دیابت و سنگ کلیه

سنگ کلیه چیست و چگونه شکل می گیرد؟

سنگ کلیه می تواند حاوی مواد مختلفی باشد. شایع ترین سنگ ها حاوی کلسیم می باشند که در ترکیب با اگزالات و یا فسفات در ترکیب سنگ حضور دارد. تعداد کمتری از سنگ های کلیه به دلیل عفونت مجاری ادراری ایجاد می شوند. به این سنگ ها، سنگ های عفونی یا استراویتی گفته می شود. انواع دیگر سنگ شامل سنگ های اوریک اسیدی و سیستئینی می باشند. مکانیسم ایجاد سنگ هنوز به درستی شناخته نشده است. اما عامل عمده در تشکیل سنگ های کلیوی رژیم غذایی است.

برخی غذاها در افرادی که زمینه ژنتیکی سنگ کلیه و یا سابقه فامیلی سنگ های کلیوی را دارند منجر به تشکیل سنگ کلیه می شوند. عوامل دیگری مانند عفونت مجاری ادراری، بیماری های کیستیک کلیه و بیماری های متابولیک نیز با تشکیل سنگ در ارتباط اند. از ۳۰ سال گذشته تعداد مبتلایان به سنگ کلیه رو به افزایش بوده است. میزان بروز سنگ های کلیوی در مردان پس از ۴۰ سالگی بطور قابل توجهی افزایش می یابد و این افزایش تا سن ۷۰ سالگی ادامه می یابد. این در حالیست که در زنان این افزایش در ۵۰ سالگی به اوج خود می رسد. زمانی که یک فرد یک یار مبتلا به سنگ کلیه شود احتمال اینکه دوباره نیز به آن مبتلا شود افزایش می یابد. در حقیقت افزایش شیوع سنگ های کلیوی به دلیل افزایش شیوع چاقی نقرس و دیابت می باشد که تعداد مبتلایان به آن روز به روز در حال افزایش است.

چه ارتباطی بین دیابت و سنگ کلیه برقرار است؟

چاقی نقش مهمی در ابتلا به سنگ های کلیوی دارد. چاقی منجر به مقاومت به انسولین و اختلال متابولیک شده که باعث تشکیل سنگ های کلیوی حاوی کلسیم می شود. افزایش وزن بدن منجر به افزایش دفع ادراری اسید اوریک و اگزالات می شود که در واقع عامل خطری برای سنگ های کلیوی اگزالات کلسیمی می باشند. هرچند مشکل عمده این است که افراد چاق تمایل دارند نمک و پروتئین حیوانی بیشتری مصرف کنند و این موضوع آن ها را در معرض سنگ های کلیوی قرار خواهد داد. مطالعات نشان داده اند که چاقی احتمال ایجاد سنگ کلیه را تا دو برابر افزایش خواهد داد. در همین راستا افراد مبتلا به دیابت نوع دو به احتمال بیشتری به سنگ های کلیوی به خصوص سنگ های اسید اوریکی مبتلا می شوند. در آخرین مطالعه انجام شده بر روی افراد دیابتی ۳۵۰۰ بیمار مبتلا به دیابت مورد ارزیابی قرار گرفتند. این افراد در مقایسه با افراد عادی ۴۰ % بیشتر به سنگ های اسید اوریکی مبتلا شدند.

مبتلایان به دیابت ادرار اسیدی دارند و این یافته متابولیک بروز بیشتر سنگ های اسید اوریکی در آن ها را توضیح می دهد.

چاقی و رژیم غذایی غنی از پروتئین حیوانی نیز منجر به ادرار اسیدی و تشکیل سنگ های اسید اوریکی در کلیه خواهد شد. پیشگیری از سنگ های کلیوی از اهمیت به سزایی برخوردار است. رژیم غذایی غنی از فیبر و حاوی مقادیر اندک از چربی های اشباع و کلسترول، سدیم و نمک می تواند نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به سنگ های کلیوی داشته باشد.

در حقیقت طبق مطالعات انجام شده این رژیم غذایی ابتلا به سنگ های کلیوی را ۴۰ تا ۴۵ درصد کاهش می دهد. افرادی که از این رژیم غذایی استفاده می کنند در مقایسه با افرادی که رژیم غذایی ناسالم دارند ادرار بیشتری تولید کرده و همین امر باعث می شود کمتر به سنگ کلیه مبتلا شوند. درمان سنگ های کلیوی روش های مختلفی دارد ولی اکثر سنگ های کلیوی با مصرف مایعات فراوان خود به خود دفع می شوند. افرادی که در معرض سنگ کلیه قرار دارند باید مقادیر کافی مایعات مصرف کنند، از رژیم غذایی خاص استفاده کنند و در مواردی تحت درمان دارویی قرار گیرند.

در این مطلب پیام سلامت یددیم که دیابت و سنگ کلیه چگونه می توانند روی هم ثار بگذارند. امیدواریم با رژیم مناسب و فعالیت بدنی کافی از ابتلا به هر دوی این بیماری ها جلوگیری کنید.