اسید سالیسیلیک در صدر لیست ترکیباتی است که بسیاری از متخصصان پوست برای درمان آکنه از آنها استفاده می کنند. اما چرا این ماده تا این حد محبوب و معروف شده است؟ دلیل این محبوبیت این است که اسید سالیسیلیک باعث خشک شدن طبیعی آکنه می شود و همچنین می تواند خطر عود آن را کاهش دهد.
فراتر از یک داروی طبیعی برای درمان آکنه، این ماده حاوی ترکیباتی است که اثرات ضد التهابی، لایه بردار و ضد باکتریایی خفیف دارند. بنابراین برای مراقبت از پوست خود می توانید از این ترکیب جادویی تحت نظر پزشک استفاده کنید.
اسید سالیسیلیک چیست؟
اسید سالیسیلیک از چه چیزی ساخته شده است؟ این ماده از نظر فنی نوعی اسید فنولیک و بتا هیدروکسی اسید است. این اسید در گروه ترکیباتی به نام سالیسیلات جای دارد.
اسید سالیسیلیکی که در کرم ها، داروهای درمان کننده آکنه و سایر محصولات مراقبت از پوست استفاده می شود، از پوست درخت بید استخراج می شود. درخت بید گیاهی است که دارای چندین اثر تسکین دهنده بر روی پوست است. این اسید در واقع در همان کلاسی از داروهایی قرار دارد که آسپرین (یک نوع سالیسیلات است) در آن جای دارد. اگرچه این داروها از نظر کارکرد و ترکیبات با هم متفاوت هستند.
این ماده به عنوان یک اسید آلی بی رنگ و بی بو شناخته می شود. ساختار اسید سالیسیلیک باعث می شود که در روغن به راحتی حل شود. بنابراین این اسید اصطلاحا محلول در چربی است. این به این معنی است که می تواند به لایه های روغنی و چربی پوست نفوذ کند. این ماده یک عامل کراتولیتیک محسوب می شود. زیرا قادر است به منافذ پوست نفوذ کرده و باکتری ها و چربی های جمع شده در این نواحی را پاک کند. تجمع باکتری ها و چربی در پوست منجر به گرفتگی منافذ، شیوع جوش های سرسیاه و آکنه می شود.
حتی می تواند اتصالات ناچیز بین سلول های پوستی را شکسته و به عنوان یک لایه بردار طبیعی، سلول های مرده پوست را از بین ببرد. به این ترتیب سطح پوست نرمتر می شود.
مزایا و کاربردهای اسید سالیسیلیک برای پوست
اسید سالیسیلیک چه تأثیری بر روی پوست شما می گذارد؟ برای پاسخ مختصر به این سوال باید بگوییم که کاربردهای اسید سالیسیلیک شامل موارد زیر می باشد:
- پاکسازی پوست های مستعد آکنه و جلوگیری از عود آن در آینده
- کاهش جوش های سرسیاه و سر سفید
- لایه برداری پوست
- کاهش شوره سر و درماتیت سبورئیک
- درمان زگیل، پینه و میخچه
- درمان بیماری های پوستی که شامل پوسته پوسته شدن یا رشد بیش از حد سلول های پوستی می شوند مانند پسوریازیس و ایکتیوزیس
در ادامه بیشتر در مورد درمان مشکلات پوستی با سالیسیلیک اسید توضیخ می دهیم.
برای کاهش آکنه و پاک کردن منافذ پوست عالی است
اگرچه این ماده برای افرادی که دارای پوست های حساس یا بیش از حد خشک هستند، همیشه بهترین انتخاب نیست. اما اسید سالیسیلیک می تواند به درمان جوش های ملتهب، قرمز و دردناک کمک کند. روش اصلی این ماده برای پاک کردن پوست، نسبتاً سریع است و با کاهش چربی، گرفتگی منافذ و تورم انجام می شود.
دارای خاصیت لایه برداری و نرم کنندگی است
درست است که برخی از مواد دیگر، ممکن است در از بین بردن باکتری هایی که منجر به آکنه و سایر مشکلات پوستی می شوند، بهتر عمل کنند؛ اما اسید سالیسیلیک یکی از بهترین روش ها برای از بین بردن سلول های مرده پوست و صاف کردن پوست است. این ماده به عنوان یک نوع داروی کراتولیتیک، با لایه برداری از لایه های داخلی و خارجی پوست، کاهش ناهمواری ها و ترغیب گردش سلول های پوستی، باعث بهبود بافت پوست می شود.
اسید سالیسیلیک می تواند شوره سر را کاهش دهد
البته که بیشتر افراد این ماده را با سلامت پوست مرتبط می دانند، اما سالیسیلیک اسید می تواند برای بهبود سلامت پوست سر و مو نیز استفاده شود. شما می توانید شامپوهای حاوی سالیسیلیک اسید را در داروخانه ها پیدا کنید. این شامپوها برای افرادی که دارای شوره سر و درماتیت سبورئیک هستند توصیه می شود. این بیماری های پوستی باعث ایجاد خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر می شوند.
شامپو سالیسیلیک اسید با تمیز کردن پوست سر و از بین بردن سلول های مرده پوست، به کاهش شوره سر کمک می کند.
ممکن است به درمان زگیل کمک کند
اسید سالیسیلیک هنگامی که به صورت کرم یا پماد استفاده شود؛ می تواند با از بین بردن سلول های مرده پوست و تقویت سلول های طبیعی، ضایعات پوستی مانند زگیل را به حداقل برساند.
طبق مقاله منتشر شده توسط انتشارات هاروارد:
این ماده معمولاً باید اولین انتخاب برای درمان زگیل باشد. طبق نتایج یک مطالعه، اسید سالیسیلیک تنها درمان موضعی است (درمانی که مستقیماً بر روی پوست مالیده می شود) که به وضوح نتایج آن از دارونما بهتر است. اسید سالیسیلیک هزینه کمی دارد، دارای حداقل عوارض جانبی است و در داروهای مختلف خارج از نسخه مانند ژل ها یافت می شود.
خطرات و عوارض جانبی
چرا اسید سالیسیلیک برای برخی از پوست ها مضر است؟ اگر پوست حساسی دارید که مستعد خشکی یا قرمزی است، ممکن است این ماده بهترین درمان برای شما نباشد. به خصوص اگر می خواهید به صورت مکرر از آن استفاده کنید.
اسید سالیسیلیک ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. به خصوص برای کسانی که تا کنون از آن استفاده نکرده اند. برخی از عوارض جانبی ناشی از مصرف این ماده عبارتند از:
- سوزش
- خشکی
- خارش
- پوسته پوسته شدن
- قرمزی
البته این عوارض بر اثر استفاده بیش از حد ایجاد می شوند. از آنجا که این اسید می تواند از طریق پوست جذب شده و وارد جریان خون شود، خانم های باردار و کسانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، نباید آن را مصرف کنند.
همچنین هرگز نباید برای قسمت های داخلی دهان، چشم ها، پوستی که دچار بریدگی و زخم است، روی خال و زگیل هایی که مو روی آنها رشد می کند یا زگیل های تناسلی مقعدی از این ماده استفاده شود.
محصولات حاوی اسید سالیسیلیک و مقدار مصرف
محصولات مختلفی که در داروخانه ها و فروشگاه های بزرگ یافت می شوند و حتی داروهای تجویز متنوعی حاوی سالیسیلیک اسید هستند. برخی از این محصولات عبارتند از:
- شستشو دهنده ها و پاک کننده های ضد آکنه مخصوص صورت که اغلب برای استفاده روزانه مناسب هستند. برخی از متخصصان پوست برای کسب نتیجه، محصولات حاوی ترکیبی از اسید سالیسیلیک را برای بیماران خود تجویز می کنند.
- داروها، پمادها یا کرم های درمان کننده آکنه که روی ضایعات پوستی مالیده می شوند. این محصولات حداکثر حاوی ۲ درصد سالیسیلیک اسید هستند.
- شوینده های بدن که می توانند آکنه های کمر، روی قفسه سینه و… را درمان کنند.
- شامپوهای حاوی اسید سالیسیلیک که برای کاهش شوره سر استفاده می شوند.
- دستمال مرطوب و پدهایی که روی پوست صورت یا پوست سر مالیده می شوند.
بیشتر محصولاتی که مخصوص صورت هستند، بین ۰٫۵ تا ۲ درصد اسید سالیسیلیک دارند. این محصولات معمولا خارج از نسخه هستند. متخصصان پوست برای درمان هایی مانند لایه برداری نیز از اسید سالیسیلیک در دوزهای بسیار بالاتر استفاده می کنند. محصولی که با این هدف استفاده می شود باید بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سالیسیلیک اسید داشته باشد. اما این روش درمانی برای استفاده منظم نیست و فقط در صورتی تجویز می شود که پزشک آن را بی خطر و مؤثر تشخیص دهد.
برای درمان زگیل ایجاد شده روی قسمت های ضخیم تر پوست، از غلظت های ۱۷ تا ۴۰ درصد استفاده می شود. این غلظت باید با احتیاط مصرف شود. زیرا عوارض جانبی دارد.
اگر از این ماده برای از بین بردن زگیل استفاده می کنید، دستورالعمل درج شده روی محصول را با دقت بخوانید. باندهای مخصوص این کار را باید هر ۴۸ ساعت یک بار تعویض کنید. ممکن است ۱۲ هفته طول بکشد تا زگیل به این روش از بین برود.
آیا می توان هر روز از اسید سالیسیلیک استفاده کرد؟
بسته به نوع بیماری پوستی که دارید، ممکن است لازم باشد که چند بار در روز یا به ندرت چندین بار در هفته از این ماده به صورت موضعی استفاده شود. اگر پوست حساسی ندارید و باید روزانه مقدار کمی از این ماده استفاده کنید؛ بهتر است این محصول را همراه یک مرطوب کننده مصرف کنید. در این شرایط ممکن است پوستتان بتواند استفاده روزانه را تحمل کند.
با این حال اگر متوجه خشکی و تحریک شدن پوست خود شدید، بین دوره های مصرف خود چند هفته فاصله بدهید. ممکن است چندین هفته یا بیشتر طول بکشد تا بتوانید نتیجه کامل این محصولات را احساس کنید.
بهتر است ابتدا مقدار کمی از این محصول را استفاده کرده و سپس به تدریج مقدار مصرف را افزایش دهید. اگر دو بار در روز از محصولات حاوی این اسید استفاده می کنید، حتما از یک پاک کننده ملایم نیز استفاده کنید و پوست خود را زیاد مرطوب کنید. این کار به جلوگیری از خشکی و پوسته پوسته شدن پوست کمک می کند.
بهتر است به جای مالیدن این محصول به کل پوستتان، آن را فقط روی مناطق مستعد آکنه بمالید. این کار نیز به جلوگیری از جذب بیش از حد اسید سالیسیلیک کمک می کند.
اسید سالیسیلیک و بنزوئیل پراکسید: کدام یک بهتر است؟
هر دو این مواد در محصولات ضد آکنه یافت می شوند.
بنزوئیل پراکسید (در ژل های شستشو صورت، درمان های ضد آکنه، ماسک ها و کرم ها وجود دارد) به از بین بردن باکتری های ایجاد کننده آکنه در پوست کمک می کند. این باکتری ها می توانند منجر به عفونت و جوش های کوچک شوند. این ماده اثرات ضد باکتریایی قوی تری نسبت به اسید سالیسیلیک دارد، اما اسید سالیسیلیک در از بین بردن لکه ها و پاک کردن جوش های سرسیاه و سر سفید بهتر عمل می کند.
در نهایت نیز باید هر دو این مواد را با احتیاط استفاده کنید. به خصوص اگر پوست حساس و خشکی دارید. بنزوئیل پراکسید می تواند موجب خشکی بیش از حد پوست شود.
منابع:
Salicylic Acid for Skin: Uses, Benefits, Side Effects & More