لوله های برونشیت، هوا را از طریق دهان و بینی به ریه ها حمل می کنند. هنگامی که دیواره لوله های برونش متورم و ملتهب شود، بیماری به نام برونشیت ایجاد می شود. این تورم راه هوایی را محدود و تنفس را دشوار می کند. تحریک می تواند منجر به افزایش تولید موکوس (خلط) شود. به همین دلیل انسداد نیز بیشتر خواهد شد. برونشیت گاهی اوقات بسته به علت ایجاد آن به برونشیت آلرژیک ، غیر آلرژیک و آسم طبقه بندی می شود. برونشیت غیر آلرژیک معمولا به علت عفونت ایجاد می شود.
اگرچه نشانه های برونشیت بدون در نظر گرفتن علت مشابه هستند، اما ممکن است بین علائم برونشیت آلرژیک و غیر آلرژیک تفاوت هایی وجود داشته باشد. به ویژه اگر این بیماری مزمن بوده و مدت زمان زیادی طول کشیده باشد.
مطالب این مقاله مجله پیام سلامت عبارتند از:
- برونشیت آلرژیک چیست؟
- برونشیت آسم چیست؟
- تشخیص برونشیت آلرژیک
- درمان
- پیشگیری از برونشیت آلرژیک
برونشیت آلرژیک چیست؟
برونشیت آلرژیک، به حالتی گفته می شود که در آن برونش دچار التهاب شده باشد.
علائم ناشی از آن به دلیل محرک هایی مانند موارد زیر ایجاد می شود:
- آلودگی هوا
- گرده
- گرد و غبار
- قارچ
سیگار کشیدن نیز یکی از علل شایع برونشیت است. علائم این بیماری ممکن است برای مدت زمان طولانی ادامه داشته باشد یا دوباره تکرار شوند. برونشیت آلرژیک اغلب برونشیت مزمن نیز نامیده شده و به عنوان یک نوع بیماری مزمن انسدادی ریه شناخته می شود.
علائم این بیماری عبارتند از:
- ایجاد سرفه
- خس خس سینه
- تنگی قفسه سینه
- خستگی
برونشیت همچنین می تواند منجر به عوارض خاصی نیز شود. به عنوان مثال، با وجود این بیماری ممکن است عفونت های ریوی مانند پنومونی ایجاد شود. در موارد شدید، پنومونی می تواند به عفونت در جریان خون (سپتی سمی) منجر شود، که اغلب خطر مرگ را به همراه دارد.
برونشیت غیر آلرژیک
برونشیت غیر آلرژیک ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی است. بعضی افراد برونشیت غیر آلرژیک را پس از سرما خوردگی می گیرند.
اگر چه هر کسی می تواند به برونشیت غیر آلرژیک مبتلا شود، اما افراد سالخورده و کودکان در معرض خطر بیشتری هستند. افراد مبتلا به آسم نیز شانس بیشتری برای بروز برونشیت از طریق عفونت راه های تنفسی فوقانی دارند.
علائم معمولا به تدریج ایجاد شده و در عرض چند هفته بهبود می یابند. البته علائم این بیماری نسبت به علائم برونشیت آلرژیک، به مدت کوتاه تری در بدن می ماند. از آنجا که علائم ناگهانی ظاهر می شوند و کوتاه مدت هستند، گاهی اوقات به آن برونشیت حاد نیز گفته می شود.
علائم برونشیت غیر آلرژیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرفه
- لرز
- تب
برونشیت آسم چیست؟
مثل برونشیت، آسم نیز یک بیماری ریوی است که می تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند. آسم می تواند باعث التهاب برونش شود. گاهی نیز منجر به تنگ شدن یا گرفتگی عضلات اطراف مسیرهای هوایی می شود.
هنگامی که برونشیت و آسم اتفاق می افتد و علائم آن ها با هم همپوشانی دارند، به آن برونشیت آسم گفته می شود.
التهابی که در اثر قرار گرفتن در معرض مواد خاص مانند گرده، آلودگی و سیگار ایجاد می شود باعث بروز علائم برونشیت آسم می شود. بعضی افراد به دلیل تغییرات آب و هوایی یا ورزش کردن به برونشیت آسم مبتلا می شوند.
افرادی که مبتلا به برونشیت آسم هستند، بدنشان با آزاد کردن لکوترین ها، که مولکول های التهابی می باشند، به محرک پاسخ می دهند. لکووترین باعث ایجاد یک سری واکنش هایی در بدن می شوند که در نهایت به محدود شدن راه های تنفسی منتهی خواهند شد.
علائم برونشیت آسم عبارتند از:
- سرفه
- تولید خلط اضافی
- خس خس سینه
- تنگی نفس
تشخیص برونشیت آلرژیک
برونشیت آلرژیک بر اساس چندین عامل مختلف تشخیص داده می شود. سابقه پزشکی فرد بررسی خواهد شد و معاینات فیزیکی نیز انجام می شود. معمولا پزشک در مورد علائم طولانی مدت از بیمار سوال می پرسد.
رادیوگرافی قفسه سینه نیز ممکن است به همراه آزمایش خون تجویز شود. عکس اشعه ایکس از قفسه سینه کمک می کند تا دیگر علل مشکلات تنفسی مانند پنومونی رد شود. آزمایش خون نیز به تعیین اینکه آیا عفونت وجود دارد یا خیر؟ کمک می کند.
در بعضی موارد ممکن است آزمایش عملکرد ریه نیز توصیه شود. در تست عملکرد ریه، بیمار در یک دستگاه خاص به نام اسپیرومتر می دمد. دستگاه میزان هوای وارد شده در ریه و سرعت خروج آن را اندازه گیری می کند.
این آزمایش به پزشکان کمک می کند تا بیماری های خاص ریه را شناسایی کنند.
درمان
درمان های برونشیت آلرژیک و آسم اغلب مشابه هستند. درمان های ممکن عبارتند از:
گشاد کننده های برونش
برانکوادیلاتور ها داروهایی هستند که عضلات اطراف راه هوایی را آرام می کنند. همانطور که ماهیچه ها آرامش می یابند، راه های هوایی باز می شوند و تنفس راحت تر خواهد شد. گشاد کننده های برونش معمولا از طریق استنشاق وارد محفظه تنفسی می شوند.
گشاد کننده های بونش به دو شکل سریع الاثر و طولانی مدت در دسترس هستند. برونکودیلاتورهای سریع الاثر برای کاهش سریع علائم کاربرد دارند. در مقابل برونکودیلاتورهای طولانی مدت علائم را به سرعت کاهش نمی دهند، اما آن ها را نسبت به برونکودیلاتورهای سریع الاثر، به مدت طولانی تری کاهش می دهند.
استروئیدها
گاهی اوقات از استروئیدها برای درمان برونشیت آلرژیک استفاده می شود. استروئیدها باعث کاهش التهاب برونش که موجب ایجاد سرفه شده اند می شوند و ممکن است به سهولت حرکت جریان هوا به داخل و خارج ریه کمک کنند.
اگر چه استروئید ها به شکل خوراکی و تزریقی نیز در دسترس هستند، اما اغلب از نوع استنشاقی آن ها برای درمان برونشیت استفاده می شود.
موکولوتیک
موکولیتیک دارویی است که باعث می شود مخاط رقیق تر و کمتر چسبنده باشد و آسان تر از ریه ها با سرفه کردن خارج شود. از موکولیتیک ممکن است به صورت خوراکی یا از طریق نبولایزر استفاده شود. نبولایزر دستگاهی است که یک ماده مایع را به یک آئروسل تغییر می دهد تا از طریق استنشاق وارد بدن شود.
درمان با اکسیژن
در برخی موارد، برونشیت آلرژیک می تواند بر روی راندمان اکسیژن در ریه ها و نحوه خارج شدن از آن ها موثر باشد. افراد مبتلا به برونشیت آلرژیک شدید ممکن است سطح اکسیژن خونشان کم شود. اگر میزان اکسیژن کم باشد، پزشک ممکن است از اکسیژن درمانی استفاده کند.
کلاس های توانبخشی ریه
افراد مبتلا به برونشیت آلرژیک ممکن است با استفاده از کلاس های توانبخشی ریه، بهبودی قابل توجهی را به دست آورند. کلاس های توانبخشی ریه شامل تمریناتی نظارت شده همراه با آموزش بهتر نفس کشیدن و مدیریت سبک زندگی برای درمان برونشیت آلرژیک می باشد.
برونشیت غیر آلرژیک و برونشیت آسم اغلب به صورت مشابه با برونشیت آلرژیک، با برونکودیلاتور، استروئید و اکسیژن، درمان خواهند شد. با این وجود، برونشیت غیر آلرژیکی که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد شده است، ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک داشته باشد.
برونشیت مزمن نیز ممکن است با آموزش بیمار در مورد نحوه کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن هایی که علائم را ایجاد می کنند، قابل درمان است.
در برخی موارد، تعدیل کننده های لوکوترین نیز ممکن است برای درمان برونشیت مبتلا به آسم تجویز شوند. اصلاح کننده های لکوترین با دخالت در واکنش های شیمیایی بدن که در برونشیت آسم ایجاد می شوند، باعث بهبود نشانه ها خواهند شد.
درمان های خانگی
بسیاری از درمان های مربوط به برونشیت آلرژیک به نسخه پزشک نیاز دارند. با این حال، روش هایی نیز وجود دارند که با انجام آن در منزل می توانید علائم بیماری را کمتر کنید. اگرچه داروهای خانگی نمی توانند علت اصلی برونشیت آلرژیک را درمان کنند. اما ممکن است به کاهش علائم منجر شوند. روش های خانگی زیر می توانند به بهبود علائم کمک کنند:
- استفاده از یک رطوبت زا: دستگاه های مرطوب کننده هوا ممکن است مخاط راه های تنفسی را کاهش داده و میزان سرفه را کم کنند. همچنین ممکن است خس خس سینه را نیز کاهش دهند.
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات: مصرف آب زیاد ممکن است باعث رقیق شدن خلط شده و به همین دلیل دفع آن ها را از طریق سرفه راحت تر می کند.
- غرغره آب نمک: همه سرفه های ناشی از برونشیت آلرژیک می توانند منجر به گلو درد شوند. غرغره کردن آب نمک ممکن است باعث تسکین این درد شود.
- داروهای ضد سرفه: داروهای ضد سرفه با مرطوب نگه داشتن گلو، سرفه را کمتر می کنند.
پیشگیری از برونشیت آلرژیک
از آنجایی که دود سیگار یکی از علل اصلی برونشیت آلرژیک است، ترک سیگار یا کم کردن مدت زمان قرار گرفتن در معرض دود آن یکی از بهترین راه های جلوگیری از بیماری است. ضمن این که اجتناب از مواجه با سایر محرک ها مانند موارد زیر نیز می تواند به درمان کمک کند:
- گازهای شیمیایی
- گرد و غبار
- آلودگی هوا
اگر آلرژن های خارجی، از جمله گرده یا قارچ، عامل ایجاد این بیماری در بدن شما است، پیشنهاد می کنیم که هنگام کار کردن یا خارج شدن از منزل حتما از ماسک استفاده کنید.