آب هیدروژنه محصولی است که مصرف کنندگانش ادعا می کنند برای سلامت بدن خاصیت فراوانی دارد. از مبارزه با خستگی گرفته تا کندتر شدن روند پیری همگی از خواصی هستند که برای این محصول تعریف شده اند. در مقابل، برخی ادعا می کنند که محصولاتی که در بازار با نام آب هیدروژنه فروخته می شوند اصلا حاوی هیدروژن نیستند و علاوه بر قیمت بالا، هیچ خاصیتی ندارند.
بنابراین آیا آب هیدروژن دار برای بدن مفید است؟ آیا ارزش آن را دارد که روی آن سرمایه گذاری کنید و به خاطرش پول بپردازید؟ در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت پاسخ این سوالات را خواهید یافت.
آب هیدروژنه چیست؟
آب ترکیب شده با هیدروژن نوعی آب است که مولکول های هیدروژن بیشتری به آن اضافه شده است. گاز هیدروژن یک مولکول بی رنگ و بی بو است که فراوان ترین ماده در کل جهان به حساب می آید. این ماده در طیف گسترده ای از ترکیبات، از جمله آب، پراکسید هیدروژن، قند، آمونیاک و موارد دیگر یافت می شود.
روش های مختلفی برای تهیه آب هیدروژن دار وجود دارد ، اما الکترولیز کردن از جمله متداول ترین روش ها برای تولید این محصول است. الکترولیز کردن فرآیندی است که در طی آن جریان الکتریکی از آب عبور داده می شود تا این ماده به اجزای تشکیل دهنده اش تجزیه شود.
آب حاوی یک مولکول اکسیژن و دو مولکول هیدروژن است. هنگامی که الکترولیز آب رخ می دهد؛ مولکول های هیدروژن و اکسیژن آن از هم جدا می شوند. سپس مولکول های هیدروژن آب اضافه شده و آب هیدروژنه یا همان آب هیدروژن دار تشکیل می شود.
از هیدروژن برای چه کاری استفاده می شود و چرا آب هیدروژنه مفید است؟
هیدروژن به عنوان یک آنتی اکسیدان و برای جلوگیری از تشکیل استرس اکسیداتیو و محافظت از سلول ها در برابر آسیب عمل می کند. به همین دلیل طرفداران آب هیدروژنه ادعا می کنند که اضافه کردن مولکول های هیدروژن بیشتر به آب می تواند جذب این ماده را در بدن افزایش دهد. در نتیجه فوایدی مانند کاهش التهاب، افزایش سطح انرژی و بهبود ریکاوری ماهیچه ها ایجاد می شود.
مقایسه این محصول با دیگر فراورده های آب
برای این که بتوانید تفاوت آب هیدروژنه با دیگر فرآورده هایی که با ایجاد یک تغییر کوچک در ساختار آب تولید می شوند را درک کنید باید بیشتر با این محصولات آشنا شوید.
آب معمولی
همان طور که گفتیم آب هیدروژنه با استفاده از تجزیه آب به پیوندهای اکسیژن و هیدروژن از طریق الکترولیز و اضافه کردن مولکول های اضافه هیدروژن تهیه می شود. اما آب معمولی از دو مولکول هیدروژن و یک مولکول اکسیژن، بدون مولکول اضافی هیدروژن تشکیل شده است.
آب قلیایی
این نوع آب دارای pH بسیار بالایی است. محققان معتقدند ک برای محافظت از بدن در برابر ابتلا به بیماری های مزمن، به ایجاد یک محیط قلیایی در بدن نیاز داریم. مصرف این محصول می تواند ما را به این هدف نزدیک کند. در حالی که pH آب قلیایی معمولا بین ۸ الی ۹ است؛ میانگین pH آب هیدروژنه شبیه به آب معمولی است و در حدود ۷ الی ۷٫۵ می باشد.
آب ساختار یافته
این آب طبیعی ترین شکل آب قلمداد می شود. آب ساختاری یا آب ساختار یافته نوعی از آب است که به هیچ وجه فیلتر، پاکسازی و فرآوری نشده است. اگرچه برای حمایت از خواص احتمالی آب ساختار یافته کمبود تحقیقات علمی وجود دارد، اما طرفداران این نوع آب ادعا می کنند که مصرف این محصول می تواند سطح انرژی، کیفیت خواب و طول عمر را افزایش دهد.
آب معدنی
آب معدنی معمولا از چشمه های معدنی گرفته می شود. این محصول حاوی ریز مغذی های کلیدی مانند منیزیم و کلسیم است. از طرف دیگر آب غنی شده با هیدروژن از یک ژنراتور آب برای اضافه کردن مولکول های اضافی هیدروژن به محلول استفاده می کند. اما برخلاف آب معدنی حاوی ماده معدنی نیست.
خواص آب هیدروژنه
استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد
یکی از بهترین خواص آب هیدروژنه خاصیت آنتی اکسیدانی این محصول است. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که به خنثی کردن رادیکال های آزاد ایجاد کننده بیماری کمک کرده و از بدن در برابر آسیب سلولی محافظت می کنند. از این گذشته تحقیقات نیز حاکی از آن هستند که آنتی اکسیدان ها می توانند در جلوگیری از بسیاری از بیماری های مزمن از جمله بیماری های قلبی، دیابت و سرطان کمک کنند.
مطالعات متعددی تأیید کرده اند که آب هیدروژنه می تواند به جلوگیری از تشکیل رادیکال های آزاد و افزایش وضعیت آنتی اکسیدانی بدن کمک کند. در حقیقت یک مطالعه منتشر شده در Medical Gas Research نشان داد که مصرف آب هیدروژنه توسط بیمارانی که برای درمان سرطان کبد رادیوتراپی انجام داده اند، به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را بهبود بخشیده و استرس اکسیداتیو را در مقایسه با دارونما بیشتر کاهش می دهد.
سلامت قلب را ارتقا می بخشد
برخی تحقیقات نشان داده اند که مصرف آب هیدروژن دار می تواند از سلامت قلب نیز پشتیبانی کند. در یک مطالعه که در چین انجام شد، نوشیدن آب هیدروژنه به مدت ۱۰ هفته سطح کلسترول کل و LDL را در افراد مبتلا به سندرم متابولیک کاهش داد.
آب هیدروژنه نه تنها دارای این خاصیت است بلکه برای بهبود عملکرد کلسترول HDL و کاهش نشانگرهای التهابی نیز مفید می باشد. هر دو این عوامل در بهبود سلامت قلب نقش دارند.
روحیه را بهبود می بخشد
اگرچه ممکن است آب هیدروژنه به دلیل تأثیر مثبتی که بر روی سلامت جسمی دارد بیشتر برای جسم مفید قلمداد شود، اما برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف این محصول می تواند سلامت روان و روحیه را نیز بهبود بخشد.
به عنوان مثال یک مطالعه که در سال ۲۰۱۸ در ژاپن انجام شد نشان داد که خوراندن آب هیدروژنه به ۲۶ شرکت کننده به مدت چهار هفته عملکرد سیستم عصبی مرکزی را تغییر داده و کیفیت زندگی آن ها بهبود بخشیده است. به گفته محققان این ماده به طور بالقوه می تواند به بهبود خلق و خوی، کاهش علائم اضطراب و بهبود عملکرد سیستم عصبی خودکار کمک کند.
باعث افزایش عملکرد بدن می شود
آب هیدروژنه ممکن است به ویژه برای ورزشکاران بسیار مفید باشد. در یک مطالعه انجام شده توسط محققان دانشگاه Udine در ایتالیا، جایگزینی آب معمولی با آب هیدروژنه باعث افزایش قدرت ماهیچیه ها در دوچرخه سوارانی می شود که به مدت طولانی و به صورت متناوب رکاب می زنند.
مطالعات متعددی همچنین نشان داده اند که آب هیدروژنه می تواند باعث افزایش سرعت ریکاوری عضلات بعد از تمرین شود. به عنوان مثال یک مطالعه که بر روی ۱۰ بازیکن فوتبال انجام شد نشان داد که نوشیدن آب هیدروژنه باعث کاهش درد عضلانی ناشی از ورزش و کاهش سطح لاکتات می شود. این دو عامل نشانه ای از خستگی عضلانی بعد از ورزش کردن هستند.
آیا تحقیقات انجام شده در این زمینه این ادعاها را تایید می کنند؟
علیرغم مطالعاتی که نشان دهنده فواید آب هیدروژن دار هستند، هنوز هم تحقیقاتی که بتواند فواید این محصول را تایید کنند، بسیار محدود هستند. علاوه بر این از آنجا که هیچ دستورالعمل یا معیار مشخصی برای میزان هیدروژنی که باید به آب اضافه شود وجود ندارد؛ مشخص نیست که نوشیدن چه مقدار از این آب می تواند خواص بالا را به همراه داشته باشد.
گفته می شود که آب هیدروژنه به طور کلی توسط سازمان های نظارتی مانند سازمان غذا و دارو ایالات متحده، به عنوان محصولی ایمن معرفی شده است. بنابراین با وجود این که برای تایید خواص این نوع آب باید تحقیقات بیشتری انجام شود؛ اما مصرف متعادل این ماده برای بدن ضرری ندارد.
آیا همه باید از این محصول استفاده کنند؟
آب هیدروژنه خواص زیادی برای بدن دارد. از کاهش استرس اکسیداتیو گرفته تا بهبود سلامت قلب همگی از خواص این محصول هستند. با این حال هنوز هم به تحقیقات بیشتری برای پاسخ دادن به سؤالاتی مانند؛ چه مقدار آب هیدروژن دار باید در روز بنوشیم؟ آیا مصرف بیش از حد این محصول برای بدن مضر است؟ و … نیاز داریم.
علاوه بر این از آنجا که هیچ استاندارد مشخصی برای تولید آب هیدروژنه وجود ندارد؛ مقدار هیدروژن موجود در مارک های مختلف آب هیدروژنه متفاوت است. از طرفی آب هیدروژن دار کمی گرانتر از آب معدنی است و پیدا کردن آن کار ساده ای نیست. شما می توانید این محصول را در فروشگاه های معتبر مواد غذایی پیدا کنید.
درست است که آب هیدروژنه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی که دارد برای بدن بسیار مفید است؛ اما به غیر از مصرف این محصول روش های دیگری نیز برای افزایش سطح آنتی اکسیدان های بدن وجود دارد. به عنوان مثال مصرفطیف وسیعی از ویتامین ها و مواد معدنی مهم می تواند بدن را با آنتی اکسیدان ها پر کند. اضافه کردن انواع میوه ها، سبزیجات و سایر غذاهای پر از مواد مغذی به برنامه غذایی ما می تواند مجموعه ای از خواص مشابه با آب هیدروژنه را بدون هزینه اضافه وارد بدن کند.
اقدامات احتیاطی
در حال حاضر تحقیقات محدودی در مورد عوارض جانبی احتمالی آب هیدروژنه انجام شده است. با این حال مصرف این نوع آب به طور کلی بی خطر شناخته شده و اگر در حد اعتدال از آن استفاده کنید عوارضی برای بدن ندارد.
برای درک چگونگی تأثیر آب هیدروژنه بر روی سلامت بدن در طولانی مدت، به مطالعات بیشتری نیاز داریم. اگر پس از مصرف این محصول عوارض جانبی منفی را تجربه کرده اید یا سوالی در مورد این ماده دارید، حتما با یک پزشک معتمد مشورت کنید.
منابع:
- Molecular hydrogen: a preventive and therapeutic medical gas for various diseases
- Hydrogen as a selective antioxidant: a review of clinical and experimental studies
- Effects of drinking hydrogen-rich water on the quality of life of patients treated with radiotherapy for liver tumors
- Free Radicals, Antioxidants in Disease and Health
- Hydrogen-rich water decreases serum LDL-cholesterol levels and improves HDL function in patients with potential metabolic syndrome
- Hydrogen-rich water for improvements of mood, anxiety, and autonomic nerve function in daily life
- Effects of hydrogen rich water on prolonged intermittent exercise
- Pilot study: Effects of drinking hydrogen-rich water on muscle fatigue caused by acute exercise in elite athletes
- ?Alkaline Water: Beneficial or All Hype