ادرار از آب و غلظت کمی از مواد زائد تشکیل شده است و معمولا بوی ملایمی دارد. اما گاهی به دلایل مختلف بوی آن دچار تغییر یا نوسان می شود. در بعضی موارد، ادرار ممکن است حتی بوی ماهی بگیرد. اگر چه این عارضه معمولا موقت و بسیار قابل درمان است، اما گاهی اوقات می تواند نشانه ای از بیماری جدی باشد که نیاز به درمان های پیشرفته تر دارد. برای اطلاع از آن چه می توانید در مورد درمان ادرار با بوی ماهی انجام دهید و علل ایجاد کننده آن ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.
علل ایجاد کننده ادرار با بوی ماهی
رژیم غذایی و کم آبی بدن
ادرار شامل برخی از ترکیبات شیمیایی موجود در مواد غذایی است که اخیرا مصرف کرده اید. این ترکیبات بخشی از عطر و طعم غذا را به ادرار وارد می کنند. با توجه به این نکته، جای تعجب نبست که خوردن ماهی باعث می شود که ادرار بوی ماهی بگیرد.
سایر غذاها و نوشیدنی هایی که می توانند باعث تولید ادرار با بوی ماهی شوند عبارتند از:
- کافئین، که می تواند به عنوان یک دیورتیک (ماده ادرار آور) در بدن عمل کند.
- مارچوبه، که می تواند گوگرد را وارد ادرار کند.
- کلم بروکسل که باعث آزاد شدن متیل مرکلپتان شده و به این ترتیب می تواند بوی ادرار را تند و شبیه بوی ماهی کند
از دست دادن آب بدن نیز می تواند باعث به وجود آمدن ادرار با بوی ماهی شود. هنگامی که بدن با کم آبی مواجه می شود، آب کمتری برای رقیق کردن مواد شیمیایی در ادرار در دسترسش است. این موضوع باعث می شود که بوی ادرار قوی شود.
روش درمان
بهتر است از مواد غذایی که باعث ایجاد چننی حالتی در بدنتان می شود اجتناب کنید. اگر انجام این کار دشوار است سعی کنید همراه با این مواد غذایی، به ویژه مواد غذایی حاوی کافئین، به اندازه کافی آب بنوشید.
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
ابتلا به UTI می تواند ادرار را نیز آلوده کرده و موجب خروج بوی بد و قوی از ادرار شود. عفونت های دستگاه ادراری در زنان شایع تر از مردان هستند. سایر علائم همراه با این عفونت ها عبارتند از:
- خونی یا کدر شدن ادرار
- درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
- نیاز فوری به تخلیه ادرار
- درد پایین کمر یا زیر شکم
- تب خفیف
روش درمان
اگر علائمتان در عرض ۲۴ ساعت از بین نرفت، به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید. پزشک قبل از اینکه عفونت به کلیه ها گسترش پیدا کند و در بدن ریشه بدواند، آنتی بیوتیک تجویز می کند.
واژینوز باکتریال
عفونت باکتریایی واژن زمانی اتفاق می افتد که باکتری های بد وارد مهبل (واژن) شده و مانع از ایجاد تعادل بین باکتری های خوب و بد می شود. این عفونت می تواند موجب ترشح مواد خاکستری و بد بو از واژن شود. ترشح از واژن مبتلا ممکن است هنگام ادرار شدن افزایش یابد. برخی از زنان مبتلا به واژینوز باکتریایی هیچ علائمی را تجربه نمی کنند.
اما برخی نیز با علائم زیر موجه اند:
- ترشح رقیق و آبکی از ادرار
- درد در هنگام مقاربت
- درد در هنگام ادرار کردن
- خونریزی خفیف از واژن
روش درمان
گاهی اوقات واژینوز باکتریایی خود به خود درمان می شود. اگر علائمتان یک هفته یا بیشتر ادامه داشت، به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. پزشک می تواند این نوع عفونت را با آنتی بیوتیک درمان کند. اما درمان آن کمی زمان می برد.
تریمتیلامینوریا
تریمتیلامینوریا یک اختلال متابولیکی نادر است و زمانی رخ می دهد که بدن قادر به تجزیه ترکیبات خاصی به نام تریمیتیلامین نیست. در بدن افراد مبتلا به این بیماری بعد از مصرف انواع خاصی از مواد غذایی که دارای پروتئین زیادی هستند، تریمیتیلامین در روده تولید می شود. این ماده به جای تجزیه وارد ادرار شده و بوی آن را تغییر می دهد.
روش درمان
تریمتیلامینوریا یک بیماری ارثی است و متاسفانه هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال، شما می توانید علائم خود را با اجتناب از مصرف مواد غذایی که باعث ایجاد علائم می شوند، کاهش دهید. این مواد عبارتند از:
- تخم مرغ
- حبوبات
- جگر
- ماهی
- شیر گاوهای تغذیه کننده از گندم
- موز
- سویا
- انواع مختلف غلات
پروستاتیت
پروستاتیت یک نوع التهاب حاد در غده پروستات است. این التهاب در واقع یک نوع عفونت باکتریایی است که می تواند به سرعت پیشرفت کند. ورود باکتری به ادرار می تواند موجب ایجاد ادرار با بوی ماهی شود. سایر علائم این بیماری عبارتند از:
- تب
- لرز
- بدن درد
- سوزش ادرار
- درد پایین کمر
- وجود خون در ادرار
- کدر شدن ادرار
- درد در ناحیه تناسلی، از جمله آلت تناسلی، بیضه ها و پرینیوم
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
روش درمان
اگر پروستاتیت دارید حتما باید برای درمان به پزشک متخصص اورورلوژی مراجعه کنید. پزشک معمولا برای درمان عفونت آنتی بیوتیک تجویز می کند. در طول دوره ای که منتظر تاثیر گذاری آنتی بیوتیک هستید، ممکن است پزشک مصرف داروهای مسدود کننده آلفا را توصیه کند. این داروها دهانه مثانه را شل کرده و باعث کاهش درد می شوند. داروهای ضد التهابی از جمله داروهای خارج از نسخه مانند ایبوپروفن نیز می توانند موثر باشند.
سنگ کلیه
اگر سنگ ایجاد شده در کلیه ها حرکت کند، می تواند در هر جایی از مسیر دستگاه ادراری عفونت به وجود آورد. این عفونت ادراری بوی ادرار را تند و قوی می کند. گاهی بر اثر ابتلا به این عفونت خون در ادرار مشاهده شده و رنگ ادرار نیز کدر می شود.
سنگ کلیه می تواند درد شدیدی در پهلو ها ایجاد کند. این درد گاهی اوقات به سمت کشاله ران نیز سرایت می کند. افراد مبتلا به سنگ کلیه گاهی استفراغ و حالت تهوع شدید دارند. اگر عفونتی در بدن وجود داشته باشد، ممکن است تب و لرز نیز رخ دهد.
روش درمان
برخی از سنگ های کلیوی به صورت خود به خود دفع می شوند، اما اگر درد شدیدی دارید حتما به پزشک داخلی یا متخصص اورورلوژی مراجعه کنید. پزشکان در این شرایط معمولا داروهای ضد درد تجویز می کنند تا درد برای بیمار قابل تحمل شود. گاهی نیز یک نوع مسدود کننده آلفا برای شل شدن مثانه تجویز می شود تا دفع سنگ راحت تر انجام شود. اگر سنگ بزرگ باشد و دفع آن از طریق مجرای ادراری امکان پذیر نباشد، عمل سنگ شکن توصیه می شود.
مشکلات کبدی
اگر چه مشکلات کبدی معمولا روی ادرار تاثیر نمی گذارند اما در برخی از مواقع عاملی برای ایجاد ادرار با بوی ماهی هستند. این موضوع به خصوص در مورد نارسایی کبدی صادق است. نارسایی کبدی زمانی رخ می دهد که کبد نمی تواند وظایف خود را به درستی انجام دهد و قادر به تجزیه سموم نیست. بنابراین این سموم وارد ادرار شده و باعث به وجود آمدن بوی قوی می شود.
اگر مشکلات کبدی باعث ادرار با بوی ماهی شده باشند، ممکن است علائم دیگری مانند موارد زیر را داشته باشید:
- تیره شدن رنگ ادرار
- ناتوانی در ادرار کردن و غلیظ شدن ادرار
- زردی
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- اسهال
- خستگی
روش درمان
اگر علائمی مانند این علائم را تجربه می کنید، به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید. درمانی که پزشک در این شرایط انتخاب می کند بستگی به شرایط بیمار دارد. برخی از مشکلات کبدی با تغییر در شیوه زندگی مثل اصلاح رژیم غذایی و کاهش وزن قابل درمان هستند اما برخی از این مشکلات ممکن است نیاز به درمان های پیشرفته از جمله دیالیز یا جراحی داشته باشند.
سیستیت
سیستیت به التهاب مثانه اشاره دارد. این التهاب اغلب توسط عفونت باکتریایی ایجاد می شود. باکتری منتشر شده از عفونت می تواند وارد ادرار شده و بوی آن را تغییر دهد. سایر علائمی که ممکن است بر اثر ابتلا به این بیماری شاهد آن ها باشید عبارتند از:
- نیاز شدید و مداوم به تخلیه ادرار
- دفع حجم کمی از ادرار در هر بار مراجعه به سرویس بهداشتی
- احساس سوزش در طول ادرار کردن
- کدر، خونی و بد بو شدن ادرار
- درد لگن
- احساس فشار در زیر شکم
- تب
روش درمان
اگر مشکوک به سیستیت هستید، به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید. پزشک احتمالا برایتان آنتی بیوتیک تجویز می کند. برای تسکین درد همراه با این التهاب نیز می توانید از کمپرس گرم استفاده کنید. مصرف آب زیاد نیز می تواند عفونت را از سیستم ادراریتان خارج کند.
فنیل کتونوری
فنیلکتونوریا یک اختلال نادر است که باعث می شود تعداد فنیل آلانین در خون افزایش پیدا کند. این روند می تواند غلظت فنیل آلانین در ادرار را افزایش دهد. افزایش غلظت این ماده نیز روی بوی ادرار تاثیر می گذارد. فنیل کتونوری در نوزادان شایع تر است. اگر ژن موجود در بدن والدین به کودک منتقل شود، در چند ماه اول تولد، علائم این بیماری بروز می کند.
سایر علائم بیماری عبارتند از:
- تاخیر در یادگیری مهارت های ذهنی و اجتماعی
- بیش فعالی
- کوچک شدن سر
- بثورات پوستی
- لرزش
- تشنج
- تکان های سریع و ناگهانی دست و پا
روش درمان
فنیل کتونوری قابل درمان نیست اما روش هایی وجود دارد که می توانند در مدیریت علائم بسیار موثر باشند. برای افراد مبتلا ضروری است که رژیم غذایی کم فنیل آلانین را دنبال کنند. در این رژیم باید از مصرف مواد غذایی زیر اجتناب شود:
- شیر
- پنیر
- برخی از شیرین کننده های مصنوعی
- ماهی
- مرغ
- تخم مرغ
- لوبیا
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یک نوع عفونت جنسی است که توسط انگل تک یاخته ایجاد می شود. برخی از افراد مبتلا به این بیماری هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. با این وجود در برخی از زنان عفونت باعث ترشحی می شود که بوی ماهی دارد. این ترشح ممکن است شفاف، سفید، زرد یا سبز باشد.
سایر علائم تریکومونیازیس عبارتند از:
- خارش اندام تناسلی
- احساس سوزش در نزدیکی اندام تناسلی
- قرمزی یا درد
- درد یا احساس ناراحتی در هنگام ادرار کردن
روش درمان
اگر مشکوک به تریکومونیازیس هستید، به پزشک مراجعه کنید. برای درمان عفونت معمولا آنتی بیوتیک های خوراکی تجویز می شود. برای جلوگیری از عود مجدد بیماری، باید حداقل تا ۷ روز بعد از اتمام داروها رابطه جنسی نداشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دلیل آشکاری مانند رژیم غذایی و کم آبی بدن، برای خروج ادرار با بوی ماهی از بدن وجود ندارد، حتما ظرف چند روز آینده به پزشک مراجعه کنید. اگر در حال تجربه علائم زیر هستید، باید در اسرع وقت نزد پزشک بروید:
- ادرار دردناک
- وجود خون در ادرار
- تب
اگر در معرض علائم زیر هستید، باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید در هنگام ادرار کردن
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شدید شکمی
- تب بالاتر از ۱۰۳ درجه فارنهایت (۳۹٫۴ درجه سانتیگراد)
در این موارد، ممکن است سنگ کلیه یا عفونتی در بدن وجود داشته باشد که به کلیه ها رسیده است.