بلوک دهلیزی بطنی

بلوک دهلیزی بطنی نوعی بلوک قلبی است که به دلیل تاخیر در انتقال جریان الکتریکی از طریق سیستم هدایت دهلیزی است.

برای آشنایی با این نوع آریتمی همراه مجله پیام سلامت باشید.

انواع بلوک دهلیزی بطنی

  • بلوک درجه اول دهلیزی بطنی: در این حالت انتقال سیگنال با تاخییر همراه است.
  • بلوک درجه دوم دهلیزی بطنی: در این حالت انتقال سیگال به طور متناوب باز و مسدود می شود.
  • بلوک درجه سوم دهلیزی بطنی ( بلوک کامل): در این حالت انتقال سیگنال به طور کامل مسدود می شود.

مطلب پیشنهادی: همه چیز درباره بیماری های قلبی

اکثر انواع بلوک دهلیزی بطنی در افراد مسن شایع تر است. شایع ترین علت این اختلال نیز بافت فیبروز در حال توسعه در سیستم هدایت قلب و بیماری عروق کرونر قلبی است. با این حال، مواردی از بلوک قلبی دهلیزی بطنی به دلیل مصرف دارو نیز مشاهده شده است. به ویژه داروهایی که موجب انتقال آهسته سیگنال های الکتریکی از طریق گره دهلیزی می شوند. از جمله این داروها می توان به مسدود کننده های بتا، دیلتیازم، وراپامیل، دیگوکسین و آمیودارون اشاره کرد. همچنین بیماری روماتیسم قلبی، یا سارکوئیدوزی که تحت تاثیر قلب باشد؛می تواند منجر به این اختلال شود.

بلوک دهلیزی بطنی درجه یک

در بلوک دهلیزی بطنی درجه یک، همه سیگنال های الکتریکی از دهلیز به بطن می رسد، اما هر یک برای کسری از ثانیه آهسته تر از طریق گره دهلیزی حرکت می کنند. بلوک دهلیزی بطنی درجه یک معمولا در میان ورزشکاران حرفه ای، نوجوانان، جوانان و افرادی که عصب واگ آن ها بسیار فعال شده، شایع است.

این درجه از اختلال به ندرت موجب ایجاد علائم در بیمار می شود.

در بلوک درجه یک انتقال بین دهلیز (P) و بطن (QRS) با سرعت آهسته تر، اما بدون کاهش تعداد ضربان قلب، انجام می شود.

همانطور که تصویر الکتروکاردیوگرام این ریتم را در زیر مشاهده می کنید به جز طولانی بودن فاصله‌ی PR در سایر موارد با ریتم سینوسی معمول تفاوتی ندارد.

نوار قلب بلوک دهلیزی بطنی درجه یک
نوار قلب بلوک دهلیزی بطنی درجه یک

بلوک دهلیزی بطنی درجه دو

در بلوک دهلیزی بطنی درجه دوم، تنها برخی از سیگنال های الکتریکی از دهلیز به بطن می رسند. در این حالت ضربان قلب ممکن است کندتر یا نامنظم شود. یا حتی هر دوی این حالت رخ دهد. برخی از گونه های درجه دو این اختلال، می توانند پیشرفت کرده و به بلوک دهلیزی بطنی درجه سه تبدیل شوند.

بلوک دهلیزی بطنی درجه سه

در بلوک دهلیزی بطنی درجه سه، هیچ سیگنالی از دهلیز به بطن ها نمی رسد. در این حالت ضربان بطنی و ریتم آن توسط گره دهلیزی، یا شاخه ای از آن و یا خود بطن کنترل می شود. این شکل از ضربان قلب جایگزین معمولا کندتر از ضربان طبیعی قلب (سینوس و یا گره سینوسی-دهلیزی) و اغلب نامنظم و غیر قابل اعتماد است. در این حالت، ضربان از بطن بسیار به آرامی و کمتر از ۵۰ ضربه در دقیقه و گاهی اوقات حتی تا ۳۰ ضربه در دقیقه را شاهد خواهیم بود. درجه سوم بلوک دهلیزی یک آریتمی جدی است که می تواند توانایی پمپاژ قلب را تحت تاثیر قرار است. خستگی، سرگیجه، غش و ضعف در این حالت رایج است. البته هنگامی که بطن ها سریع تر از ۴۰ ضربه در دقیقه بتپند، این علائم شدت کمتری دارند.

در بلوک دهلیزی بطنی درجه سه، دهلیز (P) به طور مستقل از بطن (QRS) می تپد.

نوار قلب بلوک دهلیزی بطنی درجه سه
نوار قلب بلوک دهلیزی بطنی درجه سه

تشخیص بلوک دهلیزی بطنی

این شکل از آریتیم نیز به خوبی به کمک دستگاه اکوکاردیوگرافی و گرفتن نوار قلب قابل تشخیص است. در نورا قلب حاصل از این اختلال، الگوهای خصای تولید می شود؛ که برای پزشکان به راحتی قابل تشخیص است.

درمان بلوک دهلیزی بطنی

بلوک های درجه اول به طور کلی نیازمند هیچگونه درمانی نیستند. در درجات شدید تر نیز اولین درمان موثر نصب ضربان ساز مصنوعی (artificial pacemaker) است.

به طور دقیق تر می توان گفت برخی افارد با بلوک درجه دوم و تمامی افراد با بلوک درجه سوم، نیازمند ضربان ساز مصنوعی خواهند بود.

البته در مواردی نیز این اختلال همانطور که گفتیم ناشی از مصرف دارویی خاص و یا حمله قلبی است. در این صورت ممکن است با قطع صمرف دارو و یا بهبودی پس از حمله قلبی، اختلال خود به خود مرتفع گردد.