این مقاله پیام سلامت راهنمای کاملی برای افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب است. در این مقاله با موارد زیر آشنا می شوید:
- علل ایجاد بیماری عروق کرونر قلب
- چه افرادی در معرض خطر بیماری های عروق کرونر قلب هستند؟
- عوامل اصلی خطرساز بیماری عروق کرونر قلب
- سکته یا حمله قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر
- نارسایی قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر قلب
- آریتمی قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر قلب
- چگونه بیماری عروق کرونری قلب تشخیص داده می شود؟
- چگونه بیماری عروق کرونر قلب درمان می شود؟
- داروهای بیماری عروق کرونر قلب
- روش های پزشکی و جراحی درمان بیماری عروق کرونر قلب
- زندگی با بیماری کرونری قلب
بیماری عروق کرونر قلب (CHD) یک بیماری است که در آن ماده ای مومی شکل به نام پلاک در داخل عروق کرونر قلب به تدریج ساخته می شود. این شریان وظیفه انتقال خون غنی از اکسیژن را به عضله قلب بر عهده دارد. اما هنگامی که این پلاک ها در طول سالیان طولانی در شریان ها ساخته می شود؛ موجب انسداد راه خون رسانی به قلب شده و به اصطلاح فرد دچار بیماری عروق کرونر قلب می شود.
در این مطلب پیام سلامت همراه ما باشید تا با این بیماری و موارد مرتبط با آن آشنا شوید. همچنین اگر نگران قلب خود هستید پیشنهاد می کنیم مطلب همه چیز درباره بیماری های قلب و عروق را نیز بخوانید.
شکل A محل عروق کرونر در قلب را نشان می دهد. شکل B شریان کرونر نرمال با جریان طبیعی خون را نشان می دهد. تصویر الحاقی نیزز یک مقطع شریان کرونر نرمال نشان می دهد. شکل C شریان باریک شده ناشی از رسوب پلاک را نشان می دهد. ایجاد پلاک جریان خون غنی از اکسیژن از طریق شریان محدود می کند. تصویر الحاقی یک مقطع از عروق پلاک تنگ شده نشان می دهد.
با گذشت زمان، پلاک ها می توانند سخت یا پاره شده و پلاک های سخت موجب تنگ شدن عروق کرونر و کاهش جریان خون غنی از اکسیژن به قلب می شوند.
در صورت پارگی پلاک، یک لخته خون می تواند بر روی سطح آن تشکیل شود. یک لخته بزرگ خون عمدتا به طور کامل می تواند از جریان خون در شریان کرونر جلوگیری کند.
در شرایطی که جریان خون غنی از اکسیژن به عضلات قلب کاهش می یابد و یا مسدود می شود. قلب دچار آنژین صدری و یا حمله قلبی می شود.
آنژین صدری درد قفسه سینه و احساس ناراحتی در منطقه سینه است. این درد احساس مانند فشرده شدن دارد و می تواند به شانه ها، بازوها و حتی فک سرایت کنید. گاهی بیماران دچار آنژین صدری در ابتدا این درد را با دردهای ناشی از سوء هاضمه اشتباه می گیرند.
اما حمله قلبی معمولا وقتی صرت می یگرد که جریان خون غنی زا اکسیژن به یکی از حضلات قلب کاملا مسدود شده است. در این شرایط عضله قلب شروع به مردن تدریجی می کند. و در صورت عدم ترمیم سریع و بازیابی جریان خون، می تواند موجب خطرات جدی برای سلامتی و حتی مرگ شود.
مشکل دیگری که بیماری عرقو کرونر قلب می تواند ایجاد کند؛ ضعف تدریجی عضله قلب است؛ که می تواند منجر به بیماری هایی مانند آریتمی و نارسایی قلبی شود.
در نارسایی قلبی، قلب توانایی پمپاژ خون کافی به اندام های بدن را ندارد. آریتمی نیز شرایطی است که قلب با سرعت و ریتم منظمی نمی تواند تپش داشته باشد.
به طور کلی تغییر در شیوه زندگی، داروهای مختلف و روش های پزشکی، از راه حل های مناسب برای بهبود و درمان مشکل عروق کرونر قلب است. این درمان ها در صورت تشخیص و انجام به موقع می توانند بسیار مثمر ثمر باشند.
نام های دیگر بیماری عروق کرونر قلب
- تصلب شراین قلب
- سختی شرایط قلب
- ایسکمیک قلبی
- تنگی عروق قلبی
علل ایجاد بیماری عروق کرونر قلب
تحقیقات مختلفی نشان داده است که بیماری عروق کرونر قلب معمولا ارتباط مستقیمی با عواملی دارد که به لایه داخلی عروق کرونر آسیب می زند. این عوامل عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- مقادیر بالای چربی خاص و کلسترول در خون
- فشار خون بالا
- سطح بالای قند در خون به علت مقاومت به انسولین یا دیابت
- التهاب عروق
جالب است بدانید که این عوامل حتی ممکن است از دوران کودکی کار خود را آغاز کنند و به مرور موجب سختی عروق کرونر و ایجاد پلاک در آن شوند. همانطور که گفتیم پلاک ها می توانند موجب کاهش خون رسانی شده و آنژین صدری را پدید آورده؛ و یا در شرایطی با پاره شدن دیواره عروق موجب تشکیل لخته خون شده و فرد را دچار حمله قلبی کنند.
چه افرادی در معرض خطر بیماری های عروق کرونر قلب هستند؟
در ایالات متحده، بیماری عروق کرونر قلب (CHD) علت اصلی مرگ و میر در زنان و مردان است. هر سال، حدود ۳۷۰ هزار نفر آمریکایی از بیماری عروق کرونر قلبی می میرند.
صفات خاص، شرایط زندگی، و یا عادات ممکن است خطر ابتلا به CHD را بالا ببرد. هر چقدر عوامل خطر زا در شما بیشتر باشد، بیشتر احتمال دارد شما به این بیماری مبتلا شوید. به عنوان مثال افرادی که دچار دیابت هستند به نسبت سایر افراد شانس بیشتری برای ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب دارند.
در ادامه شما را با عوامل خطرزای ایجاد بیماری های عروق کرونر قلب آشنا می کنیم. آشنایی با این عوامل می تواند منجر به کنترل بهتر آن ها و کاهش خطر ابتلا، شود.
عوامل اصلی خطرساز بیماری عروق کرونر قلب
- سطح کلسترول خون ناسالم. این مسئله شامل هر دو حالت کلسترول بالا LDL (گاهی اوقات به نام کلسترول بد شناخته می شود) و HDL پایین (گاهی اوقات به نام کلسترول خوب شناخته می شود) است.
- فشار خون بالا. فشار خون بالا به شرایطی اطلاق می شود که در آن فشار خون روی ۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه در طول زمان باقی بماند. اگر شما دیابت یا بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا (۱۳۰/۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر) دارید؛ در طخر بیشتری هستید.
- سیگار کشیدن. سیگار کشیدن می تواند به منجر به صدمه و سفت شدن رگ های خونی شود. همچنین می تواند منجر به سطوح کلسترول نامناسب و بالا بردن فشار خون نیز شود. کشیدن سیگار همچنین موجب محدود شدن اکسیژن رسانی به بافت های بدن می شود.
- مقاومت به انسولین. این حالت به شرایطی گفته می شود که بدن نمی تواند زا انسولین به خوبی استفاده کند. انسولین هورمونی است که به حرکت قند خون به سلول های که در آن برای تولید انرژی استفاده می شود، کمک می کند. مقاومت به انسولین ممکن است به دیابت منجر شود.
- دیابت. در این بیماری، سطح قند خون بدن بیش از حد بالا است. زیرا بدن به اندازه کافی انسولین ندارد و یا انسولین خود را به درستی استفاده نمی کند.
- اضافه وزن یا چاقی. اصطلاحات “اضافه وزن” و “چاقی” به وزن بیش از حالت طبیعی بدن اطلاق می شود. در این زمینه شاخص توده بدنی (BMI) نمی تواند راهنمای خوبی باشد.
- سندرم متابولیک. سندرم متابولیک نامی برای یک گروه از عوامل خطرزا است؛ که خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و دیگر از مشکلات سلامتی، مانند دیابت و سکته مغزی را افزایش می دهد.
- عدم فعالیت بدنی. نداشتن فعالیت بدنی می تواند عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب، مانند سطوح ناسالم کلسترول خون، فشار خون بالا، دیابت و اضافه وزن یا چاقی را تشدید کند.
- رژیم غذایی ناسالم. یک رژیم غذایی ناسالم می تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را بالا ببرد. غذاهای سرشار از چربی های اشباع شده و ترانس، کلسترول، سدیم، و قند می تواند سایر عوامل خطر برای ابتلا به CHD باشد.
- سن بالا، عوامل ژنتیکی و یا شیوه زندگی.
- سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر قلب یک عامل خطرزا برای ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب است، به طور خاص اگر پدر یا برادر شما قبل از سن ۵۵ سالگی دچار این مشکل شده، و یا مادر یا خواهر شما قبل از ۶۵ سالگی به این بیماری مبتلا شده اند؛ خطر ابتلای شما نیز به این بیماری نسبت به سایرین در شرایط مساوی بیشتر است.
فراموش نکنید که اگر چه سن بالاتر و سابقه خانوادگی از بیماری های زودرس قلبی از عوامل خطر هستند، اما این به آن معنا نیست که شما نیز حتما دچار مشکلات قلبی خواهید شد. بخصوص اگر بتوانید سایر عوامل خطرزا را به خوبی کنترل کنید؛ تا حدود زیادی می توانید این خطر را برطرف نمایید. چراکه سابقه خانوادگی تنها یک فاکتور مشابه سایر فاکتورهای خطرزاست.
عوامل خطرساز تازه کشف شده
سطح بالایی از پروتئینی به نام پروتئین واکنشی C در خون، ممکن است خطر ابتلا به بیماری های عروق کرونر قلب و حمله قلبی را افزایش دهد. بهتر سات بدانید سطح بالایی از CRP نشانه ای از التهاب در بدن است.
التهاب پاسخ بدن به آسیب یا عفونت است. آسیب به دیواره داخلی شریان ممکن است التهاب را آغاز کند و به رشد پلاک کمک کند.
در حال حضار تحقیقاتی در حال انجام است که آیا کاهش التهاب و کاهش سطح CRP می تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و حمله قلبی را کاهش دهد یا خیر.
همچنین سطوح بالای تری گلیسیرید در خون نیز ممکن است خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را، به خصوص در زنان افزایش دهد. به طور خلاصه تری گلیسیرید نوعی چربی است.
دیگر خطرات مربوط به بیماریهای قلبی و عروقی
شرایط و عوامل دیگری نیز ممکن است خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را افزایش دهد، از جمله:
- آپنه خواب. آپنه خواب یک اختلال شایع است که در آن شما یک یا چند وقفه در تنفس و یا تنفس ضعیف را در هنگام خواب تجربه می کنید. آپنه خوابی که درمان نشود می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت، و حتی یک حمله قلبی یا سکته را افزایش دهد.
- فشار روحی و روانی. تحقیقات نشان می دهد که اغلب گزارش ها برای حمله های قلبی ابراز کرده اند که مشکل ناشی از یک رویداد عاطفی ناراحت کننده به خصوص موارد منجر به خشم بوده است.
- الکل. نوشیدن زیاد الکل می تواند به عضله قلب آسیب برساند.
- پره اکلامپسی. این بیماری می تواند در طول بارداری رخ دهد. دو نشانه اصلی پره اکلامپسی افزایش فشار خون و پروتئین اضافی در ادرار است. پره اکلامپسی با افزایش خطر بیماری های قلبی، از جمله بیماری عروق کرونر قلب، حمله قلبی، نارسایی قلبی و فشار خون بالا، مرتبط است.
علائم و نشانه های بیماری عروق کرونر قلب چیست؟
علامت شایع بیماری عروق کرونر قلب (CHD) آنژین صدری است. آنژین درد قفسه سینه و ناراحتی ای که اگر به یک منطقه از عضله قلب به اندازه کافی خون غنی از اکسیژن نرسد، ایجاد می شود.
آنژین را معمولا همانند فشار یا فشرده شدن قفسه سینه احساس می کنیم. همچنین ممکن است این علائم را در شانه ها، بازوها، گردن و فک خود احساس کنید. درد قلبی حتی ممکن است مانند سوء هاضمه احساس شود. این ردد ممکن است با استرس و فشار روحی نمایان شود؛ و معمولا تمایل به بدتر و بدتر شدن دارد.
یکی دیگر از علائم شایع بیماری عروق کرونر قلب، تنگی نفس است. این علامت زمانی رخ می دهد که بیماری عروق کرونر قلب موجب نارسایی قلب شده است. هنگامی که شما به نارسایی قلبی دچار شوید؛ قلب نمی توان به اندازه نیاز بدن خون پمپاژ کند. این وضعیت ممکن است منجر به ایجاد مایعی در ریه شده و عمل تنفس را سخت نماید.
شدت این علائم بسته به شدت گرفتگی عروق کرونر متفاوت است.
برخی از افراد مبتلا به بیماری های عروق کرونر قلب علامت شایع خاصی ندارند. این افراد معمولا پس از حمله قلبی، آریتمی قلبی و یا نارسایی قلبی، متوجه وجود اشکال می شوند.
سکته یا حمله قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر
همانطور که در بالا به طور خلاصه گفتیم در این شرایط، بخی از حروق کرونر دچار پارگی می شود. پلاک های تشکیل شده به محل پارگی چسبیده و منجر به لخته شدن خون در آن نقطه و گرفتگی رگ می شوند. اگر این لخته خون به اندزاه کافی بزرگ باشد می تواند مسیر رگ را به کلی مسدود کند؛ و در نتیجه حمله قلبی رخ می دهد.
حملات قلبی اگر به سرعت درمان نشوند (باز کردن رگ مسدود شده) موجب ناتوانی شدید قلبی و یا حتی مرگ فرد می شوند. چراکه با نرسیدن خون به عضله قلب، بافت های آن عضله شروع به نابود شدن می کنند.
شایع ترین نشانه حمله قلبی، درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی مبهم در این ناحیه است. اغلب حملات قلبی شامل ناراحتی در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه هستند که معمولا بیش از چند دقیقه طول کشیده و سپس می آیند و می روند.
علائم آنژین صدری نیز می تواند شبیه به علائم حمله قلبی باشد. اگر درد در این ناحیه از یک الگوی خاص پیروی نمی کند و هر بار تحت شرایطی گوناگون رخ میدهد. احتمال اینکه نشانه حمله قلبی باشد بیشتر است. در هر حال اگر مطمئن نیستید که این درد ناشی از حمله قلبی یا آنژین صدری است یا خیر، بهتر است فورا با اورژانس (شماره تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید.
دیگر علائم و نشانه های شایع حمله قلبی عبارتند از:
- ناراحتی قسمت بالای بدن در یک یا هر دو بازو، پشت، گردن، فک و یا قسمت بالایی معده
- تنگی نفس، که ممکن است قبل از ناراحتی قفسه سینه یا همزمان با آن رخ می دهد
- تهوع (احساس ناراحتی در معده)، استفراغ، سرگیجه یا غش، و یا رعق سرد
- مشکلات خواب، خستگی (خستگی)، و یا فقدان انرژی
نارسایی قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر قلب
نارسایی قلبی به زبانس اده یک بیماری است که در آن قلب به اندزه مورد نیزا بدن خون را به اندام های مختلف پمپاژ نمی کند. شایع ترین علائم نارسایی قلبی تنگی نفس یا مشکل در تنفس، خستگی و تورم در مچ پا، پا، معده و وریدهای گردن، است.
آریتمی قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر قلب
آریتمی به زبان ساده نامظم زدن ضربان قلب است. کاهی اسحسا تپش شدید و گاهی آهسته شدن ضربان قلب و… و همه اینها در حالی رخ میدهد که دلیل مشخصی مثل دویدن یا از پله بالا رفتن ندارد.
برخی از آریتمی ها حتی می توانند موجب ایست قلبی شوند. این حالت معمولا موجب مرگ می شود؛ مگر آنکه رد همان دقایق ابتدایی عملیات احیا صورت گیرد.
چگونه بیماری عروق کرونری قلب تشخیص داده می شود؟
پزشک شما می تواند بیماری عروق کرونر قلب (CHD) را بر اساس تاریخچه پزشکی و خانوادگی شما، عوامل خطرزا، معاینه فیزیکی، و نتایج حاصل از آزمایشات پزشکی، تشخیص دهد. البته هیچ آزمایش ثابتی در یان زمینه وجود ندارد و معمولا پزشکان با انجام چند ازمایش گوناگون به نتیجه نهایی می رسند.
الکتروکاردیوگرام (EKG) یا نوار قلب برای تشخیص بیماری عروق کرونر قلب
نوار قلب یک آزمایش ساده و بدون درد است که کارش تشخیص و ثبت فعالیت الکتریکی قلب است. این آزمایش به سرعت چگونگی ضربان قلب و ریتم آن (ثابت یا نامنظم) را نشان می دهد. نوار قلب همچنین ثبت قدرت و زمانبندی سیگنال های الکتریکی را که بر اثر ضربان قلب ایجاد می شود ثبت می کند.
در نهایت نوار قلب می تواند نشانه ای از آسیب قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر و یا نشانه هایی از یک حمله قلبی قبلی یا فعلی را نشان دهد.
تست ورزش (تست استرس) برای تشخیص بیماری عروق کرونر قلب
در طول تست ورزش، بیمار با ورزش کردن فعالیت جسمی خود را بالا می برد و در نتیجه ضربان قلب بالا می رود. ابته در شرایطی که امکان ورزش کردن از نظر جسمی برای بیمار فراهم نباشد؛ با تجویز داروهایی شرایط فعالیت بدنی و افزایش فعالیت قلب را شبیه سازی می کنند.
در این شرایط قلب مورد آزمایش قرار می یگرد که آیا می تواند به اندازه کافی از عهده وظایف محوله برآید یا خیر. به عنوان مثال اینکه آیا می تواند خون کافی به اندام های بدن برساند و…
تست ورزش می تواند نشانه های احتمالی بیماری عروق کرونر قلب را به شرح زیر نشان دهد:
- تغییرات غیر طبیعی در ضربان قلب و یا فشار خون
- تنگی نفس یا درد قفسه سینه
- تغییرات غیر طبیعی در ریتم قلب و یا فعالیت الکتریکی قلب
البته توجه کنید عدم توانایی کامل کردن تست ورزش لزوما نشانه بیماری قلبی نیست. گاهی بیماری های ریوی، کم خونی و عدم تناسب اندام (اضافه وزن) نیز می تواند منجر به ایجاد این شرایط شود.
به عنوان بخشی از تست ورزش، تصاویری از قلب بیمار در حال ورزش و در حال استراحت، گرفته می شود. این تصویربرداری می تواند نشان دهد که آیا خون در قلب به خوبی جریان پیدا می کند یا خیر؟ و اینکه قلب به خوبی می تواند خون را پمپاژ کند یا خیر؟
تست اکو (اکوکاردیوگرافی) برای تشخیص بیماری عروق کرونر قلب
اکوکاردیوگرافی (اکو) از امواج صوتی برای ایجاد یک تصویر متحرک از قلب کاربرد دارد. این تصویر اندازه و شکل قلب بیمار را و عملکرد حفره ها و دریچه های قلب را نشان می دهد.
همچنین در این تست تصویربرداری می توان جریان خون ضعیف در قسمتی از قلب را و نیز عضله تضعیف شده را تشخیص داد.
تصویربرداری X RAY (رادیولوژی) از قفسه سینه
این تصویر می تواند نمایی کلی از وضعیت اندام ها و ساختار داخل قفسه سینه بیمار از جمله قلب، ریه ها و عروق خونی را نشان دهد.
از طریق تصویربرداری رادیولوژی می توان تا حدودی نارسایی قلبی، اختلالات ریه و سایر عوامل بیماری که به بیماری عروق کرونر قلب مرتبط نیست را تشخیص داد.
آزمایش خون
با بررسی سطح چربی، کلسترول، قند و پروتئین در خون و تحلیل میزان غیرطبیعی بودن آن ها، پزشک می تواند احتمال وجود بیماری عروق کرونر قلب را بررسی کند.
آنژیوگرافی کرونر و کاتتریزاسیون قلبی
در صورتی که آزمایش های دیگر از احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب خبر دهند؛ پزشک شما ممکن است برای اطمینان بیشتر آنژیوگرافی عروق کرونر را توصیه کند. این آزمایش با استفاده از رنگی خاص و نوعی اشعه X انجام می شود و توسط آن پزشک می تواند داخل عروق کرونر را بررسی کند.
در این آزمایش یک لوله باریک به نام کاتتر از طریق بازو، کشاله ران یا گردن وارد جریان خون شده و ماده رنگی را به عروق کرونر انتقال می دهد. در این حالت با استفاده از اشعه X پزشک می تواند جهت جریان رنگ را در خون و در نتیجه وضعیت باز و بسته بودن عروق را بررسی کند.
این آزمایش معمولا در بیمارستان انجام می شود و بیمار در طول آزمایش معمولا بیدار است. اما بجز درد ورود کاتتر (در حد یک آمپول) درد خاصی را احساس نمی کند.
چگونه بیماری عروق کرونر قلب درمان می شود؟
درمان های اصلی بیماری عروق کرونر قلب شامل تغییر در شیوه زندگی، دارو، روش های پزشکی و جراحی و توانبخشی قلبی است. اهداف درمان این بیماری عبارتند از:
- کاهش خطر ابتلا به لخته شدن خون (لخته شدن خون می تواند باعث حمله قلبی شود)
- جلوگیری از عوارض بیماری عروق کرونر قلب
- کاهش عواملی که منجر به متوقف ساختن جریان خون و یا ساخت پلاک در عروق خونی می شوند
- تسکین علائم بیماری
- گسترش و یا دور زدن شریان های مسدود
قلب سالم با تغییر در شیوه زندگی
اولین قدم برای بیماران مبتلا به عروق کرونر قلب و افرادی که در خطر ابتلا به این بیماری هستند تغییر در شیوه زندگی است. رد این زمینه پزشک ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:
- رژیم غذایی سالم
- حفظ وزن متعادل
- مدیریت استرس و هیجان
- فعالیت بدنی و ورزش
- ترک سیگار و سایر دخانیات
رژیم غذایی سالم بیماران قلبی
منظور از غذای سالم لیستی شامل مواد زیر است؛ که پزشک شما احتمالا بررای داشتن تغذیه سالم به شما پیشنهاد می کند.
- فراورده های لبنی بدون چربی یا کم چرب، مانند شیر بدون چربی
- ماهی های غنی از اسیدهای چرب امگا ۳، مانند ماهی آزاد، ماهی تن و ماهی قزل آلا (حدودا دو بار در هفته)
- میوه ها مانند سیب، موز، پرتقال، گلابی و آلو
- حبوبات، مانند لوبیا، عدس، نخود، نخود سیاه و لوبیا
- سبزیجات، از قبیل کلم بروکلی، کلم و هویج
- غلات کامل مانند جو دوسر، برنج قهوه ای و چیپس ذرت
همچنین در زمینه رژیم غذایی سالم باید از خوردن مواد زیر اجتناب کنید:
- مصرف زیاد گوشت قرمز
- روغن پالم و روغن نارگیل
- غذاهای شیرین و نوشابه
دو ماده غذایی که معمولا سطح کلسترول خون را بالا می برند:
- چربی های اشباع شده، که معمولا در مواد غذایی حیوانی یافت می شود.
- چربی ترانس (اسیدهای چرب ترانس) که در غذاهای ساخته شده با روغن های هیدروژنه و چربی ها، از جمله مارگارین چوب؛ محصولات پخته شده، مانند شیرینی، کیک، و پای، کراکر و خامه و قهوه. همچنین برخی چربی های ترانس نیز به طور طبیعی در چربی های حیوانی و گوشت یافت می شوند.
چربی های اشباع شده بیش از هرچیز دیگری در رژیم غذایی کلسترول خون را افزایش می دهند. در یک رژیم غذایی سالم تنها ۵ الی ۶ درصد از کالری روزانه باید از طریق چربی های اشباع شده تامین شود. لیست برچسب مواد غذایی معمولا در این زمینه اطلاعاتی ارائه می دهد و جدول زیر نیز ممکن است در این زمینه برای حفظ این درصد به شما کمک کند.
| میزان مجاز چربی اشباع شده | مصرف روزانه کالری |
| ۸ گرم | ۱۲۰۰ کالری |
| ۱۰ گرم | ۱۵۰۰ کالری |
| ۱۲ گرم | ۱۸۰۰ کالری |
| ۱۳ گرم | ۲۰۰۰ کالری |
| ۱۷ گرم | ۲۵۰۰ کالری |
البته همه چربی ها بد نیستند. چربی های اشباع نشده ساده و پیچیده حتی می توانند به کنترل سطح کلسترول خون کمک کنند.
برخی از منابع چربی های اشباع نشده در زیر آمده است:
- آووکادو
- روغن ذرت، آفتاب گردان و سویا
- آجیل ها و مغزها، مانند گردو
- روغن زیتون، کانولا، بادام زمینی، گلرنگ و کنجد
- کره بادام زمینی
- ماهی سالمون و قزل آلا
- پنیر توفو (پنیری که از فرآورده های سویا است)
سدیم
همه افراد بخصوص بیماران قلبی باید سعی کنند تا جای ممکن مصرف سدیم را کاهش دهند. غنی ترین منبع سدیم نیز نمک است. البته سدیم در مواد دیگری مثل ادویه جات نیز وجود دارد. به هر حال آنچه مهم است اینکه مراقب میزان صمرف سدیم خود باشید. به طور معمول یک انسان سالم نباید روزانه بیش از ۲۳۰۰ میلی گرم سدیم مصرف کند. و اگر دچار فشار خون بالا هستید این مقدرا ینز برای شما ممکن است زیاد باشد.
الکل
مصرف بیش از حد الکل می تواند سطح فشار خون و تری کیلیسیرید را بالا ببرد. همچنین می تواند موجب افزایش وزن شود.
حفظ وزن متعادل و سالم
حفظ وزن متعادل برای سلامت کلی بدن مهم است و می تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش دهد. برای داشتن وزن متعادل پیروی از یک برنامه غذایی سالم و فعالیت جسمی بیش زا هرچیززی مورد نیاز است.
شاخص توده بدنی BMI در این زمینه می تواند راهنمای خوبی برای تشخیص وزن متعادل باشد. به طور کلی این شاخص چنین است:
- زیر ۱۸٫۵ نشانه آن است که وزن شما کم است.
- بین ۱۸٫۵ و ۲۴٫۹ در محدوده طبیعی است.
- بین ۲۵ و ۲۹٫۹ چاق محسوب می شود.
- ۳۰ یا بیشتر خیلی چاق محسوب می شود.
هدف کلی در اندازه گیری شاخص توده بدنی رسیدن به شاخص زیر ۲۵ است. علاوه بر شاخص توده بدنی اندازه گیری دور کمر و باسن نیز می تواند مهم باشد. به طور معمول افرادی که دور کمر و باسن خود چربی انباشه بیشتری دارند؛ بیشتر در مخعرض خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و دیابت نوع ۲ هستند. به طور کلی دور کمر بالاتر از ۳۵ اینچ برای زنان و بالاتر از ۴۰ اینچ برای مردان زنگ خطر این بیماری ها محسوب می شود.
چالب است بدانید با کاهش تنها ۳ الی ۵ درصد وزن خود، تا حدود زیادی خطر ابتلا به این بیماری ها را کاهش می دهید.
مدیریت استرس
تحقیقات نشان می دهد که اغلب گزارش های بیمارستانی از حملات قلبی به یک رویداد عاطفی ناراحت کننده از جمله حالت خشم اشاره می کند. همچنین، برخی از افراد برای کنار آمدن با استرس، به راه های ناسلام مانند نوشیدن، سیگار کشیدن، و یا پرخوریروی می آورند.
آموزش نحوه مدیریت استرس، استراحت، و مقابله با مشکلات می تواند سلامت روحی و جسمی فرد را بهبود بخشد.
بهتر است برای مدیریت استرس خود موارد زیر را در نظر بگیرید:
- داشتن یک برنامه مدیریت استرس
- مراقبه
- فعالیت بدنی
- آرامش درمانی (ریلکسشین)
- صحبت کردن در همه چیز با دوستان یا خانواده
فعالیت بدنی
فعالیت های بدنی روزانه می تواند بسیاری از عوامل خطرزای بیماری عروق کرونر قلب، از جمله LDL کلسترول بد، فشار خون بالا و اضافه وزن را کاهش دهد. فعالیت بدنی می تواند خطر ابتلا به دیابت را نیز کاهش داده و با افزایش سطح کلسترول خوب HDL موجب جلوگیری از بیماری عروق کرونر قلب شود.
همه افراد باید برای شرکت در ورزش های هوازی با شدت متوسط حداقل ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه در هر هفته، و یا ورزش های هوازی شدید به مدت ۱ ساعت و ۱۵ دقیقه در هر هفته وقت بگذارند. ورزش های هوازی مانند پیاده روی سریع، هر ورزشی است که در آن قلب سریع تر از حالت معمول خود می تپد است و شما با برای انجام آن به اکسیژن بیشتری از حد معمول نیاز دارید. ورزش های هوازی رد هر دور باید حداقل ده دقیهق طول بکشد.
ترک سیگار
اگر سیگار می کشید، سریعا آن را ترک کنید. سیگار کشیدن می تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و حمله قلبی را افزایش دهد. همچنین، سعی کنید تا حد ممکن از جایی که دود سیگار است نیز دور شوید.
داروهای بیماری عروق کرونر قلب
گاهی اوقات تغییر در شیوه زندگی به اندازه کافی برای کنترل سطح کلسترول خون شما کافی نیست. برای مثال، شما ممکن است نیاز به کنترل و یا کاهش کلسترول خود با داروهای استاتین داشته باشید. با کاهش سطح کلسترول خون، شما می توانید احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهید.
پزشکان معمولا استاتین را برای افرادی که دارای شرایط زیر هستند، تجویز می کنند:
- افرادی که بیماری عروق کرونر قلب، بیماری عروق محیطی، و یا سکته مغزی داشته اند
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد دارای سطح کلسترول بد بالا
همچنین پزشک شما ممکن است داروهای دیگری نیز با هداف زیر تجویز کند:
- کاهش احتمال حمله قلبی یا مرگ به طور ناگهانی
- کاهش فشار خون
- جلوگیری از لخته شدن خون، که می تواند به حمله قلبی یا سکته مغزی منجر شود
- جلوگیری یا ایجاد تاخیر در نیاز به یک استنت یا مداخله کرونری از راه پوست (PCI) و یا عمل جراحی، مانند پیوند عروق کرونر (CABG)
- کاهش حجم کار قلب و تسکین علائم بیماری عروق کرونر قلب
داروها را به طور منظم مصرف کنید. و هیچ تغییری در روند آن ندهید. مگر آنکه پزشک شما اجاه چنین کاری را بدهد. فراموش نکنید با وجود مصرف این داروها، شما هنوز هم باید شیوه زندگی سالم قلب را دنبال کنید،
روش های پزشکی و جراحی درمان بیماری عروق کرونر قلب
دو روش PCI و CABG برای درمان عروق کرونر مسدود شده استفاده می شود. در مورد اینکه کدام روش برای شما مناسب تر است، پزشک شما باید تشخیص دهد و در این مورد به شما نیز مشاوره دهد. در ادامه دو روش گفته شده را شرح می دهیم.
مداخله عروقی زیر پوستی PCI (در ایران معروف به آنژوپلاستی)
مداخله کرونری از راه پوست، معمولا به عنوان آنژیوپلاستی شناخته شده است، این روش به صورت غیر جراحی به باز شدن عروق تنگ و مسدود شده کمک می کند. یک لوله باریک انعطاف پذیر با یک بادکنک (بالون) از طریق یک رگ خونی وارد عروق کرونر می شود و مسیر مسدود یا تنگ شده را باز می کند. در این روش وقتی بالن به نقطه تنگ می رسد با باد کردن بالن تلاش می شود پلاک های ایجاد شده روی دیواره عروق فشرده شده و مسیر باز شود.
همچنین در این روش، پزشک ممکن است یک لوله توری کوچک به نام استت در عروق تنگ شده قرار دهد. استنت جلوگیری از انسداد دوباره عروق پس از آنژیوپلاستی جلوگیری می کند.
بای پس عروق کرونر CAPG (در ایران معروف به عمل قلب باز)
بای پس عروق کرونر یک نوع عمل جراحی است که در آن عروق و یا رگ هایی از مناطق دیگر در بدن شما به کمک بای پس باز می شود. این روش می تواند جریان خون را به قلب شما را بهبود بخشد، و باعث از بین بردن درد و ناراححتی و طخر سکته قلبی شود.
توان بخشی قلبی
پزشک شما ممکن است بازتوانی قلبی را به شما پیشنهاد کند. نوتوانی معمولا برای آنژین صدری یا بعد از عمل قلب باز، آنژیوپلاستی، و یا یک حمله قلبی تجویز می شود. تقریبا هر کسی که دارای بیماری عروق کرونر قلب است می تواند از نوتوانی قلبی بهره مند شوند. نوتوانی قلبی یک برنامه پزشکی تحت نظارت است که به بهبود سلامت و رفاه افرادی که مشکلات قلبی دارند کمک می کند.
تیم نوتوانی قلبی ممکن است شامل پزشکان، پرستاران، متخصصان ورزش، درمانگران فیزیکی و شغلی، متخصصین تغذیه و یا متخصصین تغذیه و روانشناسان یا سایر متخصصان بهداشت روان، باشند.
بازتوانی دارای دو بخش است:
- بخش اول آموزش و مشاوره است. در این بخش به بیمار کمک می شود تا بتواند بیماری خود را شناخته، از وضعیت خود آگاهی یافته و بتواند سبک زندگی خود را بهبود بخشد. به عنوان مثال مسئله مدیریت استرس از مواردی است که در این زمینه آموزش داده می شود.
- دومین بخش آمزوش. آموزش حرکات ورزشی و شناخت بدن است. این کار باعث می شود بیمار بتواند با ورزش و فعالیت بدنی به بهبود شرایط جسمی خود کمک کند.
زندگی با بیماری کرونری قلب
بیماری عروق کرونر قلب (CHD) می تواند عوارضی جدی داشته باشد. با این حال، اگر شما به توصیه های دکتر خود عمل کنید و عادات زندگی سالم را پیگیری نمایید، می توانید در پیشگیری یا کاهش خطر ابتلا به:
- مرگ به طور ناگهانی از مشکلات قلبی
- حمله قلبی و آسیب دیدن عضله قلب
- آسیب دیدن قلب به دلیل کاهش اکسیژن
- آریتمی (ضربان قلب نامنظم)
- مراقبت مداوم
تغییر در شیوه زندگی و داروها می توانند به کنترل بیماری عروق قلبی کمک کند. تغییر در شیوه زندگی شامل یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی، حفظ وزن سالم، ترک سیگار و مدیریت استرس، است.
همچنین همکاری نزدیک با پزشک خود برای کنترل فشار خون و کلسترول و سطح قند خون،در کنترل این بیماری ضروری است.
همچنین بهتر است این بیماران برنامه منظمی برای چکاب موراد ضروری توسط آزمایش خون و نیز مراجعه به پزشک داشته باشند.
زندگی با بیماری عروق کرونر ممکن است باعث ترس، اضطراب، افسردگی و استرس شود. بیمار ممکن است در مورد مشکلات قلبی یا ایجاد تغییرات در شیوه زندگی که برای سلامتی اش لازم است، نگران باشد. گفتگو با یک مشاور حرفه ای و یا اگر احساس افسردگی وجود دارد، مشاوره توسط یک روانشناس، می تواند در بهبود اوضاع روحی بیمار نیز موثر باشد.
همچنین پیوستن به یک گروه حمایت از بیماران ممکن است به شما کمک کند. حمایت روحی و عاطفی گرفتن از خانواده و دوستان نیز می تواند به کاهش استرس و اضطراب بیمار کمک کند.