هنگامی که پوست فرد مبتلا به اگزما با ویروس تبخال ارتباط دارد، ممکن است اگزما هرپتیکوم ایجاد شود. این نوع اگزما یک بیماری نادر و گاهی جدی است که باعث ایجاد علائمی می شود که می تواند حتی نیاز به اورژانس پزشکی نیز داشته باشد.
این مقاله مجله پیام سلامت خلاصه ای از علائم، تشخیص و درمان اگزما و هرپس یا همان اگزما هرپتیکوم را ارائه می دهد. به یاد داشته باشید که این عفونت زمانی رخ می دهد که این دو بیماری یعنی عفونت هرپس و اگزما همزمان رخ بدهند.
مطالب این مقاله عبارتند از:
- اگزما چیست؟
- ویروس هرپس سیمپلکس چیست؟
- اگزما هرپیتوم (زمانی که هرپس و اگزما ترکیب می شوند)
- درمان و پیشگیری اگزما هرپتیکوم
اگزما چیست؟
اگزما یک نوع بثورات پوستی است که موجب خشکی، تحریک، قرمزی و خارش پوست می شود. در اکثر موارد، اگزما به درماتیت آتوپیک اشاره دارد که یک واکنش آلرژیک است که بر روی پوست تاثیر می گذارد. گاهی نیز اگزما دوره هایی به نام بهبودی را تجربه می کند که در آن هیچ علائمی وجود ندارد.
با این وجود، در دیگر مراحل، اگزما و علائم آن ممکن است دچار تشدید شود. به این مرحله، مرحله شعله ور شدن گفته می شود.
اغلب به افرادی که مبتلا به اگزما هستند توصیه می شود که از قرار گرفتن در معرض اقدامات یا چیزهایی که موجب تحریک بیماری می شوند اجتناب کنند. به همین دلیل محرک ها برای هر فرد متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مواد شوینده خاص
- عطرها
- آلرژن ها
- استرس
- غذاهای خاص
- تحریک کننده ها و آلرژن های دیگر
به طور کلی، اگزما بیماری پرخاشگرانه ای است اما عوارض جدی ایجاد نمی کند. بیشتر زخم های ایجاد شده توسط اگزما بدون مشکلات درازمدت بهبود می یابند. با این وجود، حضور یک ویروس رایج به نام ویروس هرپس سیمپلکس، می تواند این بیماری پوستی را جدی و حتی کشنده کند.
ویروس هرپس سیمپلکس چیست؟
ویروس هرپس سیمپلکس که معمولا به نام “هرپس” شناخته می شود، همان ویروسی است که موجب ایجاد تبخال می شود. هرپس می تواند از فردی به فرد دیگر گسترش یابد و موجب ایجاد درد، خارش یا زخم های باز شود.
هنگامی که زخم ها و یا پلاکت ها ظاهر می شود، به آن تبخال گفته می شود. بسیاری از افراد ویروس تبخال را در بدن خود دارند. اما بسیاری از آن ها این بیماری را از خود بروز نمی دهند. از طرفی برخی از افراد اصلا از این موضوع خبر ندارند.
دو نوع رایج ویروس هرپس عبارتند از:
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱: این ویروس با نام اختصاری HSV-1 شناخته شده و باعث ایجاد زخم های سردی به نام تبخال می شود. HSV-1 بسیار مسری است و بسیاری از افراد از طریق تماس غیر جنسی، از قبیل بوسیدن یا به اشتراک گذاشتن لوازم شخصی مانند رژ لب و ظروف به ویروس HSV-1 مبتلا می شوند. طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، حدود ۶۷ درصد از افراد زیر ۵۰ سال در جهان مبتلا به HSV-1 هستند. HSV-1 می تواند از طریق تماس جنسی دهان به آلت تناسلی گسترش یابد. اما لزوما به آن عفونت منتقله از راه جنسی گفته نمی شود.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲: نام اختصاری آن HSV-2 است که از طریق تماس جنسی با یک فرد آلوده گسترش می یابد. این ویروس می تواند در ناحیه تناسلی ضایعاتی به نام تبخال تناسلی ایجاد کند. ممکن است در حین زایمان نیز از مادر به نوزاد منتقل شود.
عفونت HSV-1 و HSV-2 هیچ درمانی ندارد. هنگامی که فرد آلوده می شود، ویروس در بدن او تا پایان عمر می ماند. فرد مبتلا به علائم ظاهری هرپس مثل تبخال، بیشتر احتمال دارد که آن را به دیگران منتقل کند. با این حال، این ویروس می تواند حتی زمانی که علائمی وجود ندارد نیز به دیگران منتقل شود.
استفاده از داروهای ضد ویروسی می تواند تعداد و شدت شیوع هرپس را کاهش دهند. اما آنها نمی توانند این ویروس را کاملا از بین برده یا از انتقال آن به دیگران جلوگیری کنند.
اگزما هرپتیکوم (زمانی که هرپس و اگزما ترکیب می شوند)
ویروس هرپس در افرادی که سیستم ایمنی بدنشان سالم است مشکلاتی جدی ایجاد نمی کند. با این وجود، اگر فرد مبتلا به اگزما به HSV-1 یا HSV-2 مبتلا شود، ممکن است اگزما هیرپتیکوم شکل بگیرد.
اگزما هرپیتوم یک عارضه نادر اما جدی است و زمانی رخ می دهد که پوستی که تحت تاثیر اگزما قرار دارد با ویروس هرپس ارتباط برقرار کند. این عارضه اغلب به علت تماس با تبخال (ویروس هرپس از نوع HSV-1) رخ داده و معمولا در اندام های زیر ایجاد می شوند:
- سر
- گردن
- نیم تنه بالایی
نشانه های اگزما هرپتیکوم بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض تبخال یا تبخال تناسلی ظاهر نمی شود. معمولا، آنها ۵ تا ۱۲ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
بثورات پوستی که باعث ایجاد لکه های قرمز می شود: تاول هایی که به شکل خوشه ای ظاهر می شوند و ممکن است یک ناحیه بزرگ را پوشش دهند. آنها ممکن است پاره شده و دچار خارش، درد، ترشح و خونریزی شود یا مایع زرد رنگی در آن ها شکل بگیرد.
احساس ضعف، تورم غدد لنفاوی، تب، لرز و خستگی: این علائم معمولا به هنگام بروز بثورات ظاهر می شوند.
اگزما هرپتیکوم یک موقعیت اورژانسی است. زیرا می تواند منجر به عوارض جدی شود. در موارد نادر ممکن است کشنده نیز باشد. مهمترین عوارض ناشی از اگزما هرپتیکوم عبارتند از:
- زخم های مزمن ناشی از تاول
- ایجاد عفونت هرپس در قرنیه چشم که به عنوان کراتیت هرپسی شناخته می شود. اگر این عارضه درمان نشود می تواند منجر به کوری شود.
- اگر ویروس به مغز، ریه و کبد برسد ممکن است به نارسایی ارگان ها و مرگ منجر شود.
اگزمای هرپتیوم می تواند در افرادی که دارای بیماری های آسیب زننده پوستی هستند نیز ایجاد شود. این بیماری ها عبارتند از:
- درماتیت تماسی
- سوختگی
- درماتیت سبورئیک
این نوع ابتلا در کودکان و نوزادان شایع است. با این حال، افراد مبتلا به ضعف در سیستم ایمنی بدن نیز ممکن است نسبت به این عفونت بیشتر آسیب پذیر باشند.
درمان و پیشگیری اگزما هرپتیکوم
اگزمای هرپتیکوم با داروهای ضد ویروسی درمان می شود و گاهی نیز می تواند به بستری شدن منجر شود. باکتری ها باعث ایجاد اگزما هیرپتیکوم نمی شوند. بنابراین این بیماری با آنتی بیوتیک درمان نخواهد شد. اگر عفونت در قرنیه رخ داده باشد، باید به چشم پزشک مراجعه کرد. ضمن این که برای جلوگیری از مشکلات جدی و گسترش آن به ارگان های حیاتی، درمان اولیه ضروری است.
بهترین راه برای جلوگیری از اگزما هرپتیکوم این است که علائم اگزما را تحت کنترل خود نگه دارید و اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به HSV-1 یا HSV-2 را انجام دهید.
راهنمایی هایی زیر ممکن است کمک کننده باشد:
- شناسایی محرک اگزما: شناسایی و اجتناب از محرک می تواند مفید باشد.
- مرطوب کردن پوست بعد از استحمام: در صورت نیاز، حتما از خشکی پوست جلوگیری کنید. زیرا خشکی معمولا خارش را به همراه دارد و خارش نیز با ایجاد ترک بر روی پوست شانس ابتلا به عفونت را بیشتر می کند.
- استفاده از داروهای تجویزی برای اگزما: اگر به پزشک مراجعه کرده اید حتما از داروهای خوراکی و موضعی تجویزی تا پایان طول دوره درمان استفاده کنید.
- پیگیری علائم اگزما: اگر دچار اگزمای شدید هستید، حتما تحت نظر پزشک باشید.
- مراقب ویروس هرپس باشید: برای این کار کافی است که از تماس فیزیکی و یا به اشتراک گذاشتن لوازم شخصی و خوراکی ها با افراد مبتلا به تبخال اجتناب کنید.
- حفاظت از پوست آسیب دیده: هر زمان که ممکن است، دست ها را بشویید و از لمس کردن مناطقی از پوست که تحت تاثیر اگزما قرار گرفته اند جلوگیری کنید.
- جلوگیری از تماس جنسی با افرادی که مبتلا به تبخال تناسلی هستند: از شرکای جنسی خود بخواهید که آزمایشات لازم را در مورد بیماری های منتقله از راه جنسی، از جمله تبخال انجام دهند.
- استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی: این ابزار مانعی بر علیه عفونت های منتقله از راه جنسی، از جمله تبخال است.
اگر اگزما دارید، در صورت بروز بثورات تاول مانند، به ویژه اگر همراه علائم دیگری از قبیل تب باشد، حتما به پزشک مراجعه کنید. والدین نوزادان و کودکان مبتلا، باید علائم اگزما کودک را تحت کنترل داشته باشند و بلافاصله به محض ظاهر شدن تاول، به پزشک مراجعه کنند.
مدیریت اگزما نه تنها برای رهایی از عوارض خود بیماری، بلکه برای جلوگیری از عفونت های جدی پوست نیز مهم است. بنابراین مراقبت از پوست کمک می کند تا بدن از ویروس ها و باکتری های ناخواسته که موجب ایجاد بیماری می شوند در امان باشد.