علل ایجاد ادرار روشن چیست؟

ادرار روشن با تن رنگی زرد معمولا نشانه ای از ادرار سالم و هیدارته بودن بدن است. به همین دلیل اکثر افراد تصور می کنند ادرار کاملا بی رنگ، نشانه خوبی است. بنابراین ممکن است تعجب کنید که گاهی ادرار روشن و بی رنگ نشانه ای از مشکلات خاصی است. در واقع، ادرار کاملا شفاف می تواند نشان دهد که بدن شما الکترولیت های مهم خود را از دست داده است.

ادرار می تواند طیف رنگی متفاوتی از زرد روشن تا زرد تیره داشته باشد و بوی آن نیز تغییر کند. در اغلب موارد، نوشیدن زیاد مایعات، رنگ ادرار را روشن کرده و کاهی می کند. بنابراین اولین علت روشن شدن ادرار نوشیدن مایعات زیاد است. اگر بدن شما کمبود آب داشته باشد یا عفونت ادراری داشته باشید، رنگ ادرار تیره می شود. البته برخی از غذاها نیز می توانند رنگ ادرار را تغییر دهند.

در این مقاله مجله پیام سلامت به مهمترین علل ایجاد ادرار روشن اشاره خواهیم کرد.

ادرار روشن در مقابل ادرار زرد؛ این تغییر رنگ چه معنی می دهد؟

رنگ ادرار اطلاعات مفیدی را در مورد وضعیت بدن ارائه می دهد. به گفته پزشکان کلینیک مایو، اوربیلین رنگدانه ای است که مسئولیت ایجاد رنگ زرد ادرار را بر عهده دارد. میزان مایعاتی که می نوشید معمولا غلظت اوربیلین را تغییر می دهد. این تغییر می تواند رنگ طبیعی ادرار را از رنگ زرد روشن به رنگ نارنجی تیره تبدیل کند.

دکتر برادلی گیل، متخصص اورولوژیست در موسسه ارولوژی و کلیوی Glickman، می گوید که اوربیلین، از صفرا متابولیزه می شود. این ماده از طریق کلیه ها فیلتر شده و پس از ادرار کردن از بدن دفع می شود. عواملی مانند نوشیدن آب زیاد، استفاده از داروهای ضد التهابی، دیابت یا مصرف غذاهای خاص و مولتی ویتامین هایی که حاوی رنگدانه هستند، می توانند باعث ایجاد ادرار روشن و یا تیره شوند.

مجله European Journal of Nutrition گزارش می دهد که رنگ ادرار به مقدار مایعات مصرفی بستگی دارد. بنابراین اگر رنگ ادرار شفاف است نشان دهنده این می باشد که مایعات زیادی مصرف شده است.

علل ایجاد ادرار روشن

ادرار روشن یا شفاف به چه معنا می باشد؟ پیش از بررسی دلایل مختلفی ایجاد ادرار شفاف، باید بدانید که ادرار طبیعی باید زرد کم رنگ باشد.

طبق گفته دکتر Janine Cook متخصص دانشگاه مریلند، ادرار طبیعی باید دارای رنگ زرد باشد. در صورتی که خوب به بدن آبرسانی شود، ادرار باید به رنگ کاه باشد. ادراری که بیش از حد رقیق است ظاهر آب مانند دارد. دکتر کوک می گوید که ادرار نباید بی رنگ باشد.

هیدراتاسیون بیش از حد

ادرار شفاف و روشن می تواند نشانه ای از هیدراتاسیون بیش از حد بدن باشد. مصرف مایعات کافی برای سم زدایی از کلیه و بهبود سلامت کلی بدن ضروری است. در حقیقت، بسیاری از مشکلات با کم آبی و کمبود مایعات در بدن ارتباط دارد.

با این حال، نوشیدن بیش از حد آب برای سلامتی خطرناک است. به گفته دکتر جیمز لوئیس، هیدراتاسیون بیش از حد می تواند باعث عدم تعادل الکترولیت ها در بدن  شود. این فرایند می تواند منجر به خستگی، تهوع و استفراغ شود. گاهی اوقات ورزشکاران، در صورتی که بدون تعادل در الکترولیت ها، آب مصرف کنند، در معرض خطر هیدراتاسیون بیش از حد قرار می گیرند.

پزشکان کلینیک مایو در مورد خطرات نوشیدن بیش از حد آب هشدارهایی را ارائه کرده اند. آنها می گویند که مصرف بیش از حد آب باعث ایجاد هیپوناترمی می شود. هیپوناترمی زمانی رخ می دهد که میزان غیر طبیعی سدیم در بدن وجود دارد. یکی از علل هیپوناترمی، مصرف بیش از حد آب و از دست دادن مایعات بدن از طریق تعریق است.

دیابت

دفع مقدار زیادی ادرار روشن می تواند نشانه ای از یک نوع دیابت به نام دیابت بی مزه باشد.

دیابت بی مزه متفاوت از دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ می باشد. پزشکان کلینیک مایو می گویند یکی از علائم شایع دیابت بی مزه دفع مقدار زیادی ادرار روشن است. فرد مبتلا به دیابت بی مزه از تشنگی مزمن نیز رنج می برد و این موضوع باعث می شود که بیشتر آب بنوشد. بنابراین ادرار او رقیق تر می شود.

روشن شدن رنگ ادرار نشان دهنده سطح پایین الکترولیت هایی مانند سدیم و پتاسیم در بدن است. این کمبود می تواند به گرفتگی عضلانی، خستگی، یا کاهش اشتها منجر شود. از دست دادن آب بدن نیز یکی دیگر از عوارض جدی ناشی از دیابت است. نوشیدن مقدار زیادی مایعات و تغییر در رژیم غذایی، راه هایی برای کنترل دیابت است. ضمن این که باید به طور مرتب سطح الکترولیت را بررسی کرده تا مطمئن شوید که بدنتان کمبود مواد معدنی ندارد.

داروهای دیورتیک

مصرف داروهای دیورتیک باعث می شود که ادرار رقیق و شفاف شده و مانند آب به نظر برسد. داروهای دیورتیک اغلب برای تنظیم فشار خون بالا و دفع مایعات اضافی از بدن شما تجویز می شوند. از آنجا که بدن شما هنگام مصرف دیورتیک ها مایعات بیشتری را دفع می کند، پس از مصرف این داروها ادرار می تواند بسیار روشن شود.

عفونت ادراری

در بعضی موارد، عفونت مجاری ادراری نیز می تواند ادرار را کاملا روشن کند. در این مورد، اصطلاح روشن، به معنی این نیست که ادرار کدر نمی باشد. اگر چه علائم عفونت مجاری ادراری (UTI) می تواند ادرار شما را تیره، کدر یا بد بو کند، اما ممکن است بعضی اوقات این عفونت ادرار را روشن کند.

مجله Pediatrics گزارش می دهد که ادرار روشن همچنین می تواند شاخصی برای UTI باشد. این گزارش نشان داد که ۱۸ درصد از بیماران که نمونه ادرار آنها روشن بود، عفونت دستگاه ادراری داشتند. در این گزارش توصیه شده است که پزشکان برای یافتن علت روشن شدن رنگ ادرار باید عفونت های باکتریایی را نیز بررسی کنند. بعضی از علائم دیگر UTI عبارتند از:

  • احساس سوزش هنگام دفع ادرار
  • درد و ناراحتی در ناحیه لگن
  • میل شدید به ادرار کردن

شما می توانید روش های طبیعی زیر را برای درمان عفونت های دستگاه ادراری امتحان کنید:

  • نوشیدن جوش شیرین حل شده در آب می تواند به نابودی اسید در ادرار کمک کند.
  • اگر ادرار تیره است، باید میزان مصرف مایعات خود را افزایش دهید.

رنگ ادرار در مورد سلامت شما چه می گوید؟

ادرار شیری

ادرار سفید و شیری می تواند نشانه ای از عفونت ادراری (UTI) باشد. مجله The Postgraduate Medical Journal گزارش داد که رنگ شیری در ادرار ممکن است به علت بیماری هایی مانند موارد زیر باشد:

  • عفونت های دستگاه ادراری (UTI)
  • وجود چربی در ادرار (لیپیدوری)
  • چیلور (یک بیماری نادر است که در آن مایع لنفاوی در ادرار وجود دارد)
  • دفع اسید اوریک در ادرار

ادرار صورتی یا قرمز

ادرار که به نظر صورتی یا قرمز رنگ می رسد ممکن است نشانه ای از وقوع چیزی جدی در دستگاه ادراری شما باشد. به عنوان مثال، رنگ صورتی یا قرمز ادرار ممکن است به علت وجود خون در سیستم ادراری شما باشد. این اتفاق می تواند به علت خونریزی در کلیه ها یا مجرای ادرار رخ دهد. با این حال، پزشکان دانشکده پزشکی هاروارد گزارش می دهند که خوردن چغندر قرمز یا همان لبو نیز ادرار را قرمز می کند.

ادرار قهوه ای

چند دلیل وجود دارد که می تواند ادرار را قهوه ای کند. به عنوان مثال، کم آبی، کم کاری تیروئید، دیابت و یا خون می تواند رنگ قهوه ای در ادرار ایجاد کند.

ادرار آبی

ادراری که سایه ای از رنگ آبی دارد می تواند توسط داروهای خاص ایجاد شود. متخصصان کلینیک مایو می گویند برخی از داروها مانند آمیتریپتییلین، اندومتاسین یا پروپوفول می توانند رنگ زرد ادرار را جلب کنند و به همین دلیل سایه ای آبی در ادرار ایجاد کنند.

ادرار سبز

بسته به غلظت رنگدانه های آبی که در ادرار وجود دارد، ادرار ممکن است سبز شود. مجله The Postgraduate Medical Journal گزارش داد که رنگدانه های آبی ممکن است با رنگ زرد ادرار ترکیب شده و رنگ سبز را به وجود آورد.

البته ادراری که به نظر سبز روشن می رسد می تواند نشانه ای از عفونت مجاری ادراری نیز باشد. مجله Anaesthesiology Clinical Pharmacology گزارش داد که UTI های ناشی از گونه هایی از باکتری سودوموناس می تواند سبب سبز شدن ادرار شوند.

ادرار زرد روشن

اگر مکمل B کمپلکس مصرف می کنید ممکن است متوجه شوید که رنگ ادرارتان زرد روشن شده است. ریبوفلاوین (B-2) که بخشی از مکمل B کمپلکس است باعث زرد شدن ادرار می شود.

ادرار سیاه

در موارد نادر، بعضی از افراد ادرار خاکستری دفع می کنند. بر اساس نظر برخی از پزشکان، این نوع ادرار تیره رنگ به علت نوعی از سوخت و ساز که موجب قلیایی شدن بدن می شود رخ می دهد.

ادراری که روشن نیست اما حباب دارد نشان دهنده چیست؟

دفع ادرار حباب دار معمولا به این معنی است که مثانه شما پر است و ادرار با سرعت زیاد در حال خارج شدن از بدن است. این فشار باعث می شود حباب در هنگام خروج ادرار به طور موقتی ظاهر شود.

به گفته دکتر اریک قلم از کلینیک مایو، حباب در ادرار اغلب نشان دهنده چیز نگران کننده ای نیست. با این حال، اگر اغلب ادرار حباب دار و کف آلود دارید، ممکن است نشان دهد که مشکلی در کلیه داشته و پروتئین بیش از حد در ادرارتان دفع می شود.

چرا بوی آمونیاک از ادرار خارج می شود؟

برخی از دلایل اینکه ادرار بوی آمونیاک ایجاد می کند، مربوط به غذا یا عفونت در سیستم ادراری می باشد. به عنوان مثال، پزشکان کلینیک کلیولند گزارش می دهند که مارچوبه می تواند باعث ایجاد بوی آمونیاک در ادرار شود. همچنین مواد غذایی حاوی ویتامین B6 می توانند بوی آمونیاک در ادرار به وجود آورد.

با این حال، گاهی اوقات ادراری که بوی آمونیاک می دهد می تواند نشانه ای از بیماری کلیوی یا بیماری کبد باشد. طبق اطلاعات منتشر شده توسط PubHealth، اگر کبد به درستی کار نکند، آمونیاک به اوره تبدیل می شود. اگر اختلال در کبد وجود داشته باشد، آمونیاک در خون و ادرار وجود دارد.

اگر مداوم بوی آمونیاک از ادرارتان خارج می شود، باید آزمایش ادرار انجام دهید.

آیا باید در مورد وجود ذرات سفید در ادرار نگران باشیم؟

معمولا ذرات سفید در ادرار جای نگرانی ندارد. گاهی اوقات مواد سفید در ادرار می توانند ظاهر ادرار را بی رنگ و سفید کنند.

در بعضی موارد، ذرات سفید در ادرار ممکن است علامتی از UTI، سیستیت، عفونت مخمر یا مشکلات کلیوی باشد. به عنوان مثال، پزشکان دانشکده های پزشکی هاروارد می گویند که عفونت مثانه یا دستگاه ادراری می تواند ادرار را ابری و بوی آن را قوی کند

همچنین Australian organization Women’s Health گزارش می دهد که واژینوز باکتریایی (BV) یا عفونت مخمر واژینال می تواند باعث ترشح سفید یا خاکستری واژن شود. ضمن این که هنگام استفاده از سرویس بهداشتی، احساس سوزش نیز خواهید داشت.