تورم و التهاب، واکنش طبیعی بدن شما به یک آسیب است. التهاب می تواند در هر نقطه بر روی پوست بدن، و حتی داخل رگ های خونی رخ دهد. در واقع، دانشمندان در حال حاضر به این نتیجه رسیده اند که التهاب ممکن است در بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری عروق کرونر که به افزایش سن مرتبط است، نقش مهمی ایفا کند. در ادامه این مطلب با ما همراه شوید زیرا که می خواهیم اطلاعات مهمی از پلاک های آسیب پذیر و ارتباط آن با التهاب و بیماری قلبی را برایتان بازگو کنیم.
پلاک های آسیب پذیر چیست؟
برای سال های زیادی، پزشکان تصور می کردند که علت اصلی حمله قلبی یا سکته مغزی ، تشکیل پلاک چربی در داخل عروق است. طی این روند با گذشت زمان و تجمع پلاک ها، شریان ها توسط یک لخته خون رو به مسدود شدن می کردند. این فرآیند موجب می شود عمل خون رسانی به قلب به درستی انجام نشود. فقدان خون غنی از اکسیژن به قلب نتیجتا تبدیل به حمله قلبی می شد. اما در حال حاضر دانشمندان معتقدند که این نوع انسداد عامل تنها ۳ حمله از ۱۰ حمله قلبی است. در واقع پلاک های آسیب پذیر ممکن است شریان را تنگ کنند اما تنها عامل ایجاد کننده حمله قلبی نیستند. بلکه شکسته شدن آن ها طی یک فرآیند خاص موجب بروز عارضه سکته می شود.
محققان در حال حاضر به این نتیجه رسیده اند که بسیاری از مردم که به حملات قلبی مبتلا شده اند، دارای شریان های مسدود شده با پلاک نیستند. در واقع، پلاک های آسیب پذیر ممکن است در داخل دیواره عروق دفن شده و همیشه عامل انسداد و برآمدگی شریان نیستند. همین موضوع باعث شد که محققان بر روی تاثیر التهاب بر روی حمله قلبی تمرکز کنند و چگونگی تاثیر پذیری این دو عامل از یکدیگر را بررسی کنند. چیزی که برای آنها مشخص بود این بود که التهاب منجر به توسعه پلاک نرم و یا پلاک های آسیب پذیر می شود. آنها همچنین دریافتند که باقی مانده پلاک های آسیب پذیر دلیل انسداد رگ ها نبوده اند بلکه انواع مختلف سلولها که به لخته شدن خون کمک می کند موجب پر شدن رگ های خونی شده اند.
چه چیزی باعث ایجاد پلاک های آسیب پذیر می شود؟
محققان در حال حاضر فکر می کنند که پلاک های آسیب پذیر به روش زیر تشکیل می شوند.
- ذرات چربی توسط عروق، که باعث آزاد شدن پروتئین به نام سیتوکین که منجر به التهاب می شود، جذب می شوند.
- سایتوکین به دیواره عروق می چسبد، و موجب جذب سلول های سیستم ایمنی بدن به نام مونوسیت می شوند.
- هنگامی که در داخل رگ ها سلول هایی به نام ماکروفاژها شروع به جذب کردن ذرات چربی می کنند، مونوسیت به دیواره عروق فشار وارد می کنند.
- سلول های چربی پلاکی با پوشش نازک تشکیل می دهند.
- هنگامی که این التهاب با تنشی، مانند فشار خون بالا همراه باشد، می تواند پوشش نازک بر روی پلاک ها را ترک داده و باعث شوند محتویات پلاک های آسیب پذیر به جریان خون وارد شوند. سایتوکاین های بر روی سلول های خون در دیواره عروق می چسبند. هنگامی که این سلول ها با هم انباشته می شود، می توانند یک لخته بزرگ برای جلوگیری از عبور خون از عروق و تغییر فرم شریان ها، ایجاد کنند. با این فرآیند حتما شما هم فهمیدید که پلاک ها به تنهایی در حمله قلبی نقش ندارند.
پلاک های آسیب پذیر چگونه تشخیص داده می شوند؟
بیماران مبتلا به این نوع از پلاک ها ممکن است علائمی احساس نکنند. حتی در مراحل اولیه از این روند، تغییر در جریان خون ممکن است با آزمون استاندارد تشخیص داده نشود، اما محققان به دنبال تکنیک های اسکن ویژه ای هستند که ممکن است حضور پلاک های آسیب پذیر برجسته را تایید کند.
متخصص قلب با اندازه گیری سطح ماده ای به نام پروتئین واکنشی C در جریان خون، می تواند خطر ابتلای فرد به حمله قلبی یا سکته مغزی را پیش بینی کند. پروتئین واکنشی C یک نشانگر است که پزشکان با استفاده از اندازه گیری آن، فعالیت التهابی در بدن را بررسی می کنند. دو مطالعه جدید نشان داده اند که افزایش سطح پروتئین واکنشی C در خون، افراد را بیشتر در معرض خطر حمله قلبی قرار می دهد.
البته همه پلاک های آسیب پذیر پاره نمی شوند و فرایند بالا را ایجاد نمی کنند. محققان در موسسه قلب تگزاس به دنبال راهی هستند که بتوانند علائم آسیب پذیری پلاک ها را شناسایی کنند. برخی از محققان معتقدند که دمای پلاک ها می تواند آن ها را آسیب پذیر کند. آنها دریافتند که پلاک گرمتر، بیشتر احتمال دارد که دچار پارگی شوند. همچنین، دانشمندان در THI کشف کرده اند که پلاک های آسیب پذیر دارای pH پایین (اسیدی تر) هستند و چنین پلاک های اسیدی به احتمال بیشتری دچار نشست و پارگی می شوند.
آیا ایجاد پلاک های آسیب پذیر قابل پیشگیری هستند؟
مصرف آسپرین، خوردن یک رژیم غذایی مناسب، ترک سیگار و شروع یک برنامه ورزشی می توانند سطح پروتئین واکنشی C را کاهش داده و در پی آن خطر حمله قلبی را پایین بیاورند. محققان همچنین تصور می کنند که چاقی و دیابت ممکن است به سطح بالایی از پروتئین واکنشی C گره خورده باشد. پزشک شما می تواند سطح پروتئین واکنشی C را با یک آزمایش خون، بررسی کند. علاوه بر این آزمون غربالگری کلسترول نیز در تشخیص و جلوگیری از افزایش این فاکتور در خون موثر است.
پزشکان معتقدند که داروهایی مانند مهارکننده های ACE که برای درمان فشار خون بالا تجویز می شود و آسپرین، می توانند از التهاب بیش از حد بدن، که ممکن است احتمال حمله قلبی را در افرادی که در حال حاضر سطح پروتئین واکنشی C بالایی دارند، جلوگیری کند. داروهای کاهنده کلسترول به نام استاتین ها نیز به کاهش سطوح پروتئین واکنشی C کمک می کنند. این داروها برای جلوگیری از حملات قلبی در افراد با سطح کلسترول طبیعی استفاده می شود. با این حال پزشکان هنوز در حال مطالعه بر روی استفاده از داروهای پایین آورنده کلسترول برای این منظور هستند.
مطالعات اخیر نشان داده است که کشیدن سیگار برای افرادی که پلاک های آسیب پذیر در شریان ها دارند، بسیار خطرناک است. نیکوتین موجود در سیگار به طور مستقیم بر پاسخ التهابی تاثیر گذاشته و باعث انتشار سیتوکین می شود. محققان همچنین در حال مطالعه بر روی تاثیر سابقه خانوادگی و ژن ها بر روی روند التهاب می باشند. اما بسیاری از پزشکان هنوز هم معتقدند که عاداتی که موجب سالم نگه داشتن قلب می شود هنوز هم مهم ترین نقش را در کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی بازی می کنند.