درمان جایگزینی هورمون (HRT) می تواند به کاهش علائم یائسگی کمک کند. در اواسط ۴۰ سالگی تا اوایل ۵۰ سالگی سطح هورمون استروژن و پروژسترون در بدن زنان شروع به کاهش می کند. در همین راستا چرخه قاعدگی نامنظم می شود. در واقع یائسگی واقعی و کامل زمانی اتفاق می افتد که دقیقا به مدت یک سال و به طور منظم قاعدگی رخ ندهد. علائم شایع یائسگی شامل گرگرفتگی، اختلالات خواب و ناراحتی های واژن است. برای بسیاری از زنان، علائم یائسگی خفیف هستند و به درمانی برای کاهش آن ها احتیاجی نیست.
اما هنگامی که علایم برای زندگی روزمره مزاحمت ایجاد کند. HRT ممکن است کمک کننده باشد. یکی دیگر از دلایل استفاده از درمان جایگزینی هورمون HRT یائسگی زودرس به دلیل نارسایی اولیه تخمدان (POI) یا بیماری های دیگر است. درمان سرطان، شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی نیز ممکن است یائسگی زودرس را آغاز کنند. اگر رحم برداشته شود اما تخمدان ها در بدن وجود داشته باشد، یائسگی اتفاق می افتد اما برداشتن تخمدان ها (هیسترکتومی) باعث یائسگی فوری می شود.
درمان با استروژن (ET) و استروژن و پروژسترون درمانی (EPT) در قالب قرص، آمپول، و درمان های زیر پوستی در دسترس هستند. این هورمون ها برای کاربرد آسان تر در قالب کرم های واژن، شیاف، یا حلقه های واژینال تجویز شوند.
در حالی که HRT می تواند علائم یائسگی را کاهش دهند، اما دارای عوارضی نیز برای بدن می باشد. به منظور به حداقل رساندن خطر، دکتر شما ممکن است این درمان را با دوز بسیار پایین شروع کند. بعد از دیدن علائم، دوز دارو ممکن است تغییر کند. اثرات درمان جایگزینی هورمون در بدن هر زنی متفاوت است و به دوز و ترکیبی از هورمون ها بستگی دارد. در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با ۱۵ اثر مهم درمان جایگزینی هورمون در ۵ سیستم مهم بدن آشنا کنیم.
مهمترین اثرات درمان جایگزینی هورمون
سیستم های گردش خون و سیستم تنفسی
آزمایشات بالینی نشان می دهد که استروژن و پروژسترون درمانی به شکل خوراکی، شانس ابتلا به بیماری های قلبی، لخته شدن خون و سکته مغزی را افزایش می دهد. آزمایشات دیگری که بر روی زنانی انجام شد که عمل هیسترکتومی انجام داده بودند نشان داد که، در هنگام استفاده از استروژن به تنهایی، خطر ابتلا به بیماری های قلبی افزایش پیدا نمی کند. با این حال، در این شرایط هنوز هم خطر لخته شدن خون و سکته مغزی وجود دارد. مطالعه نشان داد که این خطرات در زنان سالم بین سنین ۵۰ تا ۵۹ سال پایین تر است. مصرف طولانی مدت هورمون برای کاهش علائم یائسگی، بدن را بیشتر در معرض خطر قرار می دهد.
درمان جایگزینی هورمون به طور کلی برای زنانی که پیشتر از لخته شدن خون و سکته مغزی رنج می بردند توصیه نمی شود. این درمان خطر سکته مغزی را در افراد سیگاری که اضافه وزن نیز دارند بیشتر می کند. در مقابل مطالعات نشان داده اند که استفاده از درمان جایگزینی هورمون خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش نمی دهد. اما ترکیبی از استروژن و پروژسترون درمانی ممکن است خطر مرگ ناشی از سرطان ریه را افزایش دهد.
سیستم تولید مثل و سلامت جنسی
هنگامی که سطح استروژن افت می کند، شما ممکن است خشکی واژن، سوزش و خارش را تجربه کنید. این عوارض می توانند مقاربت دردناک ایجاد کنند. استروژن و پروژسترون درمانی (EPT) می تواند آن علائم را تسکین داده و روابط جنسی را لذت بخش کند. اگر ناراحتی واژن مشکل اصلی شما است، می توانید از کرم های واژینال، حلقه واژینال یا شیاف جای HRT خوراکی استفاده کنید. درمان جایگزینی هورمون (HRT) ممکن است لکه بینی یا خونریزی واژینال ایجاد کند.
HRT ممکن است لایه محفاظتی در برابر سرطان رحم ایجاد کند. هنگامی که پروژسترون به استروژن اضافه می شود، از رشد بیش از حد سلول های جدار رحم (که ممکن است به سرطان رحم منجر شود) جلوگیری می شود. درمان جایگزینی هورمون می تواند باعث تورم یا حساسیت در پستان ها شود. همچنین می تواند سینه های را در ماموگرافی متراکم تر نشان داده و به همین جهت تشخیص سلول های سرطانی در این آزمایش سخت تر می شود. در مقابل EPT ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
استروژن و پروژسترون درمانی می تواند خطر ابتلا به سرطان اندومتر را بالا ببرد. به همین دلیل استفاده از درمان جایگزینی هورمون برای زنانی که سابقه آندومتر، سرطان تخمدان و سرطان پستان را دارند توصیه نمی شود.
دستگاه گوارش و سیستم دفع فضولات بدن
HRT ممکن است نفخ، احتباس مایعات و تهوع ایجاد کند. با استفاده از این درمان شما ممکن است بیشتر در معرض خطر سنگ کیسه صفرا و یا دیگر مشکلات کیسه صفرا قرار بگیرید. برای برخی از زنان، علائم ناخوشایند یائسگی بی اختیاری ادرار است. در این حالت معمولا با خندیدن، عطسه و یا سرفه کردن چند قطره ادرار از بدن خارج می شود. استروژن و پروژسترون درمانی گاهی اوقات می تواند این مشکل را تشدید کند. با این حال، دوز پایین کرم های واژینال و شیاف استروژن ممکن است علائم را بهبود بخشد. HRT به طور کلی برای زنانی که بیماری کبد داشته اند توصیه نمی شود.
سیستم عصبی مرکزی
گرگرفتگی مداوم می تواند یک مشکل سرسام آور در یائسگی باشد. تعریق شبانه می تواند شما را از داشتن یک خواب خوب در شب محروم کند. درمان جایگزینی هورمون HRT می تواند در تسکین این علائم بسیار موثر باشد. همچنین ممکن است اضطراب و تحریک پذیری را در بدن زنان زنده کند. در برخی زنان، این مشکل به تغییرات در خلق و خو و سردرد منجر می شود. The Women’s Health Initiative در یک مطالعه ۱۵ ساله، نشان داد که زنانی که HRT را برای کاهش علائم یائسگی استفاده می کنند ممکن است بیشتر در معرض خطر زوال عقل قرار داشته باشند.
پوست و استخوان
درمان جایگزینی هورمون HRT ممکن است خارش پوست ناشی از یائسگی را تسکین دهد، اما ممکن است در برخی از زنان منجر به تغییر رنگ خفیف پوست شود. اگر از داروهای زیر پوستی استروژن استفاده می کنید ممکن است در محل کاشت این درمان، پوستتان کمی خارش داشته باشد. HRT ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان (نازک و شکننده شدن استخوان ها) را کاهش دهد. در یک مطالعه که اخیرا انجام شده است مشخص شد که، زنان جوان با نارسایی اولیه تخمدان (POI) که HRT را همزمان دریافت می کردند در تراکم مواد معدنی استخوان هایشان افزایش را تجربه کرده اند.