اختلال خواب ؛ نشانه ها، علل، انواع و روش های تشخیص و درمان این اختلال

اختلالات خواب به یک گروه از شرایطی گفته می شود که به طور منظم بر روی توانایی خوابیدن تاثیر می گذارند. این اختلالات معمولا به ۲ دلیل اساسی ایجاد می شوند، یکی به دلیل بیماری های زمینه ای و دیگری به دلیل استرس بیش از حد. در هر دو حالت، اختلال خواب نه تنها در ایالات متحده بلکه در سراسر جهان به طور فزاینده ای رایج است. در حقیقت، بیش از ۷۵ درصد آمریکایی هایی که بین سنین ۲۰ تا ۵۹ سالگی قرار دارند به طور مرتب مشکلات مربوط به خواب را گزارش می کنند.

اکثر افراد گاهی اوقات مشکلات خواب را به علت استرس، مشغله زیاد و دیگر اثرات بیرونی تجربه می کنند. با این حال، هنگامی که این مسائل شروع شده و به طور منظم رخ می دهند و در زندگی روزمره تداخل ایجاد می کنند، ممکن است اختلال خواب شکل بگیرد.

بسته به نوع اختلال خواب، ممکن است فرد مبتلا برای خوابیدن دچار مشکل شود و یا در طول روز احساس خستگی کند. کمبود خواب می تواند تأثیر منفی بر انرژی، خلق و خوی، قدرت تمرکز و سلامت کلی بدن داشته باشد.

در بعضی موارد، اختلالات خواب می تواند نشانه ای از بیماری های زمینه ای یا مشکلات روانی باشند. این مشکلات معمولا پس از درمان علت اصلی کم کم از بین می روند. وقتی اختلالات خواب ناشی از بیماری زمینه ای نباشند، درمان آن ها به طور معمول شامل ترکیبی از درمان های پزشکی و تغییر در شیوه زندگی می باشد.

اگر مشکوک به اختلال خواب هستید، تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است. هنگامی که اختلال خواب بدون درمان رها می شود، اثرات منفی آن می تواند منجر به ایجاد پیامدهای بیشتری شود. در این شرایط بر روی عملکرد فیزیکی و روحی در محل کار تغییراتی ایجاد شده و این تغییرات باعث ایجاد فشار در روابط اجتماعی نیز می شوند و توانایی بیمار را برای انجام فعالیت های روزمره مختل می کند.

اگر می خواهید در مورد نشانه ها، علل، انواع و روش های تشخیص و درمان اختلال خواب اطلاعات بیشتری را کسب کنید با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید.

علائم اختلال خواب چیست؟

علائم می تواند بسته به شدت و نوع اختلال خواب متفاوت باشد. این علائم همچنین زمانی که اختلالات خواب ناشی از یک بیماری زمینه ای دیگر است متفاوت می باشد. با این حال، علائم عمومی اختلالات خواب عبارتند از:

  • مشکل در به خواب رفتن و در حالت خواب ماندن
  • خستگی روزانه
  • تمایل شدید به چرت زدن در طول روز
  • تحریک پذیری یا اضطراب
  • عدم تمرکز
  • افسردگی

چه عواملی باعث ایجاد اختلالات خواب می شوند؟

بسیاری از بیماری ها و شرایط می توانند باعث ایجاد اختلالات خواب شوند. در بسیاری از موارد، اختلالات خواب در نتیجه مشکل زمینه ای ایجاد می شوند. در هر صورت وقوع اختلال خواب به یکی از موارد زیر مربوط است:

آلرژی و مشکلات تنفسی

آلرژی، سرماخوردگی و عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی می تواند موجب بی خوابی در شب شود. ناتوانی در نفس کشیدن از طریق بینی نیز می تواند باعث مشکلات خواب شود.

نوتاریا

شب ادراری یا نیاز مکرر به دفع ادرار ممکن است خواب شما را مختل کرده و موجب بیدار شدن زیاد شما در طول شب شود. عدم تعادل هورمونی و بیماری های موثر بر روی دستگاه ادراری ممکن است به ایجاد این بیماری منجر شوند. (اگر از تکرر ادرار شبانه همراه با وجود خون در ادرار یا درد رنج می برید، با پزشک متخصص مشورت کنید.)

درد مزمن

درد پایدار می تواند خوابیدن را سخت کند. با وجود این درد ممکن است حتی بعد از خوابیدن، بیدار شوید. برخی از شایع ترین علل درد مزمن عبارتند از:

  • آرتروز
  • سندرم خستگی مزمن
  • فیبرومیالژیا
  • بیماری التهابی روده
  • سردرد مداوم
  • کمردرد مداوم

در بعضی موارد، درد مزمن ممکن است حتی با وجود اختلالات خواب تشدید شود. به عنوان مثال، پزشکان بر این باورند که ایجاد فیبرومیالژیا ممکن است به مشکلات خواب مرتبط باشد.

استرس و اضطراب

استرس و اضطراب اغلب تاثیر منفی بر کیفیت خواب دارند. وجود استرس در بدن خوابیدن را سخت می کند. کابوس، صحبت کردن در خواب و یا راه رفتن در خواب نیز ممکن است خواب شما را مختل کند.

انواع مختلف اختلالات خواب کدامند؟

انواع مختلفی از اختلالات خواب وجود دارد. بعضی از این موارد ممکن است به علت سایر بیماری های زمینه ای رخ دهند. انواع اختلالات خواب عبارتند از:

بیخوابی

بیخوابی به ناتوانی در خوابیدن و یا ماندن در فرایند خواب اشاره می کند. این اختلال می تواند ناشی از تغییر در ساعت خواب، استرس و اضطراب، هورمون ها یا مشکلات گوارشی باشد. بی خوابی گاهی نیز نشانه دهنده بیماری زمینه ای است. بی خوابی برای سلامتی و کیفیت زندگی شما مضر است و به طور بالقوه باعث ایجاد عوارض زیر می شود:

  • افسردگی
  • ناتوانی در تمرکز کردن
  • تحریک پذیری
  • افزایش وزن
  • مشکلات کاری
  • افت تحصیلی

متأسفانه، بی خوابی در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای جهان، بسیار شایع است. تقریبا ۵۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی در برخی موارد در زندگی خود این اختلال را تجربه می کنند. اختلال خواب بی خوابی در میان افراد مسن و سالمند بیشتر مشاهده می شود.

بیخوابی معمولا به سه نوع زیر طبقه بندی می شود:

  • مزمن، زمانی که بی خوابی یک ماه و به طور منظم اتفاق می افتد.
  • متناوب، زمانی که بی خوابی به صورت دوره ای رخ می دهد.
  • گذرا، زمانی که بی خوابی فقط به مدت چند شب و در یک برهه از زندگی رخ می دهد.

آپنه خواب

آپنه خواب با وقفه در فرایند تنفس در طول خواب مشخص می شود. این بیماری یک اختلال جدی است که سبب می شود بدن اکسیژن کمتری به دست آورد. آپنه می تواند موجب بیدار شدن فرد در طول شب شود.

خواب پریشی

خواب پریشی یک کلاس از اختلالات خواب است که باعث ایجاد حرکات و رفتارهای غیر طبیعی در طول خواب می شود. این رفتارها و حرکات عبارتند از:

  • راه رفتن در خواب
  • حرف زدن در خواب
  • ناله زدن در خواب
  • دیدن کابوس
  • شب ادراری
  • دندان قروچه

سندرم پای بی قرار

سندرم پای بی قرار (RLS) به نیاز قریب الوقوع برای حرکت دادن پاها اشاره دارد. اصرار به حرکت دادن پا گاهی اوقات با احساس سوزن سوزن شدن نیز همراه است. در حالی که این علائم می توانند در طول روز نیز رخ دهند، اما وقوع آن ها در شب بیشتر شایع است. RLS اغلب با شرایط و بیماری های خاص مرتبط است. این بیماری ها عبارتند از:

  • بیش فعالی (ADHD)
  • بیماری پارکینسون

اما علت دقیق این اختلال خواب همیشه شناخته شده نیست.

نارکولپسی (حملات خواب)

نارکولپسی به این معنی است که فرد در طول روز نیاز شدید به خوابیدن پیدا می کند. به این حالت حملات خواب گفته می شود. در این اختلال فرد ناگهان احساس خستگی می کند و بدون هشدار می خوابد. این اختلال خواب می تواند موجب فلج خواب نیز شود. فلج خواب یا همان بختک حالتی است که موجب می شود فرد بیدار شود اما از نظر جسمی نتواند اندام های خود را حرکت دهد. گرچه نارکولپسی ممکن است به خودی خود نیز رخ دهد، اما گاهی با برخی اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس یا همان ام اس همراه است.

اختلالات خواب چگونه تشخیص داده می شوند؟

پزشک برای گام اول، معاینه فیزیکی انجام می دهد و اطلاعات مربوط به علائم و سابقه پزشکی بیمار را جمع آوری می کند. آزمایشات مختلفی که می توان از آن برای تشخیص اختلال خواب استفاده کرد عبارتند از:

  • پلیسومنوگرافی: یک نوع آزمایش خواب است که میزان اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی را ارزیابی می کند تا میزان اختلال در آن ها که توسط اختلالات خواب رخ می دهد را بسنجد.
  • الکتروانسفالوگرام: آزمایشی است که  فعالیت الکتریکی مغز را بررسی می کند و وجود هر گونه مشکل بالقوه مرتبط با این فعالیت را تشخیص می دهد.
  • آزمایش خون: آزمایش خون معمولا برای تشخیص نارکولپسی و سایر بیماری های زمینه ای که ممکن است موجب اختلال خواب شوند انجام می شود.

جواب این آزمایش ها می توانند در تعیین مسیر مناسب درمان اختلالات خواب بسیار مهم باشند.

چه روش هایی برای درمان اختلالات خواب وجود دارد؟

درمان اختلالات خواب می تواند بسته به نوع و علت اصلی ایجاد اختلال متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی ترکیبی از درمان های پزشکی و تغییر در سبک زندگی می تواند اختلال خواب را درمان کند.

درمان های پزشکی

درمان های پزشکی که برای اختلالات خواب استفاده می شوند ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • تجویز قرص خواب
  • تجویز مکمل ملاتونین
  • تجویز داروهای ضد آلرژی یا داروهای سرماخوردگی
  • تجویز دارو برای بیماری های زمینه ای خاص
  • توصیه به استفاده از دستگاه تنفسی یا جراحی که معمولا برای آپنه خواب به کار برده می شوند.
  • محافظ دندان که معمولا برای جلوگیری از دندان قروچه استفاده می شود

تغییر در سبک زندگی

تنظیم سبک زندگی می تواند تا حد زیادی کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد، به خصوص هنگامی که از آن ها همراه با درمان های پزشکی استفاده شود. این تغییرات عبارتند از:

  • گنجاندن سبزیجات و ماهی بیشتر در رژیم غذایی و کاهش مصرف قند
  • کاهش استرس و اضطراب با ورزش کردن
  • طراحی و پایبندی به برنامه منظم خواب
  • نوشیدن آب کمتر درست قبل از خواب
  • محدود کردن مصرف کافئین، به خصوص بعدازظهر یا شب
  • کاهش مصرف تنباکو و مصرف الکل
  • خوردن وعده های غذایی حاوی کربوهیدرات کم قبل از خواب

خوابیدن و بیدار شدن در یک زمان مشخص نیز می تواند به طور قابل توجهی موجب بهبود کیفیت خواب و زندگی شما شود. افراد معمولا وسوسه می شوند که آخر هفته ها برنامه خواب خود را کمی تغییر دهند. اما اگر از اختلال خواب رنج می برید و تمایل دارید آن را درمان کنید هرگز برنامه خواب خود را تحت هیچ شرایطی تغییر ندهید.

چشم انداز افراد مبتلا به اختلال خواب

تأثیرات اختلالات خواب بر روی بدن می تواند بسیار مخرب باشد. متأسفانه عوارض بلند مدت این اختلالات می توانند برای حل و فصل شدن خودشان، زمان بیشتری از ما بگیرند. با این حال، اگر با برنامه درمانی خود کنار بیایید و به طور منظم با پزشک در ارتباط باشید، می توانید راه خود را برای بهبود کیفیت خواب پیدا کنید.