اسهال شبانه ممکن است بسیار ناخوشایند باشد. زیرا علاوه بر علائمی که خودش ایجاد می کند، فرایند خواب را نیز دستخوش تغییر قرار می دهد. اسهال زمانی اتفاق می افتد که حرکات روده مکرر می شود. اسهال شبانه در شب اتفاق می افتد و معمولا بیمار را از خواب بیدار می کند. علل بسیاری برای ایجاد اسهال شبانه وجود دارد.
این حالت ممکن است فقط از یک اسهال خفیف ناشی شده و بعد از یک یا دو روز بهبود پیدا کند. یا ممکن است اسهال مزمن شبانه را به وجود آورد. اسهال مزمن به مدت چهار هفته یا بیشتر ادامه می یابد و ممکن است نشانه ای از وجود یک بیماری جدی در بدن باشد. در موارد اسهال شدید یا مزمن، باید حتما توسط پزشک معاینه شوید.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد نشانه ها، علل، عوارض و روش های درمان و پیشگیری از اسهال شبانه صحبت کنیم.
علائم اسهال شبانه
علائم اسهال شبانه در شب اتفاق می افتد و شامل موارد زیر می شود:
- مدفوع آبکی، سست و یا نازک
- درد شکم
- احساس نیاز مکرر به دفع مدفوع
- حالت تهوع
- نفخ
- تب
تجربه اسهال خفیف شامل داشتن برخی یا همه این علائم و توانایی کنترل بیماری در یک روز یا دو روز بعد از ظاهر شدن نشانه ها می باشد. ممکن است این علائم بیدارتان کند یا اسهال خفیف و گذرایی داشته باشید.
اسهال شدید ممکن است شامل این علائم و سایر نشانه ها مانند وجود خون در مدفوع و درد شدید باشد. اسهال مزمن زمانی اتفاق می افتد که این حالت چندین بار در روز به مدت یک ماه یا بیشتر طول می کشد. اغلب موارد اسهال مزمن می توانند در شب نیز اتفاق بیفتند و نشانه ای از بیماری جدی تر باشند.
اسهال شبانه ممکن است آزاد دهنده باشد. چرا که الگوی خواب را مختل می کند. خوابیدن با احساس اسهال بسیار سخت است.
علل ایجاد این عارضه
اسهال خفیف تا شدید می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- عفونت هایی که به علت ویروس یا باکتری رخ می دهند
- مصرف برخی از داروها
- مصرف برخی از خوراکی ها
- آلرژی
ممکن است متوجه شوید که به دلیل یکی از این علل، اسهال را در شب تجربه می کنید. اما بعید به نظر می رسد که اسهال ایجاد شده به این دلایل مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند.
اسهال حاد مزمن احتمالا علائم یک بیماری جدی تر است. این وضعیت حتی ممکن است به پزشک شما کمک کند که بیماری را درست تشخیص دهد. چندین بیماری موثر بر روی دستگاه گوارش وجود دارند که ممکن است این حالت را ایجاد کنند. این بیماری ها عبارتند از:
- سندرم روده تحریک پذیر
- دیگر بیماری های عملکردی روده
وقوع اسهال ترشحی با اسهال شبانه رایج است. اسهال ترشحی هنگامی اتفاق می افتد که روده قادر به جذب یا ترشح الکترولیت ها و مایعات نیست. این نوع اسهال ممکن است ناشی از یک بیماری یا عوامل خارجی مانند موارد زیر باشد:
- مصرف الکل
- انجام جراحی
- مصرف دارو
در ادامه به چند بیماری اشاره می کنیم که می توانند باعث اسهال مزمن شبانه شوند.
بیماری التهابی روده
بیماری های التهابی روده ای می توانند ناشی از چندین بیماری مختلف، از جمله کولیت اولسراتیو و بیماری کرون باشد. این بیماری زمانی رخ می دهد که شما در معرض التهاب مزمن در داخل دستگاه گوارشی (GI) هستید. کولیت اولسراتیو در روده بزرگ شما اتفاق می افتد. اما بیماری کرون می تواند در هر جایی از سیستم گوارش، از دهان گرفته تا مقعد رخ دهد. این بیماری ها هر دو بیماری های خود ایمنی هستند که باعث التهاب در دستگاه گوارش می شوند.
ممکن است علاوه بر اسهال خون یا مخاط در مدفوع نیز وجود داشته باشد. سایر علائم این بیماری ها عبارتند از:
- درد در هنگام دفع مدفوع
- خستگی
- کاهش وزن
- کم خونی
- درد مزمن شکمی
این بیماری مزمن می تواند در شدت و ضعف، متغییر باشد.
علت دقیق بیماری های التهابی روده ناشناخته است. اما اگر سابقه خانوادگی ابتلا به آن ها را دارید، در معرض دود سیگار هستید یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID ها) مصرف می کنید بیشتر به این بیماری ها حساس هستید.
کولیت میکروسکوپی
کولیت میکروسکوپی می تواند باعث اسهال شبانه شود حتی اگر روزه باشید و در طول روز چیزی مصرف نکنید. این بیماری روده بزرگ را در سطح میکروسکوپی ملتهب می کند. هر چه سن بالاتر برود، احتمال تجربه این بیماری بیشتر می شود. اگر نوع خاصی از داروها را مصرف می کنید نیز ممکن است بیشتر به این بیماری حساس باشید. به عنوان مثال مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای مدت زمان طولانی می تواند چنین حالتی را ایجاد کند.
دیابت شیرین
دیابت نیز ممکن است باعث اسهال شبانه شود. اگر سطح قند خونتان کنترل نشود و این عدم تعادل به انسولین بستگی داشته باشد، ممکن است بیشتر به اسهال شبانه حساس باشید. اگر مبتلا به دیابت همراه با نوروپاتی محیطی و اتونوم هستید، احتمال ابتلا به اسهال شبانه در بدنتان زیاد است. در این حالت اسهال را در اغلب موارد یا فقط گاهی تجربه می کنید.
روش های درمان اسهال شبانه
اسهال شبانه ممکن است به تنهایی رخ دهد یا این که نشانه ای از یک بیماری زمینه ای مزمن باشد. درمان ها بر اساس علتی که اسهال را در شب به وجود می آورد متفاوت است. قبل از درمان اسهال مداوم باید برای دریافت تشخیص و برنامه درمانی خاص جهت مدیریت بیماری به متخصص گوارش مراجعه کنید. پزشک ممکن است مصرف داروهای خاصی را برای درمان اسهال مزمن، از جمله داروهای ضد اسهال یا آنتی بیوتیک تجویز یا توصیه کند.
در اینجا به چند روش برای درمان اسهال خفیف اشاره می کنیم:
- نوشیدن مایعات رقیق شده که دارای ارزش غذایی هستند و هضم آسانی دارند مانند آب میوه، نوشیدنی های ورزشی و آب برنج
- خوردن مواد غذایی که فیبر زیادی ندارند.
- اجتناب از مصرف مواد غذایی سنگین و پر از چربی
- مصرف داروهای ضدویروسی خارج از نسخه
- کاهش مصرف کافئین
- اجتناب از نوشیدن الکل
نکات پیشگیرانه
اسهال خفیف تجربه ای طبیعی است و ممکن است یک یا دو بار در سال رخ دهد. اما شما می توانید از طریق مدیریت علت زمینه ای و کنترل بیماری مزمنی که در بدن وجود دارد، از ایجاد اسهال شبانه جلوگیری کنید.
بیماری التهابی روده
در گام اول باید از محرک هایی که نشانه بیماری را در شما تشدید می کنند دوری کنید. شما نمی توانید این بیماری ها را به تنهایی درمان کنید، اما برای جلوگیری از اسهال و سایر علائم نامطلوب، اقدامات خاصی وجود دارد. این اقدامات عبارتند از:
- اجتناب از جویدن تنباکو
- خواب کافی و با کیفیت
- مصرف مکمل های خاصی که پزشک تجویز می کند.
- مصرفغ داروهایی تجویزی که برای درمان IBD طراحی شده اند
کولیت میکروسکوپی
برای کنترل این بیماری باید از رژیم غذایی کم فیبر، کم چرب و بدون لبنی استفاده کنید. این رژیم باید فاقد گلوتن باشد. از داروهایی که بیماری را بدتر می کنند نیز باید اجتناب شود.
دیابت
برای جلوگیری از اسهال شبانه، با کمک دکتر خود، دیابت را مدیریت کنید. پزشک می تواند روش های مختلفی را برای درمان و پیشگیری از اسهال شبانه که به دلیل دیابت رخ می دهد پیشنهاد کند.
عوارض و علائم اضطراری
اسهال شبانه ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد که نیاز به درمان های پزشکی دارد. در صورت مشاهده علائم زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- مشکوک به کمبود آب هستید. شما باید سطح آب و نمک بدن خود را متعادل نگه دارید. زیرا اسهال طولانی مدت یا شدید ممکن است باعث عوارض شود. اگر دچار کمبود آب هستید، باید از پزشک کمک بگیرید. افراد آسیب پذیر در برابر کم آبی عبارتند از کودکان، سالمندان و کسانی که با سایر بیماری های زمینه ای زندگی می کنند.
- تب طولانی مدت یا تب بالا دارید.
- در مدفوع شما خون یا مخاط دیده شده است.
- اسهال شما چند هفته طول کشیده است.
- علائم یک بیماری دیگر را نیز دارید.
اسهال شبانه، عارضه ای است که بیمار را از خواب می پراند. این وضعیت ممکن است به عنوان یک دوره اسهال خفیف رخ دهد که فقط یک یا دو روز در بدن حضور دارد. یا ممکن است به صورت منظم آن را تجربه کنید. این وضعیت می تواند علامت یک مشکل جدی تر در بدن باشد. در این شرایط برای حل آن به مشاوره پزشکی نیاز دارید.