کشش لب فوقانی یا تکان خوردن لب بالا یک انقباض غیر ارادی لب است که به علت شرایط بسیاری از جمله عوامل احساسی ایجاد می شود. در بعضی موارد، این نشانه ممکن است مقدمه ی اولیه ی یک بیماری نوروژنیک باشد. توصیه می شود اگر این علامت در شما متراکم و مداوم است، حتما به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم بیشتر در مورد علل و روش های درمان تکان خوردن لب بالا یا همان پریدن ناگهانی لب فوقانی صحبت کنیم.
علل تکان خوردن لب بالا
ترک مواد مخدر
بعضی از مواد اعتیاد آور یا برخی از داروها می توانند موجب ایجاد تکان هایی ناگهانی در لب ها پس از مصرف بیش از حد یا پس از ترک شوند. این مواد شامل کوکائین، هروئین، آمفتامین و دیگر مواد مخدر غیر قانونی هستند. علاوه بر این، مصرف بیش از حد محرک های خاصی مانند کافئین یا نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، سیگار، الکل، نوشابه های گازدار یا نوشابه های انرژی زا یا سایر محرک های عصبی نیز می توانند باعث ایجاد انقباض عضلانی در لب، بینی و حفره دهان شوند.
عوامل هیجانی
لب ها تحریک عصبی را از سیستم عصبی اتونومیک دریافت می کنند. این سیستم با کمک به سیستم عصبی سمپاتیک احساسات، واکنش های رفتاری و حرکات صورت را کنترل می کند. احساسات ناگهانی یا غیر منتظره اغلب در برخی موارد منجر به تکان دادن لب و اندام های فوقانی صورت می شود. کشش ناشی از عوامل محرک توسط علل پاتولوژیک با سایر علائم تحریک آدرنرژیک نظیر موارد زیر متفاوت است:
- آب ریزش از چشم ها
- سوزش صورت
- انقباض مردمک چشم
- عدم توانایی در صحبت کردن
- عدم انطباق بین کلمات بیان شده
فلج بل
فلج بل که یک وضعیت گذرا ناشی از تحریک و یا آسیب دیدگی عصب صورت است، در ایجاد تبخال تناسلی یا زخم های دهانی نقش داشته و عمدتا در یک طرف صورت تاثیر می گذارد. فلج بل با سایر ویژگی هایی همچون تورم صورت و افتادگی چشم ها علاوه بر تکان خوردن لب فوقانی شناخته می شود. علاوه بر این، اکثر افراد دچار مشکل در صحبت کردن، بستن چشم ها و ضعف عضلانی لب ها می شوند.
لرز بدن
لرزیدن بدن وضعیتی است که در آن انقباض عضلانی ناخواسته به علت اختلال در عملکرد عصبی رخ می دهد. این عارضه ممکن است با لرز عمومی بدن ارتباط داشته باشد و در دست و اندام ها بیشتر مشخص باشد. اگر قرار باشد شخصی به لرز بدن مبتلا شود، بیماریش در ۴۰ سالگی شروع شده و علائم آن به تدریج به مرور زمان و با افزایش سن، فعالیت بدنی و عوامل استرس زا عاطفی و زیستی بدتر می شود. این لرز عمومی در بدن می تواند موجب لرزش لب بالا شود.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون به علت انحطاط سلول های اصلی ترشح کننده دوپامین در مغز رخ می دهد. علاوه بر تکان خوردن لب های بالایی، ویژگی های دیگر این بیماری عبارتند از:
- تکان خوردن غیر ارادی اندام ها (به ویژه دست ها)
- صحبت کردن بریده بریده
- سایر علائم ناهنجاری های عصبی
جایگزینی دوپامین در بدن این بیماران در رفع بیشتر علائم کمک می کند.
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یک بیماری پیشرفته عصبی است که با ضعف عصب و عضلات مشخص می شود. تکان خوردن غیر ارادی عضلات لب و صورت یکی از علائم اولیه این بیماری است که پس از آن فرد به تدریج به ضعف عضلات و فلج شدن ان ها مبتلا می شود. در این بیماری مرگ معمولا با فلج شدن عضلات تنفسی هرخ می دهد. علت ALS عمدتا یک اختلال ژنتیکی است که توسط والدین به ارث برده می شود و احتمالا به فرزندان منتقل می شود. علل دیگر ایجاد اسکلروز جانبی آمیوتروفیک عبارتند از:
- عدم تعادل بیوشیمیایی در مواد شیمیایی بدن
- اختلال در تنظیم پروتئین های مهم به علت ابتلا به بیماری خود ایمنی
اسپاسم همی فاسیال
اسپاسم همی فاسیال یک بیماری عصبی دیگری است که با شل شدن عضلات صورت، فلج عضلات بیرونی مو و ریتمیکی شدن حرکات لب فوقانی مشخص می شود. علت اسپاسم همی فاسیال، فشرده شدن عصب که اکثرا عصب های فیزیکی هستند، فشرده شدن سرخرگ های بزرگ توسط تومورهای رو به رشد و در برخی موارد نادر، ضایعه مغزی مانند سکته مغزی می باشد.
هیپوپاراتیروئیدیسم
کلسیم و فسفات در بدن ممکن است به واسطه عمل هورمون پاراتیروئید که به حفظ کلسیم در استخوان ها کمک می کند و در فعالیت آنزیم ها و انقباض عضلات نقش دارد، بسیار کم باشد. ایدئولوژیک، ایدروژنی (پس از عمل جراحی تیروئید) یا به علت تخریب خود ایمنی غده پاراتیروئید، ترشح یا هورمون پاراتیرویید به طور قابل توجهی کاهش می یابد. این کاهش خود را به شکل ایجاد حرکات غیر ارادی در عضلات از جمله عضلات لب فوقانی نشان می دهد. وقوع این اثرات ناشی از کاهش سطح سرمی کلسیم در بدن معمولا نادر است ولی در صورت وجود واکنش خوبی به جایگزینی کلسیم نشان می دهد.
سندرم تورت
این سندرم یک اختلال ایجاد شده ارثی در دوران کودکی است که با حرکات دوره ای و تکراری عضلات مشخص شده و در کودکان و نوجوانان بیشتر مشاهده می شود. سایر ویژگی های این نسدرم عبارتند از:
- حرکت دادن عضلات صورت
- تکان خوردن لب بالا
- چشمک زدن مکرر چشم ها
- سایر ویژگی های مشابه
تا کنون هیچ پاتولوژی دقیقی از این بیماری شناخته نشده است. با این حال، برخی از درمان های دارویی موجود در دستیابی به بهبود علائم نقش دارند.
سندرم دی جورج (DiGeorge)
سندروم DiGeorge یک اختلال ارثی است که با جهش در کروموزوم ۲۲ مشخص می شود. این سندرم با نقص های رشدی مانند سیستم ایمنی رشد نیافته به دلیل فقدان مادرزادی غده تیموس، نقص قلبی، شکاف کام و هیپوکلسمی و یا کاهش سطح سرمی کلسیم که منجر به کشش عضلات صورت و لب ها علاوه بر عضلات اندام ها نیم تنه فوقانی می شود، همراه است.
روش های درمان تکان خوردن لب ها
روش های درمان این عارضه بستگی به علت اصلی کشیدگی عضلات لب دارد. توصیه می شود قبل از شروع روش های مدیریت، علت این اختلال را مورد بررسی قرار دهید. برای تحریک خفیف این عضلات، به ویژه اگر این تحریک با مصرف کافئین ارتباط دارد، اصلاح شیوه زندگی برای از بین بردن علائم این عارضه کافی است. با این حال در شرایطی که علت شل شدن و تکان خوردن لب ها جدی جدی است، ارزیابی دوره ای توسط متخصص مغز و اعصاب مورد نیاز است. برخی از اصلاحاتی که می توانید در شیوه زندگی ایجاد کرده و در درمان تکان خوردن لب موثرند عبارتند از:
- روان درمانی به کنترل عوامل برانگیختگی لب ها کمک می کند
- اگر علائم شما بدتر شده کنترل مصرف میزان کافئین، الکل و محرک ها نیز توصیه می شود.
- اگر علائم ناشی از هیپوکلسمی باشد، مصرف مکمل کلسیم توصیه می شود.