حساسیت به سویا ؛ نشانه ها، انواع، تشخیص و روش های درمان

دانه سویا از خانواده بنشن است. در این خانواده دانه های دیگری مانند لوبیا، نخود فرنگی، عدس و بادام زمینی نیز وجود دارد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به طور مفصل در مورد نشانه ها، انواع، تشخیص و روش های درمان حساسیت به سویا صحبت خواهیم کرد. امیداواریم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

سویا، که به نام ادامام نیز شناخته می شود، در بسیاری از غذاهای فرآوری شده در ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد. گرچه در اصل این ماده در توفو وجود دارد. اما در بسیاری از غذاهای پردازش شده زیر نیز می توانید آن را بیابید:

  • چاشنی هایی مانند سس Worcestershire
  • عطر و طعم دهنده های طبیعی و مصنوعی
  • سوپ سبزیجات و نشاسته
  • گوشت منجمد
  • غذاهای یخ زده
  • اکثر غذاهای آسیایی
  • مارک های خاصی از غلات
  • برخی از برندهای تولید کننده کره بادام زمینی

سویا یکی از بدترین ترین محصولات برای افرادی است که مبتلا به آلرژی هستند. حساسیت به سویا زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به پروتئین های بی ضرر موجود در سویا به صورت مهاجمان مزاحم نگاه کرده و با انتشار آنتی بادی ها بر علیه آن ها عمل می کند. دفعه بعدی که یک محصول حاوی سویا مصرف می شود، سیستم ایمنی بدن مواد شیمیایی مانند هیستامین ها را برای محافظت از خود آزاد می کند. انتشار این ماده شیمیایی باعث واکنش آلرژیک می شود.

سویا، به همراه ۷ ماده غذایی زیر شایع ترین موادی هستند که بزرگسالان و کودکان به آن ها حساسیت دارند:

  1. شیر گاو
  2. تخم مرغ
  3. بادام زمینی
  4. آجیل درختی
  5. گندم
  6. ماهی
  7. صدف

به گفته متخصصان کلینیک کلیولند، این موارد مسئول ۹۰ درصد از همه آلرژی های غذایی هستند. آلرژی به سویا یکی از چندین آلرژی غذایی است که در دوران کودکی شروع می شود و ممکن است تا سن ۳ سالگی از بین برود.

علائم حساسیت به سویا

علائم حساسیت به سویا ممکن است در شدت از خفیف تا شدید متغییر بوده و شامل موارد زیر باشد:

  • درد شکم
  • اسهال، تهوع یا استفراغ
  • آبریزش بینی، خس خس سینه، یا مشکل تنفسی
  • تاول
  • تب
  • ورم ملتحمه (چشم صورتی)
  • واکنش های پوستی از جمله کهیر و اگزما
  • خارش و تورم پوست
  • علائم شوک آنافیلاکتیک (این واکنش در مورد آلرژی به سویا بسیار نادر است)

علائم اضافی در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • گریه بی مورد
  • تحریک پذیری
  • اجتناب از مصرف سویا

انواع حساسیت به سویا

فرآورده های سویا و خود سویا می توانند انواع مختلفی از آلرژی را ایجاد کند. این حساسیت ها عبارتند از:

آلژی به سویا لسیتین

سویا لسیتین یک افزودنی خوراکی غیر سمی است. این ماده در غذاهایی که نیاز به امولسیفایر طبیعی دارند استفاده می شود. لسیتین به کنترل قند در شکلات کمک می کند، باعث بهبود شرایط نگهداری در بعضی از محصولات می شود و در زمان سرخ کردن غذاهای خاص باعث کاهش پاشیده شدن مواد می شود. طبق گفته محققان موسسه National Food Management Institute، اکثر افرادی که به سویا آلرژی دارند ممکن است بتوانند سویا لسیتین را در دستگاه گوارش خود تحمل کنند.

آلرژی به شیر سویا

تقریبا نیمی از کودکانی که به شیر گاو آلرژی دارند، نسبت به سویا نیز حساس هستند. اگر کودک از شیر خشک برای تغذیه استفاده می کنند، برای جلوگیری از ایجاد واکنش در بدنش باید از شیر خشک های ضد حساسیت استفاده شود. در این نوع شیر خشک ها که به عنوان شیر خشک های هیدرولیز شده نیز شناخته می شود، به طور گسترده ای پروتئین ها تجزیه شده اند، بنابراین این پروتئین ها کمتر باعث واکنش آلرژیک می شوند. در این محصولات، پروتئین ها در ساده ترین شکل خود هستند و بعید است که باعث واکنش شوند.

آلرژی به سس سویا

سس سویا علاوه بر سویا، معمولا حاوی گندم نیز می باشد. بنابراین در کسانی که با مصرف سس سویا به واکنش مبتلا می شوند، سخت است که بتوان علت دقیق را مشخص کرد. زیرا هم گندم و هم سویا می توانند حساسیت آور باشند. علاوه بر این، طبق اعلام Food and Chemical Toxicology سس سویا حاوی هیستامین ها نیز می باشد. بنابراین ممکن است باعث مسمومیت با هیستامین شده و علائم مشابه به واکنش های آلرژیک، از جمله التهاب در اطراف دهان و درماتیت در بدن رخ دهد. برای تعیین اینکه آیا آلرژنی در پشت این علائم وجود دارد یا خیر، باید از یک آزمایش پوستی یا تست های حساسیتی دیگر استفاده شود.

روغن دانه سویا به طور معمول شامل پروتئین نیست و به طور کلی برای افرادی که دارای حساسیت به سویا هستند مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، اگر حساسیت به این دانه دارید، قبل از مصرف روغن سویا نیز با پزشک مشورت کنید.

حداقل ۱۵ پروتئین در سویا وجود دارد که می توانند باعث واکنش های آلرژیک شوند. اگر آلرژی به سویا دارید، برچسب تمام مواد غذایی را که خریداری می کنید مطالعه نمایید. هر محصولی که کلمات زیر روی آن نوشته شده باشد، یعنی قابلیت ایجاد حساسیت را در بدن شما دارد:

  • آرد سویا
  • فیبر سویا
  • پروتئین سویا
  • آجیل سویا
  • سس سویا

تشخیص و آزمایش

چندین آزمایش مختلف برای تأیید آلرژی به سویا و دیگر مواد غذایی وجود دارد. اگر علائم بالا در بدن شما وجود داشته باشد و پزشک مشکوک به آلرژی شود، ممکن است از یک یا چند مورد از آزمایشات زیر برای تایید استفاده کند:

تست حساسیت پوستی: در این روش یک قطره از آلرژن های مظنون بر روی پوست قرار داده می شود و با یک سوزن خراشی روی لایه ای از پوست ایجاد می شود تا مقدار کمی آلرژن به پوست وارد شود. اگر بیمار به سویا حساسیت داشته باشد، برآمدگی قرمز مشابه به نیش پشه در نقطه ای که خراش ایجاد شده است ظاهر می شود.

تست داخل پوست: این تست نیز شبیه به تست حساسیت پوستی است با این تفاوت که آلرژن با سوزن به زیر پوست تزریق می شود. دقت این تست نسبت به روش اول بیشتر است و معمولا زمانی که نتایج تست خراش منفی شود از آن استفاده می شود.

تست رادیو آلرگو سوربنت (RAST): برای تشخیص حساسیت به سویا در نوزادان زیر یک سال معمولا از آزمایش خون استفاده می شود. زیرا پوست آن ها معمولا به تست های پوستی واکنش نشان نمی دهد. آزمایش RAST مقدار آنتی بادی IgE را در خون اندازه گیری می کند.

تست چالش غذایی: چالش غذایی بهترین راه برای تست آلرژی مواد غذایی است. در این آزمایش بیمار در حضور پزشک مقدار زیادی از ماده غذایی که مشکوک به آلرژی است را می خورد و پزشک علائم بدنش را بررسی می کند.

رژیم غذایی حذف: در این روش بیمار ماده غذایی مشکوک را به مدت چند هفته از برنامه غذایی خود به طور کامل حذف کرده و پس از چند هفته کم کم آن را به رژیم غذایی خود اضافه کرده و علائم را ثبت می کند.

گزینه های درمان برای حساسیت به سویا

تنها درمان قطعی برای آلرژی به سویا اجتناب کامل از مصرف فرآورده های سویا و خود سویا است. افراد مبتلا به آلرژی سویا و والدین کودکان مبتلا به این حساسیت باید برچسب تمام محصولات را بخوانند تا از مواد تشکیل دهنده ای آن اطلاع کسب کنند. ضمن این که باید از مواد اولیه تمام غذاهایی که در رستوران مصرف می کنند نیز اطلاع کسب کنند. تحقیقات جدید در مجله Microbes Prospective نشان می دهد که پیوندی بین پروبیوتیک ها، به ویژه لاکتوباسیلوس، و پیشگیری و مدیریت آلرژی ها وجود دارد. برای ارائه توصیه های خاص در مورد این ارتباط نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه می باشد.

چشم انداز

طبق نظر متخصصان کالج American College of Allergy, Asthma and Immunology کودکان مبتلا به حساسیت به سویا ممکن است این وضعیت را تا سن ۱۰ سال همراه خود داشته و بعد از ۱۰ سالگی حساسیتشان برطرف شود. مهم این است که علائم حساسیت به سویا را تشخیص داده و اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از واکنش انجام دهید. در موارد نادر، حساسیت به سویا می تواند موجب تورم گلو و واکنش جدی و کشنده ای به نام آنافیلاکسی شود.