نشانه ها، علل و درمان ام اس MS (مولتیپل اسکلروزیس)

افراد مبتلا به ام اس (MS) طیف گسترده ای از علائم را تجربه می کنند. با توجه به ماهیت این بیماری، این علائم می توانند به طور گسترده ای از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. علائم می تواند در شدت از سالی به سال بعد و از ماهی به ماه دیگر تغییر کنند. این تغییرات حتی روز به روز نیز امکان پذیر است.

دو نشانه های شایع این بیماری خستگی و اختلال در راه رفتن می باشد. حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به MS خستگی را گزارش داده اند. خستگی که با MS رخ می دهد بیش از یک احساس خستگی ساده است. این حالت می تواند چنان شدید باشد که فرد مبتلا، در انجام کارهای روزمره خود ناتوان شود.

اختلال در راه رفتن می تواند با MS به اشکال مختلفی مانند موارد زیر رخ دهد:

  • بی حسی در پاها
  • ناتوانی در حفظ تعادل
  • ضعف عضلانی
  • اسپاسم عضلانی

خستگی قریب به اتفاق نیز می تواند به این مشکل کمک کند. اختلال در راه رفتن نیز می تواند به آسیب های ناشی از زمین خوردن منجر شود.

سایر علائم نسبتا شایع MS عبارتند از:

  • اختلالات گفتاری
  • لرزش
  • مسائل شناختی متضمن تمرکز، حافظه و مهارت های حل مسئله
  • درد حاد یا مزمن

بیماری ام اس (MS) چیست؟

MS یک بیماری مزمن مربوط به سیستم عصبی مرکزی است. در این بیماری، حملات سیستم ایمنی به لایه محافظ در اطراف فیبرهای عصبی به نام میلین می باشد. این حمله باعث التهاب و زخم بافت، و یا ایجاد ضایعات می شود. این آسیب می تواند ارسال سیگنال به بقیه بدن را برای مغز دشوار کند. انواع MS عبارتند از:

MS عودکننده- بهبود یابنده (RRMS)

در RRMS بیماری با فعالیت بیمار عود کرده و پس از آن بهبود می یابد. در طول دوره بهبودی علاوه بر این که بیماری پیشرفت نمی کند، بلکه علائمی هم وجود ندارد. اگر علائمی نیز وجود داشته باشد خفیف است. RRMS رایج ترین شکل از حمله MS است.

سندرم ایزوله بالینی (CIS)

CIS شامل یک دوره از علائم است که با توجه به تخریب میلین در سیستم عصبی مرکزی می باشد. این دوره باید برای حداقل ۲۴ ساعت دوام داشته باشد.

MS اولیه پیشرونده (PPMS)

از شروع علائم PPMS، عملکرد عصبی به تدریج بدتر می شود. با این حال، دوره های کوتاه مدت ثبات هنوز هم می تواند رخ دهد.

MS ثانویه پیشرونده (SPMS)

SPMS زمانی رخ می دهد که RRMS پیشرفت کند. در این بیماری دوره عود قابل توجه است و علائم به تدریج بدتر می شود. عملکرد بدن در این نوع ام اس بسیار ضعیف شده و ممکن است معلولیت رخ دهد.

درمان بیماری ام اس

هیچ درمانی برای MS در دسترس نیست، اما گزینه های درمانی متعددی وجود دارند.

اگر شما به ام اس (RRMS) مبتلا باشید، می توانید یکی از داروهای اصلاح کننده بیماری را برای شما انتخاب می کنند. این داروها برای  کاهش سرعت پیشرفت بیماری و کاهش میزان عود آن طراحی شده اند.

داروهای تزریقی تغییر دهنده بیماری شامل گلاتیرامر (Copaxone، Glatopa) و بتا اینترفرون های مانند موارد زیر می باشند:

  • آونکس
  • بتاسرون
  • Extavia
  • Plegridy
  • ربیف

داروهای خوراکی برای RRMS عبارتند از:

  • دی متیل-فومارات (Tecfidera)
  • فینگولیمود (Gilenya)
  • تری فیلومید (Aubagio)

درمان تزریق داخل وریدی برای RRMS عبارتند از:

  • آلمتوزوماب (Lemtrada)
  • ناتالیزوماب (تیسابری)
  • میتوکسانترون (نووانترون) که تنها برای MS شدید مورد استفاده قرار می گیرد.

داروهای اصلاح کننده بیماری ها در درمان MS پیشرونده موثر نیستند.

دکتر شما می تواند کورتیکواستروئیدها، مانند متیل (Medrol) و پردنیزون (Deltasone) را برای درمان عود بیماری تجویز کند.

نشانه های اولیه ام اس

MS می تواند به یک باره ایجاد شود و یا دارای علائم اولیه ای باشد که به قدری خفیف هستند که معمولا نادیده گرفته می شوند. هر گونه نشانه ای می تواند برای اولین بار رخ دهد. سه نمونه از رایج ترین علائم اولیه MS عبارتند از:

  • احساسات عجیب و غریب، مثل بی حسی و سوزن سوزن شدن بازوها، پاها، و یا یک طرف صورت. این علائم شبیه به خواب رفتن پا است اما دلیل واضحی ندارد.
  • تعادل شما ظرف ۷ روز بدتر می شود تا جایی که فعالیت فیزیکی و یا انجام کارهای شخصیتان کمی دشوار می شود.
  • دوبینی، تاری دید و یا کاهش بینایی می تواند شاخصی زودرسی از ام اس باشد. بیمار همچنین می تواند درد چشم نیز داشته باشد.

فرد بیمار ممکن است سال ها و ماه ها این علائم را داشته باشد و بیماری اش عود نکند. ضمن این که این علائم می تواند دلایل زیادی داشته باشد. پس نباید به محض مشاهده آن ها نگران شوید.

علت ابتلا به ام اس

اگر شما MS دارید به معنی آن است که میلین در بدن شما آسیب دیده است. میلین لایه محافظی است که فیبرهای عصبی را در سراسر سیستم اعصاب مرکزی پوشش می دهد.

تصور بر این است که این آسیب ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن است. حمله سیستم ایمنی بدن شما به میلین، باعث التهاب شده و در نهایت منجر به ایجاد بافت اسکار یا ضایعات می شود. التهاب و بافت زخم از رد و بدل شدن سیگنال بین مغز و سایر قسمت های بدن جلوگیری می کند.

به طور دقیق هنوز مشخص نیست که چرا این حمله توسط سیستم ایمنی بدن صورت گرفته می شود.

آیا MS ارثی است؟

MS ارثی نیست، اما داشتن پدر و مادر یا خواهر و برادر مبتلا به MS خطر ابتلا را کمی افزایش می دهد. ژنتیک ممکن است در این بین نقش داشته باشد. دانشمندان ژن هایی را کشف کرده اند که استعداد ابتلا به پیشرفت MS را افزایش می دهند.

محققان تصور می کنند که مجموعه ای از عوامل محیطی مانند ویروس یا توکسین نیز در شروع حمله سیستم ایمنی بدن، نقش دارند.

پیش بینی MS و یا پیشرفت این بیماری تقریبا غیر ممکن است.

حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به MS، حداقل ده سال پس از تشخیص، ناتوانی داشته اند. این یک تشخیص پزشکی نیست، اما گاهی اوقات به نام “MS خوش خیم” شناخته می شود.

MS پیشرونده به طور کلی سریع تر از ام اس (RRMS) پیشرفت می کند. افراد مبتلا به RRMS می توانند سال های بسیاری را در بهبودی سپری کنند. ناتوانی پس از پنج سال، معمولا شاخص خوبی برای آینده است.

این بیماری معمولا در مردان نسبت به زنان سریعتر پیشرفت می کند. همچنین ممکن است در کسانی که پس از ۴۰ سالگی مبتلا می شوند، میزان عود یا پیشرفت شدیدتر و سریع تر باشد.

در حدود نیمی از افراد مبتلا به ام اس پس از ۱۵ سال از تشخیص بیماری، باید از عصا یا شکل دیگری از کمک استفاده کنند. این درصد پس از ۲۰ سال از تشخیص به ۶۰ درصد می رسد.

کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس به نشانه ها و چگونگی پاسخ بدن فرد به درمان ها بستگی دارد.

این بیماری به ندرت کشنده است، و بسیاری از افراد مبتلا به MS طول عمری نزدیک به حالت عادی دارند.

موارد زیر ممکن است به بیمار کمک کند که کمتر احساس استرس کرده و آرام تر باشند:

  • مدیتیشن
  • ماساژ
  • تایچی
  • طب سوزنی
  • هیپنوتیزم
  • موسیقی درمانی

توصیه های غذایی برای افراد مبتلا به ام اس

تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی، تاثیری بر روی ماهیت بیماری ندارد، اما می تواند به برخی از چالش ها کمک کند. به عنوان مثال، اگر فرد زیاد احساس خستگی می کند، یک رژیم غذایی با چربی و کربوهیدرات های ساده به او کمک خواهد کرد.

رژیم غذایی بیمار باید به طور عمده شامل موارد زیر باشد:

  • انواع میوه ها و سبزیجات
  • منابع حاوی چربی و پروتئین، مانند ماهی و مرغ بدون پوست
  • غلات کامل و سایر منابع فیبر
  • آجیل
  • حبوبات
  • محصولات لبنی کم چرب
  • آب کافی و دیگر مایعات

بیمار باید مصرف موارد زیر را محدود کرده یا از مصرف آن ها اجتناب کند:

  • چربی های اشباع شده
  • چربی ترانس
  • گوشت قرمز
  • غذاها و نوشیدنی های قندی
  • غذاهای سرشار از سدیم
  • غذاهای فرآوری شده

کنترل وزن بخش مهمی از درمان شماست. پس غذاهایی که مواد مغذی کم و کالری بالا دارند نمی توانند به شما کمک کنند که احساس بهتری داشته باشید. در مورد رژیم غذایی خاص و یا مصرف مکمل های غذایی، بهتر است از پزشک خود نیز سوال کنید.

آمار مبتلایان به ام اس

MS گسترده ترین بیماری عصبی برای ناتوان ساختن جوانان در سراسر جهان است.

حدود ۴۰۰،۰۰۰ نفر در ایالات متحده مبتلا به MS هستند هر چند که این تنها یک تخمین است.

اکثر بیماران بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال قرار دارند. و زنان بین ۲ تا ۳ برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند. MS در میان سفیدپوستان از دیگر گروه های قومی شایع تر است.

تحقیقات نشان داده است که هر چقدر از خط استوا دور تر می شویم آمار مبتلایان به ام اس بیشتر می شود. پزشکان معتقدند که این اتفاق به دلیل کاهش نور خورشید و عدم تولید ویتامین D توسط بدن می افتد.

اثرات ام اس

ضایعات MS می تواند در هر نقطه از سیستم عصبی مرکزی ظاهر شود. این به این معنی است که آن ها می توانند هر قسمت از بدن بیمار را تحت تاثیر قرار دهند.

یکی از علائم شایع MS خستگی است، اما موارد زیر نیز برای افراد مبتلا به MS غیر معمول نیست:

  • افسردگی
  • اضطراب
  • برخی از درجات اختلال شناختی