تشنج و صرع اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند اما این دو، دو بیماری متفاوت می باشند. تشنج یک مرحله واحد است و صرع با تشنج های غیر قابل پیش بینی و غیر قابل تشخیص مشخص می شود که می تواند باعث مشکلات دیگری نیز شود. تفاوت بین انواع تشنج این است که چگونه و در کجای مغز آغاز می شوند. انواع تشنج به طور معمول در دو گروه گسترده شرح داده می شود:
- تشنج های عمومی
- تشنج های جزیی
تشنج های عمومی به طور کلی توسط ضربات الکتریکی ناشی از دو طرف مغز در یک زمان به وجود می آیند. این گروه می تواند بسته به نشانه های بیمار به گروه های کوچک تر نیز تقسیم شوند. تشنج های جزیی به وسیله امواج الکتریکی در یک ناحیه محدود مغز به وجود می آیند. تشنج های جزیی می توانند به دو دسته تقسیم شوند، دسته ای که فرد هوشیاری خود را از دست داده است و دسته ای که فرد هوشیاری خود را از دست نداده است.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به انواع تشنج و علائم هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت.
انواع تشنج
تشنج های عمومی
۶ نوع تشنج عمومی وجود دارد.
تشنج تونیک-کلونیک
تشنج های تونیک-کلونیک که پیش از این گراندمال نامیده می شدند، شایع ترین نوع تشنج هستند و علائم آن همان علائم کلاسیک تشنج هستند که اکثر افراد آن ها را می شناسند. این نوع تشنج بر بزرگسالان و کودکان تاثیر می گذارد. مرحله اول فاز تونیک است. در این مرحله، تمام عضلات سفت می شوند و بیمار ممکن است آگاهی خود را از دست بدهد و زمین بخورد. در مرحله دوم، فاز کلونی، بیمار پرش مکرر بازوها و پاها را تجربه می کند. تشنج تونیک-کلونیک معمولا ۱ تا ۳ دقیقه طول می کشد. اگر تشنج بیشتر از ۵ دقیقه طول بکشد، نیازمند مراقبت های اورژانسی ضروری است.
عدم تشنج
عدم تشنج یا تشنج های پتی مال باعث خیره شدن به فضای خالی (خیره شدن به فضا) می شود که ممکن است چشم ها چرخش به سمت بالا داشته باشند یا نداشته باشند. این تشنج می تواند فعالیت را مختل کند، اما خیلی کوتاه است (۱۰ تا ۲۰ ثانیه یا کمتر) طول می کشد. همین حالت باعث می شود که اغلب تشخیص آن دشوار باشد. این نوع تشنج اغلب در کودکان قبل از رسیدن به بزرگسالی دیده می شود.
تشنج میوکلونیک
تشنج های میوکلونیک شامل انقباض عضلات کوچک صورت، تنه یا اندام به صورت دو طرفه است (در هر دو طرف بدن یکسان اتفاق می افتد). فرد معمولا در طول تشنج میوکلونیک هوشیار است. تشنج های میوکلونیک در انواع سندرم های صرعی رخ می دهد که ویژگی های متفاوتی دارند.
تشنج تونیک
در تشنج های تونیک، سفتی بدن یا اندام وجود دارد. هوشیاری عموما حفظ شده است. این نوع تشنج به طور معمول زمانی اتفاق می افتد که بیمار خوابیده است. اما در صورتی که بیمار بیدار باشد نیز رخ می دهد و در آن زمان احتمال زمین خوردن بیمار وجود دارد. تشنج های تونیک معمولا کمتر از ۲۰ ثانیه طول می کشد.
تشنج کلونیک
تشنج کلونیک شامل پرش مکرر بازوها و یا پاها می شود و حتی با گرفتن اندام فرد نمی توان آن را مهار کرد. این نوع تشنج غیر معمول است اما در تمام سنین، از جمله نوزادان رخ می دهد.
تشنج اتونیک
تشنج اتونیک باعث ضعف عضلانی ناگهانی می شود و پلک ها ممکن است بسته شوند، سر گره بخورد و روی زمین بیفتد. این نوع تشنج، تشنج رها نیز نامیده می شود. این نوع تشنج معمولا کمتر از ۱۵ ثانیه طول می کشد و فرد معمولا هوشیار باقی می ماند. بسیاری از افراد ممکن است در هنگام زمین خوردن مجروح شوند. بنابراین بیماران ممکن است برای حفاظت نیاز به کلاه ایمنی داشته باشند.
تشنج های جزیی
تشنج های جزیی در یک طرف (نیمکره) مغز ایجاد می شوند و شامل علائم نامتقارن حرکتی می شوند و می توانند به عنوان تغییرات در عملکرد حرکتی، علائم حسی و سوماتوسنسوری ظاهر شوند. دو نوع تشنج جزیی وجود دارد.
تشنج جزیی ساده
در تشنج های جزیی ساده کاهش سطح هوشیاری نداریم و ممکن است بسته به نوع علائمی که فرد نشان می دهد به چهار نوع تقسیم شوند.
- تشنج حرکتی که شامل تغییر در فعالیت عضلانی مانند پرش مکرر یا سفت شدن یک قسمت بدن است.
- تشنج حسی ممکن است شامل بوییدن، دیدن، احساس یا شنیدن چیزهایی باشد که در واقعیت وجود ندارد. بیماران ممکن است توهم های بصری را تجربه کنند.
- در موارد تشنج اتونومیک، بیمار ممکن است نشانه هایی از قبیل احساسات عجیب و غریب، تغییر ضربان قلب و تعریق داشته باشد.
- در تشنج های روانی، حافظه بیمار تحت تأثیر قرار می گیرد و تغییری در نحوه فکر کردن یا به یاد آوردن چیزهای خاص وجود دارد.
تشنج جزیی پیچیده
در تشنج جزیی پیچیده، اختلال در هوشیاری وجود دارد و بیمار ممکن است این رویداد را به یاد نیاورد. علائم آن ممکن است شامل آسیب پذیری خودکار، دوره های از دست دادن حافظه و یا رفتار غیرطبیعی باشد و می تواند به تشنج های عمومی تبدیل شود. معمولا تشنج های جزیی به طور کلی ۱ تا ۲ دقیقه طول می کشد و ممکن است قبل از شروع آن ها، اورا (تشنج کانونی ساده) وجود داشته باشد.