میوکارد دیواره عضلانی قلب یا همان عضله قلب است. این عضو از بدن، زمان خروج خون از قلب یا همان پمپاژ خون، منقبض می شود و سپس برای پر شدن مجدد قلب از خون بازگشتی به آن، شل می شود. غشای خارجی شفاف میوکارد، epicardium نامیده می شود. پوشش داخلی آن نیز اندوکارد نام دارد. آماس قلب بیماری التهابی عضله قلب است. وقتی که قلب ملتهب می شود، به دلیل آسیب به سلول های آن و تورم (ادم)، نمی تواند به درستی خون را پمپ کند. عضله قلب در این بیماری ممکن است با آنتی بادی هایی که سیستم ایمنی بدن تولید کرده و به سمت قلب می فرستد، ملتهب تر شود. گاهی اوقات، این آنتی بادی ها اشتباها به بافت قلب حمله می کنند. اگر قسمت اعظمی از بافت قلب بر اثر حمله این آنتی بادی ها آسیب ببیند، قلب ضعیف می شود. در برخی از موارد، این روند بسیار سریع اتفاق می افتد و در نتیجه نارسایی قلبی و یا حتی مرگ ناگهانی رخ می دهد.
در اغلب موارد نیز، قلب تلاش می کند تا با تغییر سلول های آسیب دیده یا مرده عضله قلب، بافت اسکار و زخمی آن را التیام دهد. بافت زخمی قلب دیگر بخشی از قلب محسوب نمی شود چون نمی تواند در پمپ کردن خون به قلب کمک کند و منقبض شود. اگر اشکال زیادی از بافت زخمی در قلب وجود داشته باشد، می تواند به نارسایی احتقانی قلب یا کاردیومیوپاتی اتساعی منجر شود.
علت ابتلا به آماس قلب
آماس قلب یک بیماری نادر است. التهاب عضله قلب یا همان میوکاردیت ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- یک عفونت ویروسی، باکتریایی یا قارچی
- تب روماتیسمی، که زمانی رخ می دهد که بدن برای مبارزه با حمله عفونت استرپتوکوکی، آنتی بادی ترشح می کند که به جای حمله به عفونت، به بافت و عضله قلب حمله می کند.
- استفاده از مواد مخدر و یا مسمومیت با مواد شیمیایی
- بیماری های بافت همبند مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید
علائم آماس قلب
در آماس قلب خفیف، شما ممکن است هیچ علامتی احساس نکنید. در این شرایط بیمار فقط در زمان سرماخوردگی یا ابتلا به آنفولانزا، تب، احساس درد در قفسه سینه و خستگی شدید را تجربه کند. برخی از افراد مبتلا به آماس قلب با مشکلات تنفسی و ضربان نامنظم قلب (آریتمی) دست به گریبان هستند. معمولا، موارد خفیف میوکاردیت در طولانی مدت نیز صدمه ای به بدن نمی زند. در موارد شدید ممکن است تا زمانی که علائم نارسایی قلب مشاهده شود، آماس قلب تشخیص داده نشود. برخی مواقع نیز آماس قلب بدون هیچ اطلاع قلبی به وقوع می پیوندد اما این موارد معمولا منجر به آسیب مداوم و غیر قابل برگشت به عضله قلب می شوند.
تشخیص آماس قلب
آماس قلب به دلیل شباهت با سایر بیماری ها معمولا به سختی تشخیص داده می شود. معمولا پزشکان زمانی که علائم پس از ۶ ماه از عفونت شدید پیدا شوند، به میوکاردیت مشکوک می شوند. تست هایی زیادی هم برای تشخیص وجود دارند که عبارتند از:
- صدای ضربان قلب ایجاد شده در گوشی پزشکان پس از ابتلا به آماس قلب بسیار سریع است. این صدا تاکی کاردی tachycardia نام دارد.
- از آزمایش خون نیز می توان برای تشخیص استفاده کرد. این آزمایش عفونت ها تازه یا نشانه های التهاب در بدن را بررسی می کنند.
- عکس اشعه ایکس از قفسه سینه در صورت تجمع مایع در ریه ( تورم ریوی pulmonary edema) آن را نشان خواهد داد. این تجمع مایعات در ریه ها یکی از علایم نارسایی قلبی است.
- الکتروکاردیوگرافی ( ECG یا EKG) به پزشکان کمک می کند تا اطلاعات بیشتری در مورد ضربان قلب، اندازه و عملکرد دریچه های قلب به دست آورند.
- اکوکاردیوگرافی می تواند برای دیدن حرکت دیواره های قلب و اندازه کلی قلب به کار برده شود.
- یک نمونه کوچک از عضله قلب را نیز می توان با استفاده از یک دستگاه خاص به نام bioptome برداشت. این روش نمونه برداری endomyocardial نامیده می شود. از این نمونه می توان برای مشاهده علائم عفونت استفاده کرد.
آماس قلب چگونه درمان می شود؟
آماس قلب با مسکن ها و داروهای ضد التهابی درمان می شود. اگر میوکاردیت بخشی از بیماری دیگری مانند آرتریت روماتوئید باشد، درمان آن بیماری خاص می تواند علائم را کاهش دهد. اگر آماس قلب توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد شده، داروها آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد. برای کمک به پمپ قلب ممکن است برخی از مهار کننده ها، دیورتیک ها، دیژیتال، آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)، آنژیوتانسین II، مسدود کننده های گیرنده و یا گشاد کننده عروق نیز تجویز شود. برای بیمارانی که آریتمی ها موجب ایجاد آماس قلبی شده، ممکن است داروهای ضد آریتمی تجویز شود.
اگر آماس قلب به بافت های آن آسیب زده باشد استفاده مداوم از دارو و مراجعه مداوم به پزشک اجباری است. گاهی نیز بیمار مجبور است برای جلوگیری از آسیب های شدید تر، فعالیت های خود را محدود کرده و تا آخر عمر دارو مصرف کند. برای بیمارانی که آسیب های بسیار شدید قلبی دیده اند، ممکن است پیوند قلب لازم باشد.