فیبریلاسیون دهلیزی یکی از شایع ترین آریتمی های قلبی است. در حالی که این بیماری تهدید کننده زندگی نیست اما اغلب علائم قابل توجهی دارد. بدتر از آن، می تواند به مشکلات جدی تر، به خصوص سکته مغزی و در افراد مبتلا به بیماری های قلبی به نارسایی قلبی منجر شود. اگر شما به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستید، باید سعی کنید همه چیز را در مورد این بیماری از جمله علائم، علل و درمان بدانید. ما در پیام سلامت این اطلاعات مهم را به شما خواهیم داد.
این مطلب را نیز بخوانید: همه چیز درباره بیماری های قلبی
تصویر سه بعدی و متحرک آناتومی قلب
با استفاده از تصویر زیر قادر خواهید بود که اجزای مختلف قلب ( آناتومی قلب ) را به صورت سه بعدی مشاهده کنید. برای این کار کافی است روی تصویر کلیک کنید و اجازه دهید تصویر بارگذاری شود. سپس می توانید با نگه داشتن کلیک بر روی تصویر و حرکت همزمان موس تصویر را تکان داده و بخش های مختلف قلب را ببینید. همچنین با کلیک بر روی هر عضو از قلب نام آن را خواهید دید.
فیبریلاسیون دهلیزی چیست و چرا مهم است؟
فیبریلاسیون دهلیزی ریتم نامنظم و اغلب سریع قلب است. این ریتم ناشی از تکانه های الکتریکی بسیار سریع و آشفته در دهلیز قلب می باشد. این نوع از فعالیت الکتریکی سریع در قلب به نام “فیبریلاسیون” شناخته می شود. وقتی دهلیز شروع به فیبریلاسیون می کند، سه چیز می تواند رخ دهد:
- اول، ضربان قلب به سریع و نامنظم شدن تمایل دارد. گره AV به طور مکرر با تکانه های الکتریکی نامنظم از دهلیز بمباران می شود، و بیش از ۲۰۰ پالس در هر دقیقه به بطن منتقل شده و منجر به ضربان قلب سریع و بسیار نامنظم می شود. ریتم نامنظم و سریع قلب اغلب علائم نگران کننده دارد.
- دوم، وقتی فعالیت دهلیز فیبریلاسیون هست، قلب دیگر به طور موثر منقبض نمی شود. بنابراین هماهنگی نرمال بین دهلیز و بطن از دست می رود. در نتیجه، قلب با تاثیر کمتری کار می کند و ممکن است نارسایی ایجاد کند.
- و سومین اتفاقی که ممکن است در اثر عدم کارایی موثر دهلیز رخ دهد این است که پس از یک زمان (معمولا پس از حدود ۲۴ ساعت یا بیشتر) خون می تواند شروع به لخته شدن در دهلیز کند. این لخته شدن خون در نهایت می تواند شکسته شده و به سمت نقاط مختلف بدن، مانند مغز حرکت کند. بنابراین، در حالی که فیبریلاسیون دهلیزی خود اغلب علائم مهم ندارد، اما اهمیت واقعی آن این است که شما را در معرض بیماری های دیگری قرار می دهد که ممکن است شما را به طور دائم غیر فعال کرده و یا کشنده باشد.
چه عواملی باعث فیبریلاسیون دهلیزی می شود؟
فیبریلاسیون دهلیزی می تواند توسط چندین امراض قلبی، از جمله بیماری عروق کرونر (CAD)، نارسایی میترال، فشار خون مزمن، پریکاردیت، نارسایی قلبی، و یا تقریبا هر نوع دیگر از مشکل قلبی، ایجاد شود. این آریتمی همچنین در افراد مبتلا به بیماری هایی نظیر پرکاری تیروئید، ذات الریه و یا آمبولی ریوی نسبتا شایع است.
مصرف آمفتامین یا محرک های دیگر (مانند داروهای سرماخوردگی حاوی پزودوافدرین) به همراه نوشیدنی های الکی دار می توانید فیبریلاسیون دهلیزی را در برخی از افراد ایجاد کند. در حالی که پزشکان به طور سنتی معتقدند که کافئین نیز باعث فیبریلاسیون دهلیزی می شود، اخیر شواهدی از مطالعات بالینی نشان می دهد که، در بسیاری از افراد، مصرف کافئین منجر به این بیماری نمی شود.
به نظر می رسد که بخش بسیار زیادی از مردم مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی بدون هیچ دلیل خاصی مبتلا می شوند. به این نوع از فیبریلاسیون دهلیزی، “ایدیوپاتیک” گفته می شود. فیبریلاسیون دهلیزی ایدیوپاتیک در اغلب موارد مرتبط با افزایش سن است. به عنوان مثال، در حالی که فیبریلاسیون دهلیزی در سنین زیر ۵۰ بیماران نادر است، اما در افرادی ۸۰ یا ۹۰ ساله کاملا معمول می باشد.
مطالعات جدیدتر نشان داده اند که در بسیاری از موارد، فیبریلاسیون دهلیزی مربوط به شیوه زندگی است. به عنوان مثال، افرادی که اضافه وزن دارند و کم تحرک هستند، در معرض خطر بسیار بالاتر برای ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی قرار دارند. علاوه بر این، نشان داده شده است که در افرادی که فیبریلاسیون دهلیزی، مربوط به انتخاب شیوه زندگی است، یک برنامه جدی برای تغییر شیوه ی زندگی، برای کمک به از بین بردن آریتمی مفید بوده است.
علائم فیبریلاسیون دهلیزی
بسیاری از افراد با تجربه فیبریلاسیون دهلیزی، علائم قابل توجهی دارند. آریتمی بسیار قابل توجه و کاملا نگران کننده است. ازمهم ترین علائم شایع آن تپش قلب است، که معمولا به صورت ضربان قلب سریع و نامنظم احساس می شود. افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی معمولا به آسانی تنگی نفس و گاهی سرگیجه را تجربه می کنند. این نشانه ها را به طور مستقیم به فیبریلاسیون دهلیزی مرتبط می دانند. این علائم به ویژه در افرادی که اختلال عملکرد دیاستولیک یا کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک دارند می تواند نگران کننده باشد.
با این حال، در هر حال حاضر محققان در حال کشف این موضوع هستند که این بیماری می تواند بدون هیچ علامتی رخ دهد. در حالی که داشتن علائم به طور کلی چیز خوبی است، نداشتن علائم فیبریلاسیون دهلیزی می تواند خطرناک باشد و ممکن است امراض دیگری را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، فیبریلاسیون دهلیزی می تواند به آنژین مکرر یا شدید در افرادی که به CAD مبتلا هستند، منجر شود. فیبریلاسیون دهلیزی همچنین می تواند وخامت قابل توجهی در عملکرد قلب در افراد مبتلا به نارسایی قلبی ایجاد کند. در واقع، اگر سرعت بسیار سریع قلبی ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی به اندازه کافی (حداقل برای چند ماه) ادامه یابد عضله قلب شروع به ضعیف شدن می کند، و نارسایی قلبی می تواند رخ دهد.
نتیجه وخیم فیبریلاسیون دهلیزی، امکان سکته مغزی است. فیبریلاسیون دهلیزی درمان نشده به طور قابل ملاحظه ای خطر سکته مغزی را افزایش می دهد. به طوری که ۱۵ درصد از کل سکته های مغزی توسط فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد می شوند. علاوه بر این، بسیاری از مردم که سکته مغزی را بدون هیچ دلیل روشنی متحمل شده اند (به اصطلاح سکته مغزی کریپتوژنیک دارند) اغلب فیبریلاسیون دهلیزی بدون علائم داشتند.
انواع فیبریلاسیون دهلیزی
پزشکان اغلب فیبریلاسیون دهلیزی را به بسیاری از انواع مختلف تقسیم بندی می کنند. در واقع چندین سیستم طبقه بندی گیج کننده برای آن استفاده شده است. اما برای کمک به شما، جهت استفاده از روش درمانی مناسبتان، انواع این آریتمی را تنها به دو نوع زیر طبقه بندی می کنند.
فیبریلاسیون دهلیزی متناوب
در این نوع از فیبریلاسیون دهلیزی، مشکلات متناوبا رخ می دهد. فیبریلاسیون دهلیزی متناوب اغلب به نام “فیبریلاسیون دهلیزی تشنجی” شناخته می شود. ریتم قلب افراد مبتلا در این دسته اغلب طبیعی است و این عارضه به طور ناگهانی و متناوب اتفاق می افتد. مدت زمان بی نظمی در ریتم قلب در مبتلایان به فیبریلاسیون دهلیزی تشنجی به نسبت کوتاه و معمولا نادر است.
فیبریلاسیون دهلیزی مزمن یا مداوم
این نوع فیبریلاسیون همیشه وجود دارد. به طوری که دوره های ریتم طبیعی قلب نسبتا غیرمعمول و یا کوتاه مدت هستند.
تشخیص این بیماری
تشخیص این بیماری معمولا ساده است. آن ها به سادگی از روی ضبط یک نوار قلب (ECG) تشخیص داده می شوند. این راه تشخیص بیشتر برای افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مزمن یا مداوم، که در آنها آریتمی در هر زمانی که ECG گرفته شده است وجود دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.
با این حال، در افرادی که مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی متناوب هستند، نظارت دراز مدت بر روی نوار قلبی می تواند منجر به تشخیص شود. نظارت بلند مدت بر ECG ممکن است به خصوص در افرادی که سکته مغزی کریپتوژنیک داشته اند مفید باشد. در این افراد با این نظارت می توان از عود سکته جلوگیری کرد.
درمان فیبریلاسیون دهلیزی
در بسیاری از موارد، به خصوص اگر این بیماری برای هفته ها یا ماه وجود داشته است، حفظ یک ریتم طبیعی برای بیش از چند ساعت یا چند روز، بسیار دشوار است. دو روش درمانی که به طور کلی با یکدیگر متفاوت هستند برای فیبریلاسیون دهلیزی مورد نیاز است. اولین رویکرد “کنترل ریتم”، و دوم رویکرد ” کنترل نرخ” است.
روش “کنترل ریتم” برای بازگرداندن و حفظ ریتم طبیعی قلب تلاش می کند. در حالی که در نگاه اول به نظر می رسد این روش نتیجه مطلوبی دارد اما در حقیقت اعمال آن بسیار دشوار است هم چنین علاوه بر تاثیر کم اغلب مستلزم خطر نسبتا بالا از عوارض جانبی است. این روش بیشتر برای افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی متناوب استفاده می شود و کمتر احتمال دارد برای درمان آریتمی مزمن یا مداوم موثر باشد. روش کنترل ریتم معمولا نیاز به استفاده از داروهای ضد آریتمی دارد.
در روش “کنترل نرخ” نیز تلاش برای بازگرداندن و حفظ ریتم طبیعی قلب است. وقتی فردی مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی می شود قلب او آن ریتم جدید را پذیرفته و برایش عادی شده است. در این روش درمانی تمرکز بر روی کنترل ضربان قلب به منظور به حداقل رساندن هر گونه علائم که توسط فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد می شود، است. انجام این کار معمولا تا حد زیادی هر گونه علائم ناشی از آریتمی را به حداقل می رساند. همچنین این روش نسبتا امن و قابل تحمل باشد. علاوه بر این، مطالعات طولانی مدت نشان داده اند که نتایج بالینی رویکرد نرخ کنترل به احتمال زیاد مطلوب تر از رویکرد کنترل ریتم است.
هر کدام از روش درمانی که انتخاب شود باید یک ویژگی مهم داشته باشد که آن هم اقدامات لازم برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به سکته مغزی است. این کار معمولا نیاز به گرفتن داروهای ضد انعقادی دارد، اما جایگزین های دیگر نیز وجود دارد.
نکاتی درباره فلوتر دهلیزی
در نهایت جالب است اطلاعاتی مختصر درباره فلوتر دهلیزی نیز داشته باشید.
در طول رخ دادن فلوتر دهلیزی، بر خلاف فیبریلاسیون دهلیزی، فعالیت الکتریکی در دهلیز ها هماهنگ است. اما سرعت ضربان قلب بسیار بالا بوده (۲۵۰ تا ۳۵۰ بار در دقیقه) و این نرخ بالا سریع تر از ان است که به ضربان اجازه انتقال از گره دهلیی به بطن را بدهد. برای بیشتر افراد در صورتی که درمان مناسب صورت نگیرد؛ هر پالس دهلیزی دوم می تواند منجر به ضربان بطنی تا ۱۵۰ ضربه در دقیقه شود.