کلسترول ماده ای است که کبد شما به طور طبیعی تولید می کند و برای تشکیل غشای سلولی، ویتامین D و هورمون های خاصی حیاتی است. کلسترول مومی شکل است و ماده ای شبیه به چربی است که در آب حل نمی شود و در نتیجه نمی تواند به خودی خود از طریق خون جریان داشته باشد. لیپوپروتئین ذرات دیگر هستند که در کبد تشکیل می شوند که به کلسترول کمک می کند تا از طریق جریان خون در سراسر بدن منتشر شود. لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)، به عنوان “کلسترول بد” شناخته می شود و ممکن است در عروق ایجاد مشکل کرده و مشکلات سلامتی جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی را به همراه داشته باشد. لیپوپروتئین های با چگالی بالا (HDL)، گاهی اوقات به نام “کلسترول خوب” نیز از آن یاد خواهد شد به بازگشت کلسترول LDL به کبد برای از بین بردن آن کمک می کند. کبد شما می تواند کلسترول مورد نیازتان را تولید کند اما متاسفانه بیشتر غذاهایی که ما می خوریم حاوی کلسترول است. خوردن این گونه غذای باعث می شود سطح کلسترول LDL در خون شما بیش از حد شود این پدید را کلسترول بالا خون می نامند.
در حقیقت کلسترول بالا به خصوص زمانی بیشتر خطرساز است که سطوح کلسترول HDL بیش از حد کم و سطح کلسترول LDL بیش از حد بالا باشد. کلسترول بالا معمولا باعث عوارضی نمی شود اما هنگامی که درمان نشود، می تواند مشکلات سلامتی بسیاری از جمله حمله قلبی یا سکته مغزی را پدید آورد.
چه عواملی باعث کلسترول بالا خون می شود؟
کلسترول بالا معمولا با خوردن مواد غذایی ناسالم که غنی از کلسترول، چربی های اشباع و چربی ترانس هستند ایجاد می شود. نمونه هایی از مواد غذایی که به کلسترول بالا کمک می کنند عبارتند از:
- گوشت قرمز
- دل و جگر و سایر اندام ها
- محصولات لبنی پر چربی مانند پنیر، شیر، بستنی و کره
- تخم مرغ (زرده)
- غذاهای سرخ شده، مانند چیپس سیب زمینی، سیب زمینی سرخ کرده، مرغ و پیاز سرخ شده
- کره بادام زمینی
- برخی محصولات پخته شده، مانند کلوچه
- غذاهای فرآوری شده ساخته شده با کره کاکائو، روغن نخل و یا روغن نارگیل
- شکلات
کلسترول بالا همچنین می تواند ژنتیکی باشد. وقتی فردی مبتلا به این نوع کلسترول است سطح کلسترول در بدن او به سادگی با غذا خوردن بالا می رود چون ژنی در بدن او قرار دارد که به بدن آموزش داده است که همه چربی ها را طی یک روندی به کلسترول تبدیل کند. بیماری های دیگر مانند دیابت و کم کاری تیروئید نیز ممکن است به کلسترول بالا کمک کنند. سیگار کشیدن نیز می تواند مشکلات کلسترول را افزایش دهد.
چه کسی در خطر کلسترول بالا خون می باشد؟
با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، بیش از یک سوم از بزرگسالان دچار کلسترول بد هستند. مردم در تمام سنین، قومیتها، و جنسیتی می توانند کلسترول بالا داشته باشد. اما برخی از شرایط می تواند این خطر را بیشتر کند.
- سابقه خانوادگی کلسترول بالا
- یک رژیم غذایی حاوی مقدار بیش از حد چربی اشباع شده
- اضافه وزن یا چاقی
- دیابت، بیماری های کلیوی یا کم کاری تیروئید
چگونه می تواند از کلسترول بالا خون پیشگیری کرد؟
از کلسترول بالایی که توسط عوامل ژنتیکی ایجاد می شود نمی توان جلوگیری کرد. اما نکاتی هستند که شما می توانید برای پایین آوردن میزان کلسترول خود و رساندن آن به سطح مطلوب تر و یا جلوگیری از ایجاد آن رعایت کنید. این نکات عبارتند از:
- به طور منظم ورزش کنید
- یک رژیم غذایی سالم و حاوی چربی های کم حیوانی داشته باشید
- به جای غذاهای سرخ شده از غذاها پخته، کبابی، بخار پز و بو داده مصرف کنید.
- گوشت بدون چربی را انتخاب نمایید.
- محصولات لبنی بدون چربی یا کم چرب را انتخاب نمایید.
- از خوردن فست فودها خودداری کنید.
- یک رژیم غذایی سرشار از فیبر داشته باشید.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن عروق خونی را تنگ کرده و خطر ابتلای به بیماری های قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد.
- از ۲۰ سالگی به طور سالانه کلسترول خود را کنترل کنید.
- وزن خود را متعادل نگه دارید.