بیماری های ریوی مربوط به آزبست بیماری هایی هستند که از طریق قرار گرفتن در معرض الیاف آزبست ایجاد می شوند. آزبست ماده معدنی است که در گذشته در بسیاری از صنایع به طور گسترده ای استفاده می شد.
انواع بیماری های ریوی مربوط به آزبست
آزبست ساخته شده از الیاف کوچکی است که می تواند در هوا فرار باشند. هنگامی که نفس می کشید، این فیبر ها می توانند وارد بدن شده و مدت زمان طولانی در ریه ها باقی بمانند. اگر الیاف این ماده در ریه ها وارد شوند، می توانند منجر به:
پلاک پلور: در این حالت بافت اطراف ریه ها و دیافراگم (عضله زیر ریه ها) ضخیم تر و سفت تر می شود. این بافت پرده جنب نیز نامیده می شود. پلاک پلور معمولا علائمی ایجاد نمی کند. به ندرت، پلورا ضخیم شده می تواند بخشی از ریه را تسخیر کرده و فشرده کند. این حالت ممکن است مانند یک جرم در تصویر اشعه ایکس نشان داده شود.
پلورال افیوژن: در این حالت، مایع اضافی در فضای پلور ایجاد می شود. فضای پلور منطقه ای بین ریه ها و دیواره قفسه سینه است.
آزبستوز: در این حالت بافت ریه آسیب می بیند. افرادی که آزبستوز دارند خطر ابتلا به سرطان ریه در آن ها بیشتر است، به ویژه اگر سیگار نیز بکشند.
سرطان ریه: این نوع سرطان در بافت ریه و معمولا در سلول هایی که مسیرهای تنفسی را پوشش می دهند ایجاد می شود.
مزوتلیوما: این بیماری همان سرطان پلورا است.
آزبست همچنین می تواند باعث ایجاد سرطان در حفره شکم نیز شود. این پوشش به عنوان صفاق شناخته می شود.
با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه باشید تا با علل، علائم، عوامل خطر، روش های تشخیص و روش های درمان بیماری های ریوی مربوط به آزبست آشنا شوید.
چه عواملی باعث بیماری های ریوی مربوط به آزبست می شوند؟
قرار گرفتن معنی دار در معرض الیاف آزبست باعث ایجاد بیماری های ریوی مربوط به آزبست می شود. کلمه “معنی دار” معمولا بدین معنی است که شما حداقل باید چند ماه در معرض گرد و غبار قابل مشاهده الیاف این ماده قرار گرفته باشید.
الیاف آزبست بسیار کوچک هستند. وقتی نفس می کشید، این الیاف می توانند به ریه ها وارد شده و گیر بیفتند. این الیاف قادرند مدت زمان طولانی در بافت ریه باقی مانده و ممکن است باعث التهاب شوند. این التهاب می تواند منجر به ضخیم شدن پلور، پلورال افیوژن، آزبستوز، سرطان ریه یا مزوتلیوما شود.
به طور کلی، بیماری های ریوی مربوط به آزبست زمانی ایجاد می شود که فرد بین ۱۰ تا ۴۰ سال یا بیشتر در معرض آزبست قرار گرفته است. قرار گرفتن در معرض محصولات حاوی آزبست، تا زمانی که آزبست محصور شده باشد خطرناک نیست. این حصار باعث می شود که فیبر ها به هوا وارد نشوند.
چه کسی در خطر ابتلا به بیماری های ریوی مربوط به آزبست است؟
تا اواخر دهه ۱۹۷۰، آزبست در بسیاری از صنایع در ایالات متحده به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گرفت. در آن زمان، قوانینی برای ایمنی محل کار برای کارگران در برابر آزبست وجود نداشت.
آزبست در بسیاری از محصولات استفاده می شود. نمونه هایی از محصولاتی که حاوی این مواد هستند عبارتند از:
- لوله های بخار
- دیگ های بخار
- کوره ها
- کانال های کوره
- کاشی کف و سقف
- کوره های چوبی
- شومینه های گاز
- ترمز خودرو
- واشر
- موتورهای راه آهن
- بام
- مواد رنگ
آزبست همچنین در بسیاری از محصولات دیگر مانند دستکش های مقاوم در برابر آتش، پوشش های اتو بورد، دستگیره های پخت و پز و سشوار استفاده می شود.
هر کسی که برای مدت طولانی در معدن و محل ساخت و یا نصب محصولات حاوی آزبست در اواخر دهه ۱۹۷۰ کار می کرده است، در معرض خطر بیماری های ریوی مربوط به آزبست است. برخی از نمونه های این کارگران عبارتند از:
- معدنچیان
- مکانیک های هواپیما و خودرو
- کارگران ساختمان سازی
- برقکاران
- کارخانه کشتیرانی
- اپراتورهای بویلر
- مهندسین ساختمان
- کارگران راه آهن
سایر عوامل موثر
به طور کلی، خطر بیماری های ریوی مربوط به آزبست برای افرادی که حداقل چند ماه در معرض گرد و غبار قابل مشاهده الیاف آزبست بوده اند بیشتر است. خطر ابتلا به بیماری های ریوی مرتبط با آزبست همچنین بستگی به موارد زیر دارد:
- چقدر در معرض آزبست بوده اید؟
- چه مدت در معرض آزبست قرار گرفته اید و چند بار در آن زمان با این ماده تماس مستقیم داشته اید؟
- اندازه، شکل و ساختار شیمیایی الیاف آزبست. انواع مختلف فیبرهای آزبست می توانند بر ریه تاثیرات متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال، آزبست کریستووتیل (فیبر در حال شکل گیری) نسبت به آمفیبول آزبست (فیبر مستقیم) کمتر باعث ایجاد مزوتلیوما می شود.
- ریسک شخصی شما، مانند سیگار کشیدن یا داشتن بیماری ریوی
همچنین اعضای خانواده افرادی که در معرض آزبست قرار دارند نیز ممکن است در معرض خطر باشند. اعضای خانواده ممکن است با الیاف آزبست نفوذ کرده در لباس، کفش و بدن کارگران، در معرض این ماده قرار بگیرند.
افرادی که در مناطقی زندگی می کنند که دارای ذخایر زیادی از آزبست در خاک است نیز در معرض خطر بیماری های ریوی مربوط به آزبست قرار دارند. با این حال، این ریسک محدود به مناطقی است که موانع آزبست برداشته شده و الیاف آن وارد هوا شده اند.
الیاف آزبست همچنین می توانند در هنگام تخریب ساختمان های قدیمی که با محصولات حاوی آزبست ساخته شده اند نیز وارد بدن شود. از بین بردن این محصولات در نوسازی ساختمان، می تواند الیاف آزبست را به هوا آزاد کند.
علائم و نشانه های بیماری های ریوی مربوط به آزبست چیست؟
علائم و نشانه های مرتبط با بیماری های ریوی مربوط به آزبست متفاوت است. این نشانه ها به نوع بیماری ایجاد شده و میزان آسیب وارده به ریه ها بستگی دارند. نشانه ها و علائم ممکن است حتی ۱۰ تا ۴۰ سال یا بیشتر پس از قرار گرفتن در معرض آزبست ظاهر نشوند.
اگر پلاک پلور داشته باشید، ممکن است علائم و نشانه ای در بدن ایجاد نشود. افیوژن پلورال ممکن است باعث درد در یک طرف قفسه سینه شود. هر دو حالت اغلب با اشعه X سینه تشخیص داده می شوند. این بیماری ها ممکن است زودتر از سایر بیماری های ریوی مربوط به آزبست رخ دهد.
علامت اصلی آزبستوز، ضعف تنفسی با فعالیت جسمی است. همچنین ممکن است سرفه خفیف و احساس خستگی نیز وجود داشته باشد.
علائم سرطان ریه ممکن است شامل سرفه ای است که از بین نخواهد رفت، مشکل تنفس، درد قفسه سینه و وجود خون در خلط باشد. سایر علائم سرطان ریه شامل عفونت های مکرر ریه، خستگی و کاهش وزن بدون علت شناخته شده می باشد.
علائم مزوتلیوما نیز شامل ضعف تنفسی و درد قفسه سینه به علت پلورال افیوژن است.
بیماری های ریوی مربوط به آزبست چگونه تشخیص داده می شوند؟
برای تشخیص بیماری های ریوی مربوط به آزبست از روش های زیر استفاده می کنند:
- پرسیدن سوالاتی در مورد قرار گرفتن در معرض آزبست
- مشاهده علائم
- معاینه فیزیکی
- عکس اشعه X از قفسه سینه
- سایر آزمایشهای تشخیصی که شامل موارد زیر هستند:
اسکن توموگرافی کامپیوتری سینه
اسکن توموگرافی کامپیوتری قفسه سینه یا CT اسکن قفسه سینه تست بدون دردی است که تصاویر دقیقی از ساختارهای داخل قفسه سینه مانند ریه ها تولید می کند. سی تی اسکن نوعی اشعه ایکس است، اما تصاویر آن جزئیات بیشتری نسبت به تصاویر استاندارد اشعه ایکس را نشان می دهد.
سی تی اسکن قفسه سینه ممکن است برای پیدا کردن آزبستوز در مراحل اولیه آن، قبل از اینکه عکس اشعه X سنتی بتواند آن را تشخیص دهد، بسیار مفید باشد.
تست های عملکرد ریه
تست های عملکرد ریه اندازه گیری می کنند که چه مقدار هوا می تواند در طی دم و بازدم به بدن وارد و از بدن خارج شده، چقدر سریع می توان هوا را نفس کشید و ریه ها چگونه اکسیژن را به خون منتقل می کنند. این آزمایشات نشان می دهند که آیا عملکرد ریه شما دچار اختلال است یا خیر. آنها همچنین می توانند به پزشک شما کمک کنند تا در طول زمان بیماری، درمان را پیگیری کند.
بیوپسی
تنها راه تأیید تشخیص سرطان ریه یا مزوتلیوما توسط متخصص پاتولوژیست، بررسی نمونه سلول های ریه یا بافت های این اندام است. پاتولوژیست پزشکی است که با مطالعه سلول ها و بافت ها در زیر میکروسکوپ بیماری ها را شناسایی می کند.
پزشکان روش های بسیاری برای جمع آوری نمونه های بافت دارند. یک راه جمع آوری نمونه از طریق برونکوسکوپی است. برای این روش، دکتر یک لوله نازک و انعطاف پذیر را از طریق بینی (یا گاهی دهان)، وارد گلو و راه های تنفسی می کند. سپس نمونه ای از بافت را از ریه ها بر می دارد.
اگر پزشک مشکوک به مزوتلیوما باشد، ممکن است توراکوسکوپی انجام دهد. برای این روش، به شما دارو داده می شود تا احساس درد نکنید. سپس دکتر یک تکه کوچک از دیواره قفسه سینه را برمی دارد. او یک لوله نازک را روی سینه بین دو دنده قرار می دهد. این لوله اجازه می دهد تا دکتر داخل قفسه سینه را ببیند و نمونه بافت را دریافت کند.
بیماری های ریوی مربوط به آزبست چگونه درمان می شوند؟
هیچ درمانی نمی تواند اثرات آزبست را در ریه ها تغییر دهد. با این حال، درمان ممکن است به کاهش علائم و جلوگیری یا به تاخیر انداختن عوارض کمک کند. اگر سرطان ریه دارید، درمان ممکن است باعث کند شدن پیشرفت بیماری شود.
درمان برای پلاک پلور، پلورال افیوژن و آزبستوز
اگر پلاک پلور، پلورال افیوژن یا آزبستوز دارید و سیگار می کشید، پزشک به شما کمک می کند تا سیگار را ترک کنید. افرادی که این شرایط را دارند می توانند خطر ابتلا به سرطان ریه را در صورت ترک سیگار کم کنند. با پزشک خود درباره برنامه ها و محصولاتی صحبت کنید که می توانند به ترک سیگار کمک کنند. همچنین سعی کنید که از دود دست دوم نیز اجتناب کنید.
اگر دچار ضعف تنفسی یا تنگی نفس بوده و میزان بسیار کمی اکسیژن در خونتان وجود داشته باشد، پزشک ممکن است اکسیژن درمانی را توصیه کند. برای این درمان، شما به وسیله ی بینی یا ماسک، اکسیژن می گیرید. اکسیژن درمانی ممکن است در خانه یا در بیمارستان یا سایر مراکز بهداشتی انجام شود.
اگر تجمع مایع در اطراف ریه ها (پلورال افیوژن) موجب شده نفس کشیدن برایتان سخت شود، ممکن است توراسنتز کمک کننده باشد. برای این روش، دکتر یک سوزن نازک یا لوله پلاستیکی را در فضای بین ریه ها و دیواره قفسه سینه قرار می دهد. سپس مایع اضافی را بر می دارد.
درمان سرطان ریه و مزوتلیوما
اگر شما سرطان ریه یا مزوتلیوما دارید، درمان شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و یا درمان هدفمند می باشد. (درمان هدفمند با استفاده از داروها و یا مواد دیگر سلول های سرطانی خاص ریه را بدون آسیب رساندن به سلول های طبیعی پیدا کرده و از بین می برد.) پزشک ممکن است داروهایی را برای جلوگیری از ایجاد مایع، کاهش درد و یا عوارض دیگر بیماری تجویز کند.
اگر سرطان ریه یا مزوتلیوما دارید باید واکسن آنفلوانزا و پنومونی را دریافت کنید. این واکسن ها می توانند خطر ابتلا به عفونت های ریوی را کاهش دهند.