تب شدید (هیپرتروسی) ؛ علل، نشانه ها، تشخیص و روش های درمان

هیپرتروسی (Hyperpyrexia) یک اصطلاح پزشکی برای تب بسیار شدید است. معیار پزشکی برای هیپرتروکسی، زمانی است که فرد دمای بدنش بیش از ۱۰۶٫۷ درجه فارنهایت یا ۴۱٫۵ درجه سانتیگراد می شود. برخی از پزشکان نیز درجه حرارت بالای ۱۰۶٫۱ درجه فارنهایت یا ۴۱٫۱ درجه سانتیگراد را تب شدید می دانند و معتقدند که باید اقدام به کاهش فوری آن کرد.

انواع تب از جمله تب شدید هرگز بیماری نیستند بلکه علل بیماری های دیگر است. معمولا این حالت به عفونت و یا آسیب اشاره دارد. عفونت های ویروسی یا باکتریایی اغلب باعث تب می شوند. با این حال، در تب شدید همیشه علت این نیست.

Hyperpyrexia یک موقعیت اضطراری است که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.

مطالب این مقاله مجله پیام سلامت را به موضوعات زیر در مورد این بیماری اختصاص داده ایم:

  • تب شدید چیست؟
  • علل
  • علائم
  • درمان و مدیریت
  • روش های تشخیص
  • چشم انداز

تب شدید (هیپرتروسی)

در تب شدید و یا موارد دیگر تب، مغز بدن را وادار می کند که دمای پایه خود را بالاتر از حد نرمال ببرد. بدن در پاسخ به پیام های مغز، درجه حرارت خود را به یک خط پایه جدید افزایش می دهد. این واکنش معمولا به علت عفونت یا تروما اتفاق می افتد.

هیپرتروسی (Hyperpyrexia) از هیپرترمی (hyperthermia) متفاوت است. هیپرترمی یک اصطلاح پزشکی برای افزایش غلط کنترل دمای بدن به علت تولید مقدار بیش از حد حرارت گفته می شود.

در هیپرترمی، مغز مانند سایر انواع تب حرارت بدن را تنظیم نمی کند. بدن نیز نمی تواند گرمایی که از علل محیطی به او تحمیل می شود را تحمل کرده، بنابراین بیش از حد گرم می شود. موارد سکته ناشی از گرما به علت هیپرترمی، و نه به علت هیپرتروسی ایجاد می شود.

علل تب شدید چیست؟

معمولا موارد هیپرتروسی با عفونت های ویروسی یا باکتریایی ارتباط دارند. برخی از علل دیگر این نوع تب عبارتند از:

خونریزی داخل جمجمه

در برخی موارد خونریزی در مغز که به نام خونریزی داخل جمجمه شناخته می شود، باعث بروز تب شدید می شود. تصادفات و یا سایر ضربه ها وارده و سکته های مغزی معمولا علت خونریزی داخل جمجمه ای می باشند. معمولا زمانی که خونریزی در مغز در یک ناحیه از آن به نام هیپوتالاموس که مسئول تنظیم دمای بدن است، رخ می دهد، تب ایجاد می شود.

سپسیس

در موارد نادر، تب شدید ممکن است به علت سپسیس اتفاق بیفتد. سپسیس یک پاسخ بالقوه و کشنده سیستم ایمنی بدن به عفونت است. پاسخ سیستم ایمنی ممکن است به سیستم خون وارد شده و باعث آسیب یا نارسایی در اندام ها شود.

بیهوشی

گاهی افرادی که تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرند تب شدید را تجربه می کنند. در این حالت در حالی که بدن بیهوش است، به سرعت دمای خود را افزایش می دهد. در این شرایط پزشکان باید دمای بدن را مجددا تنظیم کرده و به حالت اولیه باز گردانند.

تب در کودکان

سندرم یا بیماری کاوازاکی یک علت بالقوه تب شدید، به ویژه در کودکان است. سندرم کاوازاکی باعث ایجاد التهاب در شریان های متوسط می شود. یکی از علائم بیماری کاوازاکی تب بالا است، که در صورت عدم درمان می تواند منجر به هیپرتروسی شود.

علائم تب شدید چیست؟

علائم تب شدید بسته به این که چه مدتی طول می کشد و چگونه به مرور زمان بدتر می شود، می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اما علائم اولیه این بیماری عبارتند از:

  • افزایش تشنگی
  • عرق شدید
  • سرگیجه
  • گرفتگی عضلات
  • خستگی و ضعف
  • حالت تهوع
  • سبکی سر

همانطور که درجه حرارت بالاتر رفته و بیماری بدتر می شود، شدت علائم نیز می تواند افزایش یابد. این وضعیت می تواند منجر به علائم زیر شود:

  • سردرد
  • منقبض شدن مردمک چشم
  • سردرگمی خفیف
  • رنگ پریدگی، مرطوب و سرد شدن پوست
  • استفراغ یا ناراحتی معده
  • کاهش ادرار یا عدم توانایی در ادرار کردن

در صورتی که درجه حرارت بدن در دوره ای طولانی بیش از ۱۰۶٫۱ درجه فارنهایت باشد ممکن است علائم زیر رخ دهد:

  • سردرگمی شدید
  • کاهش میزان هوشیاری
  • تنفس سریع و کم عمق
  • خشکی، گرمی و قرمزی پوست
  • ضربان سریع اما ضعیف
  • باز شدن بیشتر مردمک چشم
  • تشنج

برای جلوگیری از عوارض طولانی مدت یا مرگ، ضروری است که برای تب ها بیش از ۱۰۶٫۱ درجه فارنهایت سریعا درمان انجام شود.

درمان و مدیریت علائم هیپرتروسی

از آن جا که تب معمولا از بیماری دیگری ناشی می شود، درمان آن بیماری به خصوص می تواند باعث کاهش درجه حرارت بدن شود. پزشکان معتقدند که با رسیدن دمای پایه بدن به ۱۰۶٫۱ درجه فارنهایت و شروع تب، باید هر چه سریع تر به فکر درمان تب و علت اصلی ایجاد آن باشید. درمان های مستقیم برای تب شدید عبارتند از:

  • حمام کردن با آب سرد یا قرار دادن اسفنج مرطوب روی پوست
  • هیدراته کردن بدن با تزریق مایعات به صورت وریدی یا نوشیدن مایعات
  • مصرف داروهای کاهش تب، مانند دانترولن

در موارد بدخیم تب شدید ناشی از بیهوشی عمومی، پزشکان باید اقداماتی را برای کاهش تب بیمار انجام دهد.

روش های تشخیص هیپرتروسی

تشخیص تب شدید یا هیپرتروسی با استفاده از یک دماسنج انجام می شود. اگر دما سنج، حرارت بدن را بیش از ۱۰۶٫۱ درجه فارنهایت نشان دهد، در این صورت فرد باید علائم هیپرتروسی که در بالا تشریح کردیم را از خود بروز دهد.

از آنجایی که خود هیپرتروسی بیماری نیست و تنها نشانه ای از یک مشکل بزرگ است، پیدا کردن علت اصلی تب بالا مهم است و اغلب تشخیص این علت نوعی چالش محسوب می شود. برای تشخیص پزشک وضعیت جسمانی فرد را ارزیابی می کند و آزمایش هایی را برای رد کردن علل شایع تر تب بالا انجام می دهد. این آزمون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • آزمایش خون، برای بررسی علائم عفونت
  • مطالعات تصویری برداری از مغز برای بررسی خونریزی داخل جمجمه

نیاز به انجام آزمایش های بیشتر به طور عمده به نشانه های دیگری که فرد از خود بروز می دهد، بستگی دارد.

چشم انداز بیماری

اگر تب درمان نشود و دمای پایه بدن فرد به سطح ایمن نرسد، تب شدید می تواند باعث آسیب دائمی به مغز یا مرگ شود. با این حال، در بیشتر موارد، تشخیص درست علت و درمان مناسب می تواند تب را کاملا کاهش دهد.