پیش از هر چیز باید بگوییم هر مدل تیک و پرش در اعضای بدن که دردناک بوده و یا شرایط عادی زندگی را مختل کند و یا بیش از ۳ ماه به طول بیانجامد، نیازمند مراجعه به پزشک متخصص اعصاب و روان است. اما تیک و پرش بدن نشانه چیست؟ این مشکل معمولا برای همه افراد به شیوه ها و میزان متفاوت رخ می دهد. حتما پیش آمده است که وقتی صورتتان بدون دلیل دچار تیک و پرش می شود، احساس می کنید تمام اطرافیان دارند به شما توجه می کنند. معمول ترین تیک ها چشمک زدن، جمع کردن بینی و قفل شدن دندان ها و متدوال ترین پرش ها پرش شانه و پرش سر است. اگر چه تیک عارضه ای است که بیشتر در بزرگسالی دیده می شود ولی تاریخچه آن را باید در کودکی و در حدود ۶ سالگی بررسی کرد.
پزشکان تخمین می زنند که ۱۰ درصد کودکان در این سن دچار نوعی تیک و پرش می شوند و هر چه به سن بلوغ نزدیک تر شده، این تیک ها شدیدتر می شود و سپس در بزرگسالی فرو کش می کند. اما علت این که گفتیم تیک در بزرگسالان بیشتر از کودکان است ناشی از وجود تیک و پرش هایی است که در بزرگسالی رخ می دهد و معمولا کمتر از یک سال طول می کشد.
در موارد بسیار نادر، تیک و پرش ممکن است طولانی شود و یا حرکات عجیب تری از خود نشان دهد. ضربه زدن منظم با دست، پریدن قسمتی از بدن و یا تیک های صوتی مانند صداهای بی اختیار و یا سوت زدن از این موارد است.
محققان تیک های صوتی را به عنوان بیماری تورت که شدیدترین اختلال تیک است، نام گذاری کرده اند. تیک تورت معمولا قبل از ۲۱ سالگی ایجاد می شود و به طور معمول مبتلایان به آن دچار بیش فعالی و ناتوانی در یادگیری نیز هستند. بر طبق آمار به طور میانگین دو نفر از هر ده هزار نفر در سراسر جهان با این اختلال دست و پنجه نرم می کنند.
اگر چه به ندرت اما بیماری هایی مانند تیروئید، شیزوفرنی، آسیب های مغری و اعتیاد نیز می تواند موجب ایجاد تیک و پرش در بدن شود.
در تحقیقی که به تازگی انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیده اند که تیک و پرش تا حدود زیادی ناشی از وراثت می باشد. به طوری که۳۰ الی ۵۰ درصد مبتلایان به این اختلال، در خانواده خود نیز چنین سابقه ای را دارند. همچنین شواهدی مبنی بر وجود مقدار غیر طبیعی ماده ای شیمیایی به نام دوپامین در مغز این افراد مشاهده شده است.
درمان تیک و پرش و کنترل آن
به طور کلی تیک و پرش در دو حالت اتفاق می افتد. اولین حالت مرتبط با تیک و پرش گذراست که اغلب در کمتر از یک سال و بدون درمان خوب می شود. این تیک ها معمولا به دلیل یک اضطراب و یا تنش روانی شدید ایجاد می شوند و کم کم و با فاصله گرفتن از آن وضعیت، بهبود می یابند. اما تیک های دیگری نیز وجود دارد که ناشی از اختلال تورت است. این موارد را تا حد ممکن باید جدی تر بگیریم.
متاسفانه داروی مفیدی که مورد تجویز پزشکان باشد برای تیک وجود ندارد. اگر چه داروهایی از جمله پیموزید و هالوپریدول به کنترل اختلال تورت کمک می کند اما عوارض جانبی شدید آن ها از جمله افسردگی، رعشه و خواب آلودگی باعث شده است که در موارد بسیار کمی تجویز شوند.
اما آنچه پزشکان برای کنترل تیک و پرش به مبتلایان پیشنهاد می کنند شامل ۴ مورد زیر است:
یادداشت کردن
دفترچه ای تهیه کرده و ساعت و نوع اولین تیکی که مشاهده کرده اید را در آن یادداشت کنید. این که تیک و پرش چه ساعتی شروع می شود، به چه مدت طول می کشد و کدام ناحیه از بدن را درگیر می کند و نیز این که تواتر رخ دادن آن چقدر است اطلاعاتی است که به درمان شما نزد پزشک کمک می کند.
ورزش کردن
اگر چه شواهد علمی دقیقی وجود ندارد، اما بسیاری از افراد دچار تیک و پرش بدن، ورزش هایی مانند شنا، پیاده روی و دویدن آهسته را باعث کمتر شدن اختلال در خود می دانند.
تغذیه مغز
استفاده از روش هایی برای کاهش تنش و افزایش کنترل روی مغز می تواند در کاهش آثار برخی مبتلایان موثر باشد. یوگا و ریلکسیشن ساده ترین این موارد هستند.
کاهش مصرف شیرینی جات
گزارش های رسیده از والدین کودکان مبتلا به تیک و پرش نشان داده است که مصرف قند خالص و کافئین موجب افزایش این حالت در کودکان مبتلا می شود.