اسهال در دوره قاعدگی

اسهال ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. این عارضه اغلب به علت عفونت ایجاد می شود. با این حال، گاهی علت دقیق اسهال را نمی توان به طور قطعی شناسایی کرد. در این شرایط ممکن است اسهال همراه با علائمی باشد که ممکن است با هم ربط داشته باشند. اسهالی که در طی دوره قاعدگی (پریود در زنان) اتفاق می افتد ممکن است با توجه به نشانه های همراه با خود، قابل تشخیص باشد. اسهال در دوره قاعدگی بسیار ناراحت کننده است. زیرا اکثر زنان علاوه بر اسهال با علائم دیگری مانند درد و خونریزی شدید مواجه می شوند.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم بیشتر در مورد علل و روش های درمان اسهال در دوره قاعدگی با شما صحبت کنیم.

علل ایجاد کننده اسهال در دوره قاعدگی

علت دقیق اسهال در دوران قاعدگی کاملا مشخص نیست. یکی از نظریه های بسیار معروف در این زمینه این است که این حالت معمولا با پروستاگلاندین همراه است که در زیر شرح داده می شود. با این حال، میکانیزم های متعددی وجود دارد که می توانند به اسهال در دوره قاعدگی منجر شوند. این مکانیزم ها باید مورد توجه قرار گیرند.

از جمله مهمترین عللی که برای اسهال در دوره قاعدگی وجود دارد عبارتند از:

پروستاگلاندین ها

پروستاگلاندین ها یک نوع ماده شیمیایی هستند که باعث تحریک رحم می شوند. وجود این ماده در رحم در دوره قاعدگی برای خروج اندومتری (پوشش داخلی رحم) ضروری است. این ریزش پوشش رحم، به عنوان بخشی از چرخه طبیعی قاعدگی و هنگامی که بارداری رخ نداده است، در نظر گرفته می شود. با این حال، به نظر می رسد که این مواد ممکن است باعث تحریک سایر عضلات صاف (عضلات اندام هایی که کنترلشان ارادی نیست) شوند.

دیواره دستگاه گوارش دارای عضلات کوچک و صاف است. این عضلات برای حرکت مواد زائد در روده طراحی شده و با انقباض و انبساط خود باعث می شوند مواد غذایی و ضایعات در بدن حرکت کنند. این فرایند به طور مداوم در بدن رخ می دهد و به عنوان حرکات لوله گوارشی یا پریستالسی شناخته می شود. تحت تاثیر پروستاگلاندین ها، پریستالسی در روده بزرگ ممکن است سرعت یابد. در نتیجه، تحرک روده سریع تر شده و ممکن است به اسهال منجر شود. اعتقاد بر این است که دلیل اصلی اسهال در دوره قاعدگی ممکن است همین ماده باشد.

درد

اعتقاد بر این است که پروستاگلاندین ها عامل مهمی در ایجاد درد در دوره قاعدگی هستند. در کنار عوامل دیگر، بسیاری از زنان درد را نیز تجربه می کنند که در بعضی از آنها می تواند شدیدتر باشد. اثرات درد در سیستم عصبی نیز می تواند موجب افزایش فعالیت عصب هایی شود که عضلات کوچک در دیواره روده را کنترل می کنند. البته گاهی نیز ممکن است یبوست رخ دهد، به ویژه هنگامی که از داروهای مسکن برای کنترل درد در قاعدگی های شدید استفاده می شود.

سندرم پیش از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) سندرمی است که علائم مختلفی در بدن ایجاد می کند و به نظر می رسد به دلیل تغییر هورمون ها در طی دوره قاعدگی رخ می دهد. علائم این سندرم در بعضی موارد ممکن است شدید و ناتوان کننده باشد. به غیر از تغییرات خلقی، خستگی و میل به خوردن غذا، علائم دیگری مانند اختلال در عادت روده نیز گاها در این سندرم وجود دارد. بنابراین، برخی از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) در دوره پریود خود مبتلا به اسهال می شوند.

علل روانی

عوامل روانشناختی نیز می توانند به طور مستقیم به تغییر در عادت روده کمک کنند. گاهی اوقات یک اختلال روانی یا استرس روانی در دوره قاعدگی تشدید می شود. این امر می تواند به علت تغییرات هورمونی، سندرم پیش از قاعدگی یا سایر عوامل که بخشی از قاعدگی هستند رخ دهد. بنابراین خود پریود ممکن است بر روی وضعیت ذهنی یا عاطفی فرد تأثیر بگذارد و از این طریق موجب اسهال شود.

تغییر در رژیم غذایی

تغییر در رژیم غذایی قبل و در طول قاعدگی ممکن است باعث اسهال شود. این تغییرات گاهی ممکن است ناشی از گرایش و میل به غذایی باشد که بر اثر سندرم پیش از قاعدگی (PMS) ایجاد می شود. علاوه بر این، استفاده بیش از حد از محرک ها مانند کافئین برای مقابله با خستگی که ممکن است با PMS به وجود آید، می تواند نقش مهمی در ایجاد یا تشدید اسهال داشته باشد.

اسهال در دوره قاعدگی
اسهال در دوره قاعدگی

سندرم روده تحریک پذیر

علت دقیق سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نامشخص است. اما به نظر می رسد این سندرم ناشی از اختلالات حرکتی در روده باشد. برخی از زنان مبتلا به IBS ممکن است دریابند که این بیماری در طول دوره قاعدگی شان تشدید می شود. دلیل این موضوع نیز همیشه به وضوح درک نمی شود. بنابراین زنان مبتلا به IBS-D (سندرم روده تحریک پذیر همراه با اسهال) یا IBS-M (سندرم روده تحریک پذیر ترکیبی) ممکن است در طی دوره، اسهال شدیدتری را تجربه کنند.

سابقه ابتلا به اختلالات روده

برخی از اختلالات روده که پیش از قاعدگی وجود داشته اند و با اسهال همراه بوده اند ممکن است تحت تاثیر قاعدگی قرار گیرند و تشدید شوند. به استثنای IBS، بیماری های التهابی روده (IBD) نیز در برخی از بیماران زن، در دوره قاعدگی تشدید می شود. مطالعات اولیه نشان داده اند که علائم این اختلالات مانند درد شکم، تهوع و اسهال در طول مراحل قاعدگی بدتر می شود. علائم ممکن است نه تنها در دوره خونریزی قاعدگی بلکه بر اثر سایر نوسانات هورمونی در طول دوره قاعدگی تغییر کرده و تشدید شوند.

درمان اسهال در دوره قاعدگی

رویکرد درمان اسهال در طی قاعدگی به طور کلی با درمان و مدیریت اسهالی که به علل غیر عفونی رخ می دهد مشابه است. اسهال معمولا حاد است. این به این معنی است که فقط برای یک دوره کوتاه مدت ادامه دارد و در اغلب موارد خود به خود درمان می شود. اما برای مدیریت بهتر علائم همراه با آن می توانید از روش های زیر استفاده کنید.

مصرف آب و مایعات

در زمان ابتلا به اسهال، احیاء مجدد آب بدن ضروری است. مدفوع آبکی می تواند مایعات و الکترولیت های زیادی را از بدن خارج کند. مصرف آب به تنهایی برای بازگرداندن الکترولیت های از دست رفته کافی نیست. البته مصرف مایعاتی مانند نوشابه و الکل نیز مناسب این کار نمی باشد. زیرا این نوشیدنی ها می توانند باعث افزایش میزان ادرار دفع شده شوند. بهتر است از آب میوه های طبیعی برای بازگرداندن تعادل به بدن خود استفاده کنید.

استراحت کردن

استراحت نیز برای جبران کاهش میزان مایع و الکترولیت بدن ضروری است. بنابراین باید در دوره ای که به اسهال مبتلا هستید، از انجام فعالیت های فیزیکی شدید مانند ورزش کردن اجتناب کنید. اگر فعالیت کردن برایتان غیر قابل اجتناب است، هیدراتاسیون (آبرسانی به بدن) کامل را برای جلوگیری از کم آبی بدن فراموش نکنید.

اجتناب از محرک ها

مصرف محرک هایی مانند نوشیدنی های کافئین دار باید در دوره اسهال کاهش یابد. این نوشیدنی ها شامل قهوه، چای، کولا، نوشیدنی های انرژی زا و سایر نوشیدنی هایی هستند که حاوی کافئین می باشند. کافئین نه تنها به عنوان یک دیورتیک (ادرار آور) عمل می کند و از طریق ادرار مایعات بدن را خارج می کند، بلکه باعث افزایش تحریک پذیری روده نیز می شود و می تواند اسهال را بدتر کند.

مصرف غذاهای سهل الهضم

مصرف مواد غذایی جامد نباید در طول دوره های ابتلا به اسهال متوقف شود. رعایت رژیم غذایی متعادل برای جلوگیری از کمبود مواد مغذی در بدن مهم است. در این دوره اجتناب از مصرف غذاهای تند و چرب ضروری است زیرا این غذاها می توانند اسهال را بدتر کنند. در عوض، همراه با آبرسانی بدن باید در طول روز به صورت مکرر از مواد غذایی سهل الهضم مانند برنج کته، ماست و موز استفاده کنید.

مصرف دارو

نباید از داروهای ضد اسهال مانند لورئامید به عنوان اولین خط درمان برای اسهال استفاده کنید. مگر این که این داروها توسط پزشک برایتان تجویز شده باشد. در عوض، باید اسهال را به صورت محافظه کارانه مدیریت کرده و یا علت اصلی آن را درمان کنید. مصرف مکمل های فیبر و پروبیوتیک ممکن است با درمان علل ایجاد کننده اسهال، علائم آن را کاهش دهند.

منابع:

  1. The Effect of the Menstrual Cycle on Inflammatory Bowel Disease: A Prospective Study
  2. Symptomatology of irritable bowel syndrome and inflammatory bowel disease during the menstrual cycle
  3. The menstrual cycle and its effect on inflammatory bowel disease and irritable bowel syndrome: a prevalence study
  4. Menstrual Diarrhea (with Monthly Periods) Causes and Remedies
  5. Symptoms across the menstrual cycle in women with irritable bowel syndrome