انواع مختلفی از دیابت وجود دارد که برخی از آنها شایع تر است. رایج ترین شکل از دیابت، دیابت نوع ۲ است، که اغلب با گسترش پیش دیابت رخ می دهد. دیابت نوع ۱ در کودکان شایع تر است و دیابت حاملگی نوعی دیابت است که می تواند در طول حاملگی اتفاق بیافتد. اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد انواع دیابت بدانید، ادامه این مطلب مجله پیام سلامت را از دست ندهید.
انواع دیابت
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ یک بیماری های خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول های لوزالمعده که تولید انسولین می کنند، فعال می شود. هنوز مشخص نیست که دقیقا چه چیزی باعث این واکنش های خود ایمنی می شود. دیابت نوع ۱ با عوامل قابل اصلاح مثل شیوه زندگی در ارتباط نیست. هیچ درمانی نیز برای آن وجود ندارد و نمی توان از آن جلوگیری کرد. در مورد این نوع دیابت می توان گفت:
- این نوع دیابت زمانی رخ می دهد که پانکراس انسولین تولید نمی کند.
- حدود ۱۰ درصد از تمام موارد دیابت را این نوع تشکیل می دهد و یکی از شایع ترین بیماری های مزمن دوران کودکی است.
- شروع آن معمولا ناگهانی است و علائم آشکار دارد.
- علائم می تواند شامل تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار، کاهش وزن بدون علت، ضعف و خستگی و تاری دید باشد.
- برای کنترل آن باید چند بار در روز و با استفاده از یک پمپ، انسولین تزریق کرد.
در دیابت نوع ۱ چه اتفاقی برای پانکراس می افتد؟
در دیابت نوع ۱، پانکراس، غده بزرگی که در پشت معده واقع شده است، ساخت انسولین را متوقف می کند زیرا سلول هایی که انسولین تولید می کنند توسط سیستم ایمنی بدن نابود شده اند. بدون انسولین، سلول های بدن نمی توانند گلوکز (قند) را به عنوان انرژی مصرف کنند.
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ هر روز باید این هورمون را تزریق کنند. علاوه بر این، این افراد باید چند بار در روز قند خون خود را نیز کنترل کنند. شروع دیابت نوع ۱ اغلب در افراد زیر ۳۰ سال، رخ می دهد با این حال تحقیقات جدید نشان می دهد تقریبا نیمی از افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند بیش از ۳۰ سال سن دارند. در حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد از تمام موارد دیابت، از نوع ۱ آن می باشند.
اگر فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ انسولین تزریق نکند چه اتفاقی در بدن او می افتد؟
بدون انسولین بدن چربی خود را به عنوان یک سوخت جایگزین می سوزاند. این عمل باعث می شود مواد شیمیایی در خون ترشح شود. بدون تزریق مداوم انسولین، این مواد شیمیایی خطرناک در بدن تجمع می کنند و اگر درمان نشود می توانند عوارض کشنده ای داشته باشند. به این حالت کتواسیدوز گفته می شود.
چه عواملی باعث بروز دیابت نوع ۱ می شوند؟
علت دقیق دیابت نوع ۱ هنوز مشخص نیست. محققان هنوز نتوانسته اند ثابت کنند که این بیماری ارثی است یا خیر. اما به قطع می دانند که نمی توان از آن جلوگیری کرد. تحقیقات ثابت کرده اند که اتخاذ شیوه زندگی سالم می تواند در کنترل انواع دیابت نقش داشته باشد.
علائم دیابت نوع ۱
- تشنگی بیش از حد
- دفع ادرار بیش از حد
- احساس خستگی و بی حال
- احساس گرسنگی همیشگی
- کاهش سرعت بهبود زخم ها
- خارش و عفونت های پوستی
- تاری دید
- کاهش وزن بدون دلیل
- نوسانات خلقی
- سردرد
- احساس سرگیجه
- گرفتگی عضلات پا
این علائم ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد. اگر این علائم را دارید حتما به پزشک مراجعه کنید. یک آزمایش خون ساده می تواند بیماری را مشخص کند.
مدیریت، مراقبت و درمان
دیابت نوع ۱ با تزریق انسولین آن هم چند بار در روز و یا استفاده از یک پمپ انسولین کنترل می شود. در حالی که تغییر در شیوه زندگی، نمی تواند تاثیری بر روی درمان این بیماری داشته باشد. اما این شیوه های قادرند تا حدودی بر روی مدیریت بیماری و کنترل عوارض مربوط به دیابت از جمله بیماری های کلیوی، قطع عضو و کوری نقش داشته باشند.
دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ یک بیماری پیشرونده است که در آن بدن، اثر طبیعی انسولین را دریافت نمی کند و یا به تدریج مقاومت خود را در برابر ظرفیت تولید انسولین کافی در پانکراس از دست می دهد. علت ابتلا به دیابت نوع ۲ نیز دقیقا مشخص نیست. اما عوامل خطری مانند شیوه زندگی بی تحرک، چاقی، سابقه خانوادگی و ژنتیک با ابتلا به آن در اتباط است. خوشبختانه از دیابت نوع ۲ می توان با ایجاد تغییر در سبک زندگی پیشگیری کرد. در مورد این نوع دیابت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمانی که لوزالمعده انسولین کافی را تولید نمی کند و یا انسولین درست کار نمی کند و یا سلول های بدن نمی توانند به طور موثر به انسولین پاسخ دهند(مقاومت به انسولین) این نوع دیابت رخ می دهد.
- ۸۵ الی ۹۰ درصد از تمام موارد دیابت از نوع ۲ می باشد.
- معمولا در افراد بالای ۴۵ سال شکل می گیرد اما به طور فزاینده در گروه های سنی جوان از جمله کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان نیز اتفاق می افتد.
- در افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع ۲ و یا افرادی که پس زمینه های قومی خاصی دارند، این نوع دیابت شایع است.
- اولین نشانه های ناشی از عارضه دیابت حمله قلبی، مشکلات بینایی یا زخم شدن پا است.
- با ترکیبی از فعالیت بدنی منظم، تغذیه سالم و کاهش وزن کنترل می شود. دیابت نوع ۲ اغلب پیشرونده است به همین دلیل بیشتر افراد همرا با داروهای خوراکی و یا تزریق انسولین، تغییر در شیوه زندگی را در طول زمان نیاز دارند.
در دیابت نوع ۲ چه اتفاقی برای پانکراس می افتد؟
دیابت نوع ۲ به مرور زمان اتفاق می افتد. در طی این مدت مقاومت به انسولین شروع می شود. در این بازه زمانی، انسولین به طور فزاینده ای در مدیریت سطح گلوکز خون بی اثر است. در نتیجه این مقاومت به انسولین، پانکراس در پاسخ برای مدیریت قند خون، مقادیر بیشتر و بیشتری انسولین تولید می کند.
تولید بیش از حد انسولین در یک دوره بسیار طولانی، سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس را فرسوده می کند، به طوری که زمانی که کسی مبتلا به دیابت نوع ۲ تشخیص داده می شود عموما ۵۰ تا ۷۰ درصد از سلول های تولید کننده انسولین در بدن او از بین رفته اند.
چه عواملی باعث بروز دیابت نوع ۲ می شوند؟
دیابت نوع ۲ معمولا ارثی است اما افرادی که عوامل خطر این بیماری مانند فشار خون بالا، اضافه وزن یا چاقی، فعالیت بدنی ناکافی، رژیم غذایی نامناسب و داشتن اندام سیبی شکل را دارند بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. عوامل زیر نیز به ابتلا به این بیماری کمک می کنند:
- داشتن سابقه خانوادگی دیابت
- داشتن سن بالای ۵۵ سال (خطر ابتلا با بالا رفتن سن بیشتر می شود)
- سن بالای ۴۵ سال و داشتن اضافه وزن
- سن بالای ۴۵ سال و داشتن فشار خون بالا
- زنان مبتلا به دیابت بارداری
- کسانی که در زمان تولد وزنی بیشتر از ۴٫۵ کیلو گرم دارند.
علائم دیابت نوع ۲
علائم این نوع دیابت مانند دیابت نوع ۱ می باشد.
دیابت بارداری
یکی از انواع دیابت دیابت حاملگی است. دیابت حاملگی زمانی رخ می دهد که قند خون در دوران بارداری بالا می رود. دیابت حاملگی معمولا در سه ماهه سوم (بین هفته ۲۴ تا ۲۸) ایجاد می شود و به طور معمول پس از تولد نوزاد از بین می رود. زنانی که دیابت حاملگی در دوران بارداری بروز می دهند بیشتر احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را در مراحل بعدی زندگی دارند.
جایی بین هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری، به احتمال زیاد پزشک برای حضور دیابت بارداری غربالگری انجام می دهد. اگر شما در معرض خطر باشید، ممکن است این غربالگری زودتر یعنی در هفته ۱۶ انجام شود.
تغییرات هورمونی و انسولین
تغییرات هورمونی در سه ماهه دوم و سوم بارداری موجب تغییر در سطح انسولین بدن می شود. به همین دلیل، بدن همراه با رشد خواسته های جنین و افزایش سن بارداری، نیاز به انسولین دو تا سه برابر بیشتر از حد طبیعی دارد. وقتی انسولین کافی در بدن وجود نداشته باشد، قند به دست آمده از مواد غذایی جذب سلول ها نمی شود. بنابراین وارد جریان خون شده و قند خون بالا می رود.
دیابت حاملگی به معنای مشاهده دیابت (قند خون بالا) برای اولین بار در طول بارداری است. این نوع دیابت، در ۳٫۵ درصد زنان باردار، یعنی از هر ۲۰ زن ۱ زن رخ می دهد.
دیابت LADA
LADA مخفف دیابت بزرگسالی خود ایمنی نهان است . LADA یک شکل از دیابت نوع ۱ است که بعد از بزرگسالی رخ می دهد. این بیماری آهسته تر از دیابت نوع ۱ در کودکان رشد می کند و برخی از مواقع با دیابت نوع ۲ اشتباه گرفته می شود.
LADA گاهی اوقات به عنوان دیابت نوع ۱٫۵ شناخته می شود. این یک اصطلاح رسمی نیست، اما این واقعیت را نشان می دهد که LADA یک شکل از دیابت نوع ۱ است که برخی از ویژگی های دیابت نوع ۲ را دارد. LADA مانند دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های تولید کننده انسولین حمله می کند. دلیل شباهت آن با دیابت نوع ۲ نیز این است که این نوع دیابت در طول یک دوره زمانی طولانی در افراد جوان ایجاد می شود. این در حالی است که دیابت نوع ۱ به سرعت در بدن شکل می گیرد.
علائم LADA
اولین علائم LADA عبارتند از:
- احساس خستگی به طور منظم و بعد از غذا خوردن
- سرگیجه
- تجربه گرسنگی بعد از غذا خوردن
در LADA پیشرفته، توانایی فرد برای تولید انسولین به تدریج کاهش خواهد یافت و این ممکن است به علائمی مانند موارد زیر منجر شود:
- سخت شدن رفع تشنگی
- نیاز به ادرار کردن به طور مکرر
- تاری دید
- سوزن سوزن شدن اعصاب
دیابت MODY
انواع دیابت بسیار مختلف است. دیابت MODY دیابتی است که بیشتر از سایر انواع دیابت ارثی است به همین خاطر یک عامل ژنتیکی قوی ایجاد کننده آن است. این دیابت تقریبا ویژگی های دیابت نوع ۲ را دارد و با چاقی در ارتباط است.
این نوع دیابت قبل از ۲۵ سالگی ایجاد می شود و ۱ الی ۲ درصد از کل افراد مبتلا به دیابت را شامل می شود. برای درمان آن نیز همیشه نیاز به تزریق انسولین وجود دارد. شناخت و فهم MODY و حتی اشکال مختلف MODY (شش نوع شناسایی شده دارد)، بدان معنی است که فرد مبتلا را می توان به مناسب ترین راه ممکن درمان کرد.
دیابت دوبل
دیابت دوبل، وقتی رخ می دهد که کسی مبتلا به دیابت نوع ۱ است و مقاومت به انسولین که از ویژگی های کلیدی دیابت نوع ۲ است، را نیز دارد. رایج ترین دلیل برای توسعه مقاومت به انسولین، چاقی است. در حالی که دیابت نوع ۱ به خودی خود چاقی ایجاد نمی کند.
دیابت نوع ۳
دیابت نوع ۳ به عنوان بیماری آلزایمر شناخته می شود که ناشی از مقاومت به انسولین در مغز ایجاد می شود.
دیابت القا استروئید
کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب استفاده می شود اما برای بدن مضر هستند و ممکن است به دیابت منجر شود. به دیابتی که بر اثر استفاده از استروئیدها ایجاد می شود دیابت القا استروئید گفته می شود. افرادی که استروئید استفاده می کنند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند و افرادی که طولانی مدت از این دارو استفاده می کنند بیشتر مستعد ابتلا به دیابت ناشی از استروئید است.
دیابت شکننده
دیابت شکننده قندی (یا دیابت حساس) یک اصطلاح است که برای دیابت نوع ۱ که کنترل آن بسیار سخت است استفاده می شود. کسانی که مبتلا به دیابت شکننده می شوند، نوسانات شدید و مکرر در سطح قند خون دارند که باعث افزایش قند خون یا هیپوگلیسمی می شود.
دیابت بیمزه
دیابت بیمزه، یکی از انواع دیابت است که به قند خون مربوط نمی شود اما برخی از علائم و نشانه های آن را دارد. دیابت بیمزه موجب می شود که ادرار بیش از حد شود.
دیابت ثانویه
دیابت ثانویه دیابتی است که نتیجه بیماری های دیگر است. از آن جا که علت دیابت به بیماری های مختلف مربوط است، روشی که در آن سطح قند خون کنترل می شود نیز می تواند متفاوت باشد.
دیابت نوجوانان
دیابت نوجوانان به دیابت در جوانان اشاره دارد. ۹۰٪ از افراد کمتر از ۲۵ سال مبتلا به دیابت، دیابت نوع ۱ دارند. دیابت شایع ترین بیماری متابولیک در جوانان است. البته در منابع مختلف محدوده های سنی متفاوتی برای این بیماری تعریف شده است. در برخی از منابع دیابت نوجوانان به دیابت در بین گروه سن ۱۶ تا ۱۸ سال اشاره دارد.