دارو بنزودیازاپین به نام آلپرازولام معمولا تحت نام تجاری زاناکس فروخته می شود و اغلب برای اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب تجویز می شود. علاوه بر اثرات کاهش استرس، زاناکس دارای اثرات آرامبخش، هیپنوتیزم، ضد تشنج و شل کنندگی عصلات است. برخی از این خواص ممکن است به طور غیرمستقیم بر سیستم حافظه تاثیر بگذارد. در واقع، آلپرازولام باعث فراموشی پیش رونده، فراموشی رتروگراد، تغییر میزان ریسک پذیری و افزایش حافظه می شود. در این مطلب پیام سلامت موضوع اثر زاناکس بر حافظه را بررسی می کنیم.
فراموشی پیش رونده
آلپرازولام اغلب با کاهش حافظه کوتاه مدت برای وقایع پس از مصرف دارو در هر دو مدل انسانی و غیر انسانی همراه است. یک مطالعه قابل اتکا که در شماره نوامبر ۱۹۹۴ مجله “پزشکی روانشناسی” منتشر شده است، این اثرات را نشان می دهد. در این مطالعه حافظه به طور عینی بررسی شد و محققان دریافتند که آلپرازولام موجب اختلال در یادآوری یک کلمه شد و این به مدت چهار ماه پس از قطع دارو ادامه یافت. با این حال، کارایی آن بر روی حافظه ضمنی یا کارکرد رقمی تاثیر نمی گذارد. اندازه گیری های ذهنی حافظه بیشتر از اندازه گیری های عینی انجام شد. در واقع فراموشی پیش رونده ناشی از آلپرازولام معمولا به عنوان موقت در نظر گرفته می شود؛ اما این نتایج چیز دیگری را نشان می دهد. یک مطالعه دیگر، که در شماره ژانویه ۱۹۹۹ در مجله “روانشناسی پزشکی” منتشر شده، نشان داد که نتایج قبلی ناشی اثرات آلپرازولام نیست؛ اما از تعامل این دارو با اثرات آزمون عملی استفاده می شود.
فراموشی رتروگراد
فراموشی رتروگراد به ناتوانی در به یاد آوردن خاطرات قبل از شروع فراموشی اشاره دارد. اثرات آلپرازولام بر فراموشی رتروگراد کمتر روشن است؛ اما احتمالا در این زمینه اثراتی وجود دارد. یک مطالعه در شماره ژانویه سال ۱۹۹۸ در مجله “فارماکولوژی” نشان داد که فراموشی رتروگراد در موش های صحرایی با آلپرازولام به اثبات رسیده است. نتایج مشابهی در شماره آگوست ۲۰۰۷ مجله “تحقیقات مغزی رفتاری” با استفاده از یک ماده شیمیایی مرتبط با برتیزولام منتشر شد. این داده ها ممکن است در مطالعات انسانی تکرار شود و فراموشی پیش رونده ناشی از بنزودیایپین حمایت کند.
ریسک پذیری
مطالعه ای در مجله “فیزیوتراپی تجربی و بالینی” در ماه مه سال ۲۰۰۶ در مورد جنبه های مختلف آلپرازولام، گزارش می دهد که توانایی این دارو در کاهش اضطراب در طی شبیه سازی موقعیت ریسک مورد بررسی قرار گرفت. اقدامات کلیدی در این مطالعه بررسی واکنش به پاداش ها و زیان ها، میزان پیش بینی های به روز رسانی در مورد ارزش های جایگزین پر خطر و هماهنگی با مواردی است که با نتایج مورد انتظار مطابقت دارند، انجام شد. در این زمینه محققان دریافتند که افزایش مصرف الپرازولام در میزان ریسک پذیری مربوط به یادگیری یا حافظه است؛ اما انگیزه افزایش ریسک پذیری را بالا نمی برد.
افزایش حافظه
زمان در طول روز، ممکن است نقش مهمی در اثرات آلپرازولام بر روی حافظه ایفا کند. یک مطالعه در شماره اکتبر ۱۹۹۸ «مجله روانپزشکی بالینی» نشان داد که در برخی موارد، آلپرازولام می تواند حافظه را افزایش دهد. در مجموع ۶۴ نفر در دو گروه، دارو و دارونما را دو بار در روز به مدت ۱۴ روز دریافت کردند. نتیجه آنکه افزایش قابل توجهی در عملکرد حافظه پس از تجویز دارو در گروه آلپرازولام نسبت به گروه شاهد نشان داده شد.