریدهای بزرگ در کیسه بیضه نیز ممکن است بر تولید اسپرم تاثیر بگذارند.

علائم ممکن

این اختلال معمولا هیچ علائمی ندارد. (واریکوسل گاهی اوقات باعث درد یا سنگینی می شود اما معمولا در طول یک معاینه تشخیص داده می شوند)

درمان

جراحی برای اصلاح انسداد لوله اپیدیدیم

میزان موفقیت

بسته به مشکل و تکنیک جراحی، ۲۰ تا ۴۰ درصد افراد ظرف ۱۲ ماه تا ۱۸ ماه از عمل جراحی قادرند تا همسر خود را بارور کنند.

  • مشکلات اسپرم

تعداد کم اسپرم و یا عدم وجود اسپرم، تحرک ضعیف اسپرم (توانایی کم در حرکت) و وجود اسپرم به شکل غیر طبیعی همگی می توانند علل ناباروری در مردان باشند.

علائم ممکن

این اختلال معمولا هیچ علائمی ندارد.

درمان

داروهای باروری ممکن است تولید اسپرم را افزایش دهد. گزینه های دیگر شامل تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI) و تلقیح اهدایی یا تزریق اسپرم به طور مستقیم به تخمک (ICSI)  می باشد.

میزان موفقیت

داروهای باروری: حدود ۴۰ درصد از مردان مبتلا به هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک و ۵۶ تا ۷۰ درصد از مردان با انزال پس گرد یا برگشتی بعد از درمان، قادر به بارور کردن شریک زندگی خود می باشند.

تلقیح داخل رحمی اسپرم : ۵ تا ۱۵ درصد از زنان در هر دوره باردار می شوند.

تزریق اسپرم به طور مستقیم به تخمک : موفقیت در حد معمول

 تلقیح آزمایشگاهی : موفقیت آمیز

  • آلرژی اسپرم

برخی از مردان یک واکنش ایمنی به مایع منی دارند که باعث می شود آنتی بادی ضد اسپرم که سبب آسیب به اسپرم می شود تولید کنند. این موضوع معمولا پس از وازکتومی شایع است. حدود سه درصد از مردان نابارور یک واکنش ایمنی به اسپرم خود دارند.

علائم ممکن

این اختلال معمولا هیچ علائمی ندارد.

درمان

تلقیح داخل رحمی اسپرم، تلقیح آزمایشگاهی و تزریق اسپرم به طور مستقیم به تخمک

میزان موفقیت

میزان موفقیت در هر سه مورد، تلقیح داخل رحمی اسپرم، تلقیح آزمایشگاهی و تزریق اسپرم به طور مستقیم به تخمک، معمولی است.

  • غیر قابل توضیح و ترکیبی

موارد غیر قابل توضیح در حدود ۲۵ درصد از تمام مشکلات باروری را تشکیل می دهد؛ و در حدود ۴۰ درصد از موارد عامل ناباروری ترکیبی تشخیص داده می شود.

  • ناباروری نامشخص

ناباروری نامشخص هنگامی به کار می رود که پزشکان پس از یک سری کامل آزمایش و ارزیابی نمی توانند دلیلی برای ناباروری پیدا کنند. برخی از کارشناسان فکر می کنند داشتن اضافه وزن یا کمبود وزن زیاد، ورزش بیش از حد و حتی سموم محیطی ممکن است از علل ناباروری باشند.

علائم ممکن

هنگامی که نتایج حاصل از تست برای سایر علل ناباروری طبیعی است، این مورد تشخیص داده می شود.

درمان

در ابتدا، انتظار توصیه شده است، این بدان معنی است که در ادامه برای باردار شدن، رابطه جنسی منظم محافظت نشده داشته باشید. پس از دو سال تلاش در صورت عدم بارداری (سال قبل از بررسی بر روی علل ناباروری نیز جزء این بازه زمانی منظور می شود) معمولا استفاده از روش لقاح آزمایشگاهی پیشنهاد می شود.

میزان موفقیت

زوج هایی که رابطه منظم جنسی حفاظت نشده خود را ادامه می دهند در سال اول در حدود ۱۵ درصد شانس بارداری دارند و ۳۵ درصد احتمال بارداری در سال دوم پس از انجام تحقیقات باروری دارند. سن یک عامل مهم است. زوج های جوان ممکن است حدود ۸۰ درصد شانس باروری ظرف مدت سه سال داشته باشند. میزان موفقیت تلقیح آزمایشگاهی معمولی است.

  • ناباروری ترکیبی

این اصطلاح برای توصیف زوج هایی استفاده می شود که هم زن و هم مرد مشکلات ناباروری دارند و یا یکی از آن ها دارای بیش از یک مشکل باروری باشد.

علائم ممکن

علائم بسته به علل ناباروری متفاوت است.

درمان

هنگامی که تمام علل ناباروری تعیین می شود، از درمان مناسب استفاده می شود.

میزان موفقیت

بسته به علل ناباروری میزان موفقیت متفاوت است.