اگزما یک بیماری شایع پوستی است که خود را با ایجاد تکه های خارش دار و ملتهب پوست نشان می دهد. نام دیگر این بیماری پوستی درماتیت آتوپیک است. اگزما در نوزادان و کودکان خردسال شایع تر است، و اغلب در صورت نوزادان ایجاد می شود. داخل آرنج و پشت زانو کودکان، نوجوانان و بزرگسالان از جمله مناطقی است که شیوع این بیماری در آن جا رواج دارد.
در موارد نادر، درماتیت آتوپیک برای اولین بار در دوران بلوغ یا بزرگسالی ظاهر می شود. این بیماری مخصوص به جنس خاصی نیست و هم در زنان و هم در مردان شیوع دارد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد این بیماری بیشتر صحبت خواهیم کرد.
انواع اگزما چیست؟
وقتی از اگزما صحبت می کنیم، معمولا به معنی درماتیت آتوپیک است. این نوع شایع و مزمن اگزما است. انواع دیگر اگزما عبارتند از:
درماتیت تماسی: از طریق تماس با مواد محرک ایجاد می شود. سوزش، خارش و قرمزی در این بیماری رخ می دهد. این التهاب زمانی که محرک حذف شود از بین می رود.
درماتیت Dyshidrotic: این اگزما بر روی انگشتان، کف دست و کف پا تاثیر می گذارد. این بیماری باعث خارش، فلس دار شدن پوست، پوسته پوسته شدن یا قرمزی، ترک خوردگی و درد می شود. این بیماری پوستی در زنان شایع تر است.
درماتیت نومولار: باعث خشکی و ریختن تکه های از پوست در ماه های زمستان می شود. این حالت معمولا بر روی پاها تاثیر می گذارد و در مردان شایع تر است.
درماتیت سبورئیک: باعث خارش، قرمزی و بثورات پوسته دار، به خصوص در پوست سر، ابرو، بر روی پلک، در دو طرف بینی، و پشت گوش می شود.
انواع بیماری هایی که به اگزما منتهی می شوند
حداقل ۱۱ نوع مختلف از بیماری های پوستی وجود دارند که تولید اگزما می کنند. به منظور ایجاد یک برنامه درمانی مناسب، تشخیص نوع اگزما مهم است. در ادامه انواع مختلف این بیماری را تشریح می کنیم:
درماتیت آتوپیک: این بیماری اساس ژنتیکی دارد و یک نوع رایج از اگزما است. درماتیت آتوپیک در افراد مستعد آلرژی استنشاقی زودتر شروع می شود. مشخصات این بیماری، بثورات بر روی گونه ها، گردن، آرنج، چین زانو و مچ پا می باشد.
درماتیت تحریکی: این بیماری زمانی اتفاق می افتد که پوست بارها و بارها شسته شده و یا با مواد سمی تماس دارد.
درماتیت تماسی آلرژیک: پس از مواجهه مکرر به یک ماده آلرژی زا، سیستم تشخیص ایمنی بدن در محل تماس قرار گرفته و با ایجاد بیماری درماتیت آلرژیک تولید اگزما می کند. آلرژی پیچک سمی از آلرژی هایی است که چنین نتیجه ای دارد.
درماتیت استازیس: این بیماری معمولا در پاها افرادی که گردش خون ضعیفی دارد رخ می دهد. در این بیماری سیاهرگ های پا متورم می شوند.
عفونت های قارچی: با وجود عفونت قارچی، یک الگوی یکسان از انواع اگزما ایجاد می شود.
گال: گال توسط کنه خارشی انسانی ایجاد می شود و ممکن است بثورات آن بسیار شبیه به دیگر اشکال اگزما باشد.
پمفولیکس (اگزمای دیس هیدروتیک): این یک بیماری شایع است و با عدم رعایت بهداشت شخصی در دست ها و پاها رخ می دهد. در این بیماری بثورات خارش دار متشکل از تاول کوچک (وزیکول) در دو طرف انگشتان دست و پا و کف دست یا کف پا تولید می شود.
لیکن سیمپلکس مزمن: در این اگزما، پلاک های ضخیمی از پوست معمولا در ساق و گردن تولید می شود.
اگزمای نومولار: این یک اصطلاح غیر اختصاصی برای پلاک های سکه ای شکل ناشی از پوسته پوسته شدن پوست است که اغلب در پاها افراد مسن ایجاد می شود.
خشکی پوست: اگر پوست بسیار خشک شود، ترک خورده و ایجاد ترشح می کند.
درماتیت سبورئیک: این بیماری در نواحی مانند پوست سر، صورت، گوش ها، و گاهی اوقات وسط سینه در بزرگسالی تولید خارش می کند.
علائم اگزما چیست؟
اگزما موجب خارش پوست، خشکی، خشنی، فلسی ملتهب و تحریک شدن پوست می شود. این علائم می توانند در دوره ای شعله ور شده بعد فروکش کرده و مجددا شعله ور شود. این بیماری می تواند در هر نقطه ای ایجاد شود اما بازوها، بخش دورنی آرنج، پشت زانوها، و یا سر (به ویژه روی گونه ها و پوست سر) مناطقی هستند که بیشتر این بیماری در آن جا مشاهده می شود. این بیماری مسری نیست و با گذشت زمان کمتر می شود.
تکه های قرمز یا قهوه ای خاکستری نشانه های معمول است. برجستگی های کوچک و خشنی که از آن ها مایع ترشح می شود نیز ممکن است وجود داشته باشد. اما خارش این ضایعات باعث می شود که زخم و ضایعات عفونی شوند. ضخیم شدن و پوسته پوسته شدن پوست نیز از دیگر علائم اگزما می باشند.
اگزما می تواند خارش شدید ایجاد کند. اما خاراندن موجب تحریک بیشتر و شعله ور شدن پوست می شود. اگر ضایعات با خارش زیاد عفونی شده باشند برای درمان باید از آنتی بیوتیک استفاده کرد.
چه چیزی باعث اگزما می شود؟
علت اگزما به طور کامل شناخته نشده است. اما تصور می شود که فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن با حضور محرک، باعث ایجاد این واکنش می شود.
اگزما، گاهی اوقات به دلیل پاسخ غیر طبیعی به پروتئینی که توسط بخشی از بدن تولید می شود، ایجاد می شود. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن، پروتئین هایی که بخشی از بدن انسان هستند را مورد هجوم قرار نمی دهد و تنها به پروتئین های مهاجم، مانند باکتری یا ویروس حمله می کند. در اگزما، سیستم ایمنی بدن توانایی تشخیص بین این دو را ندارد. بنابراین با حمله به پروتئین های طبیعی باعث ایجاد التهاب می شود.
محرکهای رایج که موجب بدتر شدن اگزما می شوند عبارتند از:
- مواد شیمیایی موجود در پاک کننده ها و مواد شوینده پوست
- مواد خارش آور و خشن مانند پشم
- پارچه های مصنوعی
- افزایش درجه حرارت بدن
- تعریق
- تغییرات دما
- افت ناگهانی در رطوبت
- فشار
- حساسیت غذایی
- شوره بدن حیوانات
- عفونت های تنفسی فوقانی
عوامل خطر ابتلا به اگزما چیست؟
- عوامل متعددی می تواند خطر ابتلا به اگزما را افزایش دهند.
- اگزما در کودکان که آسم یا تب یونجه دارند، و یا بزرگسالانی که حساسیت فصلی دارند، شایع تر است.
- داشتن سابقه خانوادگی اگزما نیز خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
اگزما چگونه درمان می شود؟
برخی از گزینه های عبارتند از:
داروها
آنتی هیستامین های خوراکی می توانند خارش را کاهش دهند. آنها با مسدود کردن هیستامین، که باعث واکنش های آلرژیک می شوند موجب کاهش بروز علائم خواهند شد. این داروها عبارتند از:
- ستیریزین (Zyrtec)
- دیفن هیدرامین (Benadryl)
- فکسوفنادین (آلگرا)
- لوراتادین (claritin)
آنتی هیستامین ها می توانند موجب خواب آلودگی شوند. بنابراین توصیه می شود آن ها را شب ها استفاده کنید.
کورتیزون (استروئید) کرم و پماد تسکین خارش و پوسته پوسته شدن است. اما به دلیل عوارض جانبی که دارند نباید از آن ها در طولانی مدت استفاده کرد. نمونه هایی از این عوارض جانبی عبارتند از:
- نازک شدن پوست
- سوزش
- بی رنگی
اگر عفونتی وجود داشته باشد، دکتر ممکن است آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی را تجویز کند.
داروهای سرکوب کننده ایمنی داروهای تجویزی هستند که از عملکرد سیستم ایمنی بدن جلوگیری می کنند. این کارکرد مانع از شعله ور شدن اگزما می شود. عوارض جانبی این داروها شامل افزایش خطر ابتلا به سرطان، فشار خون بالا، و بیماری کلیوی است.
نوردرمانی
نور درمانی یا فتوتراپی، با استفاده از نور ماوراء بنفش و یا لامپهای خورشیدی به جلوگیری از پاسخ سیستم ایمنی بدن که باعث اگزما می شود کمک می کند. این روش می تواند از ایجاد عفونت های پوستی باکتریایی جلوگیری کند.
تغییر در شیوه زندگی
استرس می تواند سبب بروز یا تشدید علائم اگزما شود. راه های کاهش استرس عبارتند از:
- انجام تنفس عمیق
- یوگا
- مدیتیشن
- گوش دادن به موسیقی آرامش بخش
- خواب خوب شبانه
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش خارش یا خیساندن محل خارش در آب گرم یا ولرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه
درمان های جایگزین
درمان های جایگزین ممکن است علائم اگزما را کم کند.
داروهای خانگی معروف برای اگزما عبارتند از:
- چای اولانگ
- چای سبز
- چای سیاه
- چای سفید
- روغن نارگیل
- روغن آفتابگردان
- گل گاوزبان
- روغن گل پامچال
سایر روش های درمان عبارتند از:
- طب سوزنی
- آروماتراپی
- تکنیک های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن، یوگا و آرام سازی پیشرونده عضلانی
پیشگیری از اگزما
تغییر در شیوه زندگی مانند کاهش استرس و بهبود خواب می تواند احتمال اگزما را کاهش دهد. اجتناب از قرار گیری در معرض محرک هایی مانند پارچه های خشن، صابون های تند و مواد شوینده و آب و هوای سرد می تواند خشکی پوست را کم کرده و از اگزما جلوگیری کند. افراد مبتلا به درماتیت اتوپیک نباید پوستشان را بخارانند. برای جلوگیری از پارگی و ترک خوردن پوست، می توانند به جای خاراندن از مالش استفاده کنند. از آن جا که خشکی پوست یکی از مهمترین علل ایجاد اگزما است، جلوگیری از خشکی پوست می تواند به پیشگری از اگزما کمک کند.