سیب زمینی یکی از محصولات اصلی کشاورزی در اکثر کشورها است و علاوه بر این که یکی از مواد اولیه مهم در تغذیه اکثر مردم جهان است، بخش مهمی از یک رژیم غذایی خوب و سالم نیز می باشد. حساسیت به سیب زمینی یک نوع آلرژی غیر شایع است که می تواند افراد را در تمام سنین تحت تاثیر خود قرار دهد.
افرادی که به حساسیت به سیب زمینی مبتلا هستند، شانس بیشتری برای ابتلا به آلرژی نسبت به مواد غذایی مشابه سیب زمینی دارند. این در حالی است که اجتناب از مصرف سیب زمینی می تواند سخت باشد. چون در بسیاری از غذاهای از این ماده مفید استفاده می شود.
در این مقاله مجله پیام سلامت در مورد حساسیت به سیب زمینی و علائم نشان دهنده این نوع حساسیت صحبت خواهیم کرد.
محتویات این مقاله عبارت است از:
- علت حساسیت به سیب زمینی
- چه کسانی ممکن است به این نوع حساسیت مبتلا شوند؟
- علائم حساسیت به سیب زمینی چیست؟
- غذاهایی که نباید مبتلایان به این نوع آلرژی استفاده کنند
- چه زمانی باید آزمایشات لازم انجام شود؟
علت حساسیت به سیب زمینی
آلرژی به سیب زمینی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن پروتئینی خاص را که در سلول های سیب زمینی وجود دارد به عنوان یک ماده مضر در نظر می گیرد. هنگامی که این اتفاق می افتد، بدن واکنشی از خود نشان می دهد که شبیه به واکنشی است که در زمان حمله به ویروس ها یا باکتری ها از خود نشان می دهد.
پاسخ بدن به این مزاحمان، در واقع تحریک سیستم ایمنی بدن برای منزوی کردن و از بین بردن مشکل است.
سلول های سفید خون و ترکیباتی مانند آنتی بادی IgE برای محافظت از بدن تلاش می کنند. به این ترتیب برخی از سلول های سفید خون هیستامین را آزاد می کنند. این پاسخ توسط سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد علائم و نشانه های حساسیت به سیب زمینی می شود.
چه کسانی تحت تاثیر این حساسیت هستند؟
آلرژی به سیب زمینی می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. گرچه این حساسیت نسبتا نادر است. با این حال، به نظر می رسد که در کشورهای غربی، تعداد افراد مبتلا به آلرژی غذایی رو به افزایش است. مانند بسیاری دیگر از آلرژی های غذایی، کودکانی که دچار آلرژی به سیب زمینی هستند، تا بزرگسالی این مشکل را همراه خود دارند. بسیاری از بزرگسالانی که به این نوع حساسیت مبتلا می شوند نیز، تا پایان عمر با این اختلال درگیر می باشند.
عوامل خطر ابتلا به آلرژی
گیاه سیب زمینی بخشی از خانواده تاجریزی است که شامل بسیاری از گیاهان دیگر است که معمولا در رژیم غذایی ما وجود دارند. هر کسی که حساسیت به سیب زمینی داشته باشد ممکن است نتواند دیگر اعضای خانواده تاجریزی را تحمل کند. بر عکس گلیکو آلکالوئید نیز ممکن است عامل مسمومیت غیر آلرژیک باشد.
گیاهانی که از خانواده تاجریزی هستند عبارتند از:
- سیب زمینی
- گوجه فرنگی ها
- بادمجان
- پاپریکا
- فلفل قرمز
- تنباکو
- زالزالک
- فلفل دلمه ای
- خربزه پپینو
- بامیه
واکنش متقاطع نسب به اعضای مختلف خانواده تاجریزی می تواند در افراد مبتلا به عدم تحمل سیب زمینی رخ دهد.
سندرم غذایی گرده، سندرمی است که باعث می شود فرد در معرض خطر واکنش های آلرژیک به گرده درختان توس و گیاهان خاص مبتلا شود. داشتن این اختلال ممکن است با آلرژی سیب زمینی در ارتباط باشد. علاوه بر این، افراد حساس به سیب زمینی ممکن است واکنش آلرژیک به لاتکس نیز از خود نشان دهند.
علائم حساسیت به سیب زمینی
بدن افراد مبتلا به این نوع آلرژی، ممکن است بلافاصله پس از لمس کردن، پوست کندن و یا خوردن سیب زمینی، از خود واکنش نشان دهد.
سیب زمینی خام و پخته نیز فرقی ندارد. اگر چه این موضوع در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد حتی ممکن است به اثری از سیب زمینی در قاشق و یا بشقابشان نیز از خود واکنش نشان دهند.
علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اما علائم اصلی آلرژی به سیب زمینی عبارتند از:
- علائم رینیت آلرژیک، از جمله خارش چشم و یا سوزش، آبریزش بینی یا گرفتگی بینی و عطسه
- قرمزی و خارش پوست
- کهیر، اگزما، یا بثورات مشابه آن ها
- گلو درد یا خارش
آلرژی یا عدم تحمل سیب زمینی ممکن است در دستگاه گوارش موجب ایجاد علائم شود. علائم گوارشی ناشی از آلرژی یا عدم تحمل سیب زمینی عبارتند از:
- تهوع یا استفراغ
- تولید گاز
- نفخ، گرفتگی و درد عضلات
- اسهال
آیا حساسیت به سیب زمینی عوارض دارد؟
برخی از افراد زمانی که در معرض تماس با سیب زمینی قرار می گیرند، واکنش آلرژیک شدیدی به نام آنافیلاکسی را تجربه می کنند.
آنافیلاکسی شدید به واکنش های آلرژیک حاد گفته می شود که می تواند در صورت عدم درمان کشنده باشد. علائم آنافیلاکسی ناشی از یک حساسیت غذایی معمولا عبارتند از:
- تورم چشم ها، دهان، گلو، زبان و یا صورت
- تنگی نفس و یا مشکلات تنفسی
- استفراغ
- سرگیجه یا کاهش هوشیاری
- افت ناگهانی فشار خون
این علائم معمولا به سرعت ایجاد شده و نیاز به فوریت های پزشکی دارد.
افراد مبتلا به واکنش های حساسیتی شدید معمولا از داروهای هیستامین یا اپی نفرین استفاده می کنند. اما حتی اگر فرد دارو مصرف کند، باز هم در صورت بروز این واکنش، برای جلوگیری از ایجاد عوارض بیشتر، باید به پزشک مراجعه شود.
غذاهایی که نباید مبتلایان به این نوع آلرژی استفاده کنند
سیب زمینی را می توان در بسیاری از غذاها یافت. بنابراین کسانی که به این نوع حساسیت مبتلا هستند باید مراقبت باشند. به این افراد توصیه می شود که غذاها و مواد غذایی زیر استفاده نکنند:
- سیب زمینی سرخ شده
- چیپس
- سوفله
- ودکا
- سمبوسه
- انواع خاصی از پاستا
- سوپ
- خورش
- پوره
نشاسته سیب زمینی یا آرد سیب زمینی نیز در بسیاری از مواد غذایی پنهان هستند. آرد سیب زمینی معمولا به جای آرد گندم در برخی از غذاهای آماده یافت می شود. نشاسته سیب زمینی نیز اغلب برای قوام و جذب آب یا برای جلوگیری از به هم چسبیدن غذاهای مختلف استفاده می شود.
پروتئین سیب زمینی در نشاسته سیب زمینی یا آرد آن نیز به میزان کمی وجود دارد. در نتیجه، خطر ابتلا به آلرژی به پروتئین سیب زمینی در مورد نشاسته سیب زمینی یا آرد آن نیز وجود دارد اما این خطر تقریبا کم است. بنابراین اگر بر روی بسته بندی غذایی نوشته شده بود که در تهیه آن از نشاسته و یا آرد سیب زمینی استفاده شده است، باید از مصرف آن غذای خاص خودداری کنید.
نشاسته سیب زمینی یا آرد آن در برخی غذاهای غیر منتظره از جمله موارد زیر یافت می شود:
- پنیرهای رنده شده
- کیک و کلوچه
- نان
- مواد غذایی آماده
- سوپ و خورش کنسرو شده
- سس گوجه فرنگی
- مخلوط ادویه
- آب نبات
بنابراین به افراد مبتلا توصیه می شود که قبل از مصرف هر غذایی، برچسب محتویات آن را بخوانند. ضمن این که توصیه می شود که افراد مبتلا در زمان مراجعه به رستوران نیز دقت کافی را داشته باشند. برای این منظور بهتر است که قبل از سفارش غذا از عدم وجود سیب زمینی در آن مطلع شوید.
جایگزین های سیب زمینی
حذف سیب زمینی از رژیم غذایی بسیار دشوار است. اما افراد مبتلا به این نوع حساسیت باید این اقدام را انجام دهند. برای راحت تر شدن این کار توصیه می شود که از مواد غذایی زیر به جای سیب زمینی استفاده شود:
- گل کلم
- یوگا. ریشه ای شبیه به سیب زمینی است اما مانند آن حساسیت ایجاد نمی کند.
- شلغم
- آووکادو
چه زمانی باید از آزمایش حساسیت استفاده کنیم؟
هر واکنشی که به مواد غذایی جدید دارید باید توسط پزشک متخصص آلرژی بررسی شود. به این منظور پزشک آزمایش حساسیت را در مورد طیف وسیعی از مواد حساسیت زا انجام می دهد. اگر احساس شود که واکنش بدنی فرد شدید است دارو تجویز می شود.
افراد مبتلا به آلرژی شناخته شده که علائم و یا واکنش های جدیدی را تجربه می کنند نیز باید با پزشک مشورت کنند. ممکن است نیاز به مصرف داروی جدید داشته باشند. اگر تست آلرژی امکان پذیر نباشد از شما خواسته می شود که تمام مواد غذایی مصرفی خود را یادداشت کنید. این روش بهترین راه برای کاهش واکنش و جلوگیری از عوارض ناشی از حساسیت به سیب زمینی است.