افرادی که دارای حساسیت به مرکبات هستند، هنگامی که بدنشان با میوه هایی مانند پرتقال، لیمو شیرین، نارنگی و لیمو ترش تماس می گیرد از خود واکنش نشان می دهد. در حالی که این نوع آلرژی شایع نیست، اما واکنش های ناشی از آن می توانند علائم شدیدی را ایجاد کنند. ابتلا به آلرژی به چمن به احتمال زیاد شانس ابتلا به آلرژی به مرکبات را نیز بالا می برد.
در این مقاله مجله پیام سلامت، ما علاوه بر علائم و علل، به روش های شناسایی و درمان حساسیت به مرکبات نیز اشاره خواهیم کرد. با ما تا انتها همراه شوید.
علائم حساسیت به مرکبات
علائم این نوع آلرژی ممکن است بلافاصله بعد از لمس یکی از میوه های متعلق به خانواده مرکبات، آب این میوه ها یا محصولات حاوی هر دو ظاهر شوند. در برخی از موارد نیز ظهور علائم ممکن است چندین ساعت طول بکشد. بعضی از افراد پس از استنشاق ذرات مرکبات که در هوا وجود دارد دچار علائم می شوند.
با این حال، علائم معمولا در مناطقی از پوست ایجاد می شود که محصول حاوی مرکبات را لمس کرده اند. این مناطق اغلب عبارتند از:
- لثه ها
- لب ها
- گلو
- زبان
به طور کلی علائم معمول حساسیت به مرکبات عبارتند از:
- احساس سوزش
- خارش
- قرمزی
- ورم
تماس پوست با مرکبات می تواند باعث واکنش پوستی به نام درماتیت تماسی شود. این درماتیت ممکن است منجر به ایجاد علائم زیر شود:
- احساس سوزش روی پوست
- تاول زدن
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
- خارش شدید
- کهیر
- قرمزی
- ورم
آلرژی به مرکبات همچنین می تواند باعث مشکلات گوارشی و تنفسی نیز شود. این مشکلات علائم زیر را در پی دارند:
- سرفه
- اسهال
- حالت تهوع
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- عطسه کردن
- دل درد
- استفراغ
- خستگی
در موارد نادری نیز حساسیت به مرکبات ممکن است باعث ایجاد آنافیلاکسی شود. این نوع واکنش یک واکنش خود ایمنی بسیار خطرناک است که باید به محض شروع، توسط پزشک درمان شود. علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- گیجی
- مشکل تنفسی
- سرخ شدن پوست
- کاهش هوشیاری
- تهوع، استفراغ و اسهال
- کاهش شدید فشار خون
- تورم دهان و گلو
- ضعیف یا سریع شدن ضربان قلب
علل ایجاد حساسیت به مرکبات
واکنش های آلرژیک زمانی اتفاق می افتند که سیستم ایمنی بدن، یک ماده معمولی و بی ضرر را به عنوان یک تهدید قلمداد می کند. این مواد به عنوان آلرژن شناخته می شوند.
برخی از افراد مبتلا به آلرژی به گرده، ممکن است به مرکبات نیز آلرژی داشته باشند. این به دلیل واکنش متقابل بدن به پروتئین مشابه در این دو ماده است. در واقع هم در گرده و هم در مرکبات پروتئین یکسانی وجود دارد که واکنش مشابه ای را ایجاد می کند.
نتایج یک تحقیق که در سال ۲۰۱۳ انجام شد نشان می دهد که افراد مبتلا به آلرژی به گرده علف ممکن است به آلرژی به مرکبات نیز آسیب پذیر باشند. هنگامی که آزمایش پوستی انجام شد، ۳۹ درصد از شرکت کنندگان مبتلا به آلرژی به گرده علف، واکنش مشابه ای نسبت به مرکبات داشتند. با این حال، ممکن است یک فرد به یکی از این دو آزمایش واکنش نشان ندهد. در این صورت علائم آلرژی را ندارد.
انواع مختلف مرکباتی که در این تحقیق مورد آزمایش قرار گرفت نارنگی، لیمو و پرتقال بود.
مواد غذایی که باید از آن ها اجتناب کنید
فرد مبتلا به آلرژی به مرکبات باید از لمس کردن میوه های این خانواده اجتناب کرده و آن ها را از رژیم غذایی خود حذف کند. مرکبات عبارتند از:
- کامکوات
- لیمو
- لیموترش سبز
- نارنگی
- گریپ فروت
- پرتقال
تعداد قابل توجهی از غذاهای فرآوری شده و آماده نیز حاوی مرکبات هستند. بنابراین توصیه می شود که در صورت ابتلا به این نوع حساسیت، برچسب محصولات زیر را با دقت بررسی کنید:
- آب میوه، لیموناد و سایر نوشیدنی ها
- بستنی
- ماست طعم دار
- ژله ها
- چای های گیاهی
- سس هایی مانند سس مایونز و سس های شیرین و ترش
- غذاهای دریایی و گوشتی، از جمله کوکتل خامه ای و ماهی پخته شده و کنسروی
- نارنگی
- خیار شور و ترشی ها
- کوکتل های الکلی و غیر الکلی
- مکمل های حاوی ویتامین C و مکمل های حاوی بیوفلاونوئید
- آب نبات و محصولات مخصوص قنادی، از جمله شیرینی، شکلات و کلوچه ها
مرکبات در محصولات بهداشتی مانند خمیر دندان نیز یافت می شوند. لوازم آرایشی و بهداشتی نیز اغلب حاوی لیمونن هستند. لیمونن ترکیبی از پوست مرکبات است که می تواند باعث درماتیت تماسی شود.
مواد غذایی جایگزین
بعضی از افراد می توانند مرکبات پخته را تحمل کنند، زیرا گرما می تواند پروتئین هایی را که موجب واکنش آلرژیک می شود غیرفعال کند. برای کسانی که نمی توانند مرکبات را در بدن تحمل کنند اما می خواهند عطر و طعم ترش این میوه ها را به غذاهای خود اضافه کنند، جایگزین های محبوب زیر را توصیه می کنیم:
- گیاهانی مانند لیمو وربنا و سماق
- سرکه
- شراب سفید
اسید سیتریک معمولا به عنوان یک ماده نگهدارنده یا تقویت کننده در محصولات مختلف استفاده می شود. البته که برای افزایش عطر و طعم محصولات نیز استفاده می شود. این ماده ممکن است باعث تحریک پوست و دهان شود، اما به ندرت باعث واکنش آلرژیک می شود. با این حال، برخی از افراد مبتلا به حساسیت به مرکبات از این ماده به عنوان جایگزین استفاده می کنند.
مرکبات به عنوان یک منبع محبوب برای تامین ویتامین C مورد نیاز بدن محسوب می شوند، اما بسیاری از میوه ها و سبزیجات دیگر نیز می توانند به تامین نیازهای بدن یک فرد مبتلا به آلرژی کمک کنند. سایر غذاهای غنی از ویتامین C عبارتند از:
- فلفل دلمه ای
- کلم بروکلی
- گل کلم
- کیوی
- انبه
- پاپایا
- توت فرنگی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
هر کسی که یک نوع واکنش آلرژیک را تجربه می کند، باید به پزشک عمومی یا متخصص آلرژی مراجعه کند. زیرا ممکن است نیاز به آزمایشات بیشتر داشته باشد. اگر علائم آنافیلاکسی رخ دهد، باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کرد.
روش های تشخیص حساسیت به مرکبات
پزشک علاوه بر اطلاع از رژیم غذایی و علائم فرد، ممکن است معاینه فیزیکی نیز انجام دهد. سپس از بیمار خواسته می شود که در طی چند هفته، تمام مواد غذایی که مصرف می کند را در یک دفترچه یادداشت کند. این کار به تشخیص عوامل کمک می کند.
پزشک همچنین ممکن است تست آلرژی انجام دهد، اما این تست اغلب نتایج مثبت یا منفی کاذب را نشان می دهد.
آزمایش های آلرژیک شایع که در این مورد استفاده می شوند عبارتند از:
آزمایشات پوستی
تست حساسیت پوستی شامل استفاده از یک سوزن برای وارد کردن یک آلرژن رقیق شده به پوست است. اگر در عرض ۱۵ دقیقه پس از تزریق پوست قرمز شود و خارش یا تاول ظاهر شود، فرد احتمالا به ماده تزریق شده در پوست حساسیت دارد.
برای تأیید نتایج ممکن است از تست به صورت زیر جلدی استفاده شود. در این آزمایش، آلرژن رقیق شده فقط زیر سطح پوست تزریق می شود. ایجاد یک واکنش قابل مشاهده، نشانگر آلرژی است.
آزمایش خون
برای تشخیص حساسیت به مرکبات، پزشک ممکن است آزمایش خون انجام دهد. در این آزمایش مقدار آنتی بادی های ایمونوگلوبولین E، در جریان خون تعیین می شود. فردی که دارای تعداد زیادی از آنتی بادی ها در خون خود است احتمالا به مواد مورد آزمایش آلرژی دارد. آزمایش خون گران تر از تست پوست است. همچنین کمی بیشتر نیز طول می کشد، اما اغلب دقیق تر است.
روش های درمان حساسیت به مرکبات
هیچ درمانی برای آلرژی به مرکبات وجود ندارد، هر چند علائم ممکن است به مرور زمان کاهش یابند. اگر تماس با این میوه ها قطع شود، علائم به سرعت ناپدید می شوند. هنگامی که تماس با این میوه ها غیر ممکن است، درمان های زیر می توانند علائم آلرژی را کاهش دهند:
دارو
انواع داروهای تجویز شده و خارج از نسخه (OTC) می توانند واکنش های آلرژیک را درمان کنند. بسته به علائم، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را توصیه کند:
- آنتی هیستامین ها
- اسپری های ضد حساسیت
- پماد یا لوسیون های ضد حساسیت
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی می تواند برای درمان آلرژی های شدید استفاده شود. افراد دریافت کننده ایمونوتراپی، با تزریق آلرژن با هدف کاهش تدریجی پاسخ سیستم ایمنی و حساسیت، درمان می شوند. برخی از آلرژی ها نیز با فرم دیگری از ایمونوتراپی درمان می شوند. در این روش درمان به جای تزریق از قرص زیر زبانی استفاده می شود.
تزریق اپی نفرین
افراد مبتلا به آلرژی های شدید که در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، باید از این روش درمان استفاده کنند. به این افراد توصیه می شود که همیشه سرنگ آماده اپی نفرین را همراه خود داشته باشند تا به محض ایجاد حساسیت، آن را تزریق کنند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
حساسیت به سیب ؛ انواع، نشانه ها، محرک ها و روش های درمان
حساسیت به بادمجان ؛ نشانه ها و مواد غذایی که باید از مصرف آن ها اجتناب کنید
پوست لیمو ؛ ارزش غذایی و خواص این ماده برای بدن
[/quote]
خلاصه
حساسیت به مرکبات یک بیماری نادر و بالقوه شدید است. اما مبتلایان می توانند با حذف مرکبات از رژیم غذایی خود و اجتناب از محصولات حاوی این میوه ها یا عصاره آن ها، علائم را کاهش دهند یا از بین ببرند.
در حالی که درمانی برای این حساسیت وجود ندارد، استفاده از داروها و ایمنوتراپی می تواند به کاهش علائم کمک کند. افرادی که دارای آلرژی های شدید به مرکبات هستند باید برای درمان آنافیلاکسی، که یک بیماری بالقوه کشنده است، همیشه سرنگ اپی نفرین را با خود حمل کنند.