معرفی دلایل علمی برای ایجاد احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

بعد از صرف غذا احساس خستگی یا خواب آلودگی چیزی است که بیشتر ما تجربه کرده ایم. احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا می تواند باعث شود که ما نیاز به خوابیدن داشته باشیم. دلایلی بسیاری برای ایجاد احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا وجود دارد. زیرا اکثر ما در وعده های غذایی خود کربوهیدرات و قند استفاده می کنیم.

تغییرات قند خون بعد از خوردن غذا باعث می شود که احساس خستگی کنید. از طرفی بدن شما برای هضم مواد غذایی که خورده اید نیاز به انرژی دارد. تامین این انرژی باعث می شود که  شما احساس خستگی و خواب آلودگی داشته باشید.

خستگی و خواب آلودگی با هورمون ها و اسیدهای آمینه خاصی در بدن شما ارتباط دارد. به عنوان مثال، گوشت بوقلمون دارای اسید آمینه تریپتوفان است که با خواب و خواب آلودگی ارتباط دارد. بنابراین، بسیاری از افراد بعد از خوردن بوقلمون خواب آلودگی را احساس می کنند. زیرا گوشت این حیوان ترکیبی از تریپتوفان دارد.

در این مقاله مجله پیام سلامت، شما در مورد دلایل علمی ایجاد احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا مطالب مفیدی را یاد خواهید گرفت. ضمن این که آنچه را که می توانید  برای جلوگیری از ایجاد احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا انجام دهید را نیز می آموزید.

دلیل ایجاد احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

غذا منبع اصلی انرژی است که بدن شما برای کارکرد درست به آن نیاز دارد. به محض این که غذا مصرف می کنید، سیستم گوارش شما به منظور تجزیه غذا و استخراج مواد مغذی وارد عمل می شود. سیستم گوارش بخش اعظمی از مواد غذایی را به سوخت یا گلوکز تبدیل می کند.

محققان دانشگاه کالیفرنیا می گویند زمانی که شما غذا می خورید، انفجار انسولین در بدن رخ می دهد. پس از این انفجار اولیه، سطح انسولین به طور قابل توجهی کاهش می یابد. بعضی از متخصصان به این حالت افت ناگهانی قند خون می گویند.

با این حال، این تنها اثر خوردن غذا در بدن نیست. انسولین باعث می شود تا تریپتوفان به مغز برسد. این ماده باعث تحریک سروتونین و ملاتونین می شود. هر دو این انتقال دهنده های عصبی به تنظیم خواب کمک می کنند.

با توجه به گزارش مجله American Journal of Clinical Nutrition، غذاهای غنی از کربوهیدرات باعث افزایش سطح تریپتوفان در خون می شوند و غلظت سروتونین در مغز را تحت تاثیر قرار می دهند. نتیجه این فرایند ایجاد اثر آرام بخش بر روی بدن است که می تواند موجب خواب آلودگی شود.

بیایید به جزئیات بیشتری در مورد دلایل خواب آلودگی بعد از خوردن غذا نگاهی کنیم.

سرکوب اورکسین

اورکسین یک ماده شیمیایی در بدن است که به تنظیم بیداری و خواب کمک می کند. اگر تولید اورکسین سرکوب شود، احساس خواب آلودگی و خستگی خواهید کرد.

به گفته محققان مجله Frontiers in Endocrinology، تعادل در سطح اورکسین برای تنظیم خواب و بیداری ضروری است. در موارد شدید، کمبود این ماده می تواند باعث خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شود.

مجله Diabetes گزارش می دهد که سطح گلوکز خون به طور مستقیم با تولید اورکسین مرتبط است. محققان دریافته اند که بالا رفتن سطح انسولین، میزان تولید اورکسین بدن را کاهش می دهد. این فرایند می تواند منجر به این موضوع شود که فرد پس از مصرف وعده غذایی غنی از کربوهیدرات، احساس خستگی و خواب آلودگی کند. از سوی دیگر، پایین بودن سطح انسولین ترشح اورکسین را تحریک می کنند.

بنابراین، یکی از دلایل احساس خستگی شدید پس از خوردن غذا می تواند تغییر در سطح انسولین و سطح گلوکز و سرکوب اورکسین باشد.

التهاب

یکی دیگر از دلایل ایجاد احساس خستگی یا خواب آلودگی بعد از خوردن غذا ، ابتلا به بیماری التهابی است.

التهاب باعث می شود که بدن برای کنترل عفونت و منبع التهاب انرژی را به سمتی که مبتلا به بیماری شده است هدایت کند. محققان کشف کرده اند که پاسخ های التهابی در بدن، سیتوکین ها را دفع می کنند و موجب سرکوب اورکسین می شوند و می توانند باعث خواب آلودگی شوند.

بر طبق مطالعات پزشکی منتشر شده در مجله Journal of Neuroscience، التهاب ناشی از بیماری حاد می تواند منجر به کاهش سطح اورکسین شود. این فرایند نه تنها می تواند پس از خوردن غذا شما را خواب آلود کند، بلکه موجب ایجاد بی حالی در زمانی بیماری می شود.

انسولین و تریپتوفان

انفجار انسولین که پس از مصرف بیش از حد نوشابه های قندی یا کربوهیدرات ها اتفاق می افتد می تواند پس از خوردن غذا باعث کاهش انرژی شود.

مجله American Journal of Clinical Nutrition مطالعه ای را منتشر کرده که نشان می دهد که غذاهای دارای شاخص گلیسمی (GI) بالا باعث افزایش مقدار تریپتوفان در مغز می شوند. بالا رفتن سطح تریپتوفان باعث افزایش ترشح سروتونین شده و موجب خواب آلودگی می شود.

جالب توجه این است که مجله ournal of Psychiatry & Neuroscience گزارش می دهد که مکمل تریپتوفان به طور طبیعی برای افزایش سروتونین استفاده می شود. این مکمل گاهی اوقات برای افرادی که مشکل بی خوابی دارند تجویز می شود.

هورمون های گوارشی

یکی دیگر از دلایل خواب آلودگی بعد از خوردن غذا هورمون هایی است که در روده شما وجود داشته و بخشی از سیستم گوارش می باشند.

یکی از این هورمون ها، کولسیستوکینین (CCK) است که می تواند پس از مصرف مواد غذایی غنی از چربی باعث ایجاد احساس خواب آلودگی شود. به عنوان مثال، آزمایش های بالینی بین اثر CCK و احساس خواب آلودگی پس از خوردن غذا، ارتباطی را نشان داده اند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۰ انجام شده نشان داد که افزایش سطح CCK پس از خوردن غذا باعث ایجاد “پاسخ خواب ناشی از تغذیه” می شود.

به دلیل این که CCK پس از خوردن غذا باعث افزایش سطح اورکسین و سایر تعاملات شیمیایی می شود، خستگی و احساس خواب آلودگی در این شرایط طبیعی است.

سایر دلایل ایجاد خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

تا اینجا در مورد دلایل علمی ایجاد احساس خستگی و خواب آلودگی بعد از خوردن غذا اشاره کردیم. در ادامه به برخی از بیماری هایی که می توانند چنین احساساتی را به وجود آورند اشاره می کنیم.

اختلالات گوارشی و احساس خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

برخی از اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری سلیاک ممکن است بعد از خوردن غذا احساس خواب آلودگی ایجاد کنند.

یک مطالعه در چین نشان می دهد که بسیاری از مسائل مربوط به دستگاه گوارش می توانند پس از غذا باعث خواب آلودگی و خستگی شوند. به عنوان مثال، زخم های گوارشی، سندرم روده تحریک پذیر و سوزش سر دل همگی با خواب آلودگی روزانه ارتباط دارند. افرادی که دارای یک یا چند مشکل گوارشی هستند، نشانه هایی از بی حالی را در طول روز از خود نشان می دهند.

خوشبختانه، داروهای خانگی بسیاری برای درمان انواع اختلالات گوارشی وجود دارد. به عنوان مثال، بسیاری از چای های گیاهی دارای اثر ضد التهابی روی روده هستند و می توانند مشکلات گوارشی را تسکین دهند.

چاقی و احساس خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

افرادی که اضافه وزن دارند، پس از خوردن کربوهیدرات ها و یا وعده های غذایی سنگین، احساس خواب آلودگی بیشتری نسبت به افراد عادی دارند.

البته، سیستم گوارش ما نیز می تواند باعث شود که بعد از خوردن غذا احساس خستگی کنیم. اما تحقیقات در مورد خواب آلودگی روزانه نشان داده است، افرادی که دارای اضافه وزن هستند بیشتر تحت تأثیر این خستگی قرار می گیرند.

مجله Sleep تحقیقاتی را در مورد اثرات چاقی و خواب آلودگی منتشر کرده است. این یافته ها نشان می دهد که خواب آلودگی روزانه به طور قابل توجهی بر روی افراد دارای اضافه وزن تاثیر می گذارد. در این تحقیق کشف شد که چاقی به متابولیسم و نورون هایی که مسئول بیداری هستند، مرتبط می شود.

دیابت نوع ۲ و احساس خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

از آنجا که خوردن غذاهایی که موجب افزایش سطح قند خون می شود می تواند موجب خواب آلودگی شود، جای تعجب نیست که بیماران دیابتی نیز از نیاز به خواب پس از خوردن غذا رنج ببرند.

مجله Psychosomatic Research گزارش داد که افزایش سطح قند می تواند باعث احساس خستگی و خواب آلودگی شود. در واقع، خستگی یکی از شایع ترین نشانه های افزایش سطح قند خون است. این موضوع عملکرد شناختی را تحت تاثیر قرار داده و خلق و خو را تغییر می دهد.

به این دلیل علائم افزایش قند و احساس خستگی شدید در افراد دیابتی طبیعی است. برای بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، کنترل وزن دشوار است و این موضوع می تواند موجب احساس خستگی بیشتر پس از خوردن غذا شود.

چرا بعد از خوردن کربوهیدرات احساس خواب آلودگی می کنید؟

کربوهیدرات ها یکی از غذاهایی هستند که بعد از خوردن آنها احساس خواب آلودگی می کنید. چرا کربوهیدرات ها بر میزان خستگی شما تاثیر می گذارند؟ کربوهیدرات ها منبع انرژی برای بدن هستند و باعث افزایش انرژی ما می شوند.

اما چرا معمولا پس از خوردن کربوهیدرات ها خسته می شوید؟ دلیل این موضوع این است که این مواد میزان گلوکز خون را می سوزانند. این موضوع باعث می شود که لوزالمعده تولید انسولین کند. تولید انسولین بر روی مواد شیمیایی موجود در بدن که خواب و بیداری را تنظیم می کنند تأثیر می گذارد.

به عنوان مثال، مجله Western Journal of Nursing Research گزارش داد که مصرف کربوهیدرات به شدت بر الگوهای خواب تاثیر می گذارد. افرادی که رژیم غذایی غنی از کربوهیدرات دارند، خیلی سریعتر از کسانی که رژیم کم کربوهیدرات را رعایت می کنند، احساس خواب آلودگی می کنند.

با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که همه کربوهیدرات ها با هم یکسان نیستند. کربوهیدرات هایی که موجب افزایش قند می شوند، کربوهیدرات های ساده هستند.

دکتر Maryann Tomovich Jacobsen در WebMD می گوید که کربوهیدرات های ساده مثل نان سفید، کیک و ماکارونی به عنوان سوخت سریع در بدن عمل می کنند و به سرعت به قند تبدیل می شوند. بهترین نوع کربوهیدرات، کربوهیدرات های پیچیده مانند دانه های کامل هستند. بنابراین، جو، نان سنگک، ماکارونی قهوه ای و برنج قهوه ای، نمونه هایی از کربوهیدرات های سالم هستند. کربوهیدرات های پیچیده حاوی ترکیبات سالمی مانند فیبر، ویتامین های ضروری و مواد معدنی هستند که برای داشتن رژیم غذایی سالم ضروری می باشند.

چرا بعد از خوردن قند احساس خواب آلودگی می کنید؟

دلیل این موضوع هم همان دلیلی است که برای ایجاد احساس خواب آلودگی بعد از خوردن کربوهیدرات ها آورده می شود. قند، سطح انسولین را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث کاهش سطح اورکسین می شود.

مطالعه ای در سال ۲۰۰۸ نشان داد که اورکسین برای بیدار شدن ضروری است. این انتقال دهنده عصبی برای حافظه، کنترل قلب و عروق و کاهش استرس نیز مهم است. دانشمندان متوجه شده اند که حتی افزایش مقدار کمی قند خون می تواند فعالیت اورکسین را کاهش دهد.

آیا مصرف بوقلمون باعث خواب آلودگی می شود؟

گزارش منتشر شده در مجله BMJ نشان می دهد که بوقلمون شما را خواب آلودگی نمی کند. این ادعاهایی که خوردن بوقلمون باعث خستگی می شود از اینجا ناشی می شود که بوقلمون حاوی تریپتوفان است و این موضوع عامل خواب آلودگی است. به گفته محققان، گوشت این حیوان حاوی همان مقدار تریپتوفان است که در گوشت مرغ و گوشت قرمز وجود دارد. مواد غذایی مانند گوشت خوک، پنیر و برخی از محصولات لبنی نیز حاوی تریپتوفان هستند.

محققان معتقدند که خوردن غذاهای مخصوص روز شکرگزاری یا غذاهای کریسمس حاوی بوقلمون، به علت وجود پروتئین و کربوهیدرات های زیاد باعث خواب آلودگی بیشتر می شوند. مصرف شراب همراه غذا نیز ممکن است در احساس خواب آلودگی بعد از خوردن غذا نقش داشته باشد.

آیا احساس خواب آلودگی بعد از خوردن غذا ناشی از فقدان جریان خون به مغز است؟

یکی دیگر از ادعاهای جالب در مورد اینکه چه چیزی پس از خوردن غذا، به خصوص ناهار باعث خواب آلودگی می شود این است که در این بازه زمانی خون کمتری در مغز جریان دارد.

گرچه بعضی از دانشمندان معتقدند که کمبود اکسیژن در مغز موجب خواب آلودگی می شود، اما برخی از مطالعات نیز نتوانسته اند این موضوع را اثبات کنند. محققان در مجله Hypotheses Medical می گویند که جریان خون به مغز در شرایطی مانند پس از خوردن غذا، معمولا توسط بدن تنظیم می شود. بنابراین خستگی و خواب آلودگی بعد از خوردن غذا به احتمال زیاد به علت کاهش اورکسین، افزایش ملاتونین و سایر مواد شیمیایی است که بیداری را تنظیم می کنند.

غذاهایی که باعث خواب آلودگی شما می شوند

غذاهایی که می توانند باعث خستگی و خواب آلودگی شوند، غذاهایی هستند که دارای سطوح بالایی از تریپتوفان می باشند.

طبق گزارش American Nutrition Association، غذاهایی مثل مرغ، گوشت گاو، محصولات لبنی و دیگر منابع غنی از پروتئین می توانند موجب خواب آلودگی شوند. این اتفاق به این دلیل می افتد که آنها تولید طبیعی سروتونین را تحریک کرده و خستگی را برجسته می کنند.

احتمالا غذاهایی که شما را خیلی خسته می کند، غذاهایی هستند که غنی از کربوهیدرات ها و پروتئین می باشند.

چگونه از خواب آلودگی پس از خوردن غذا اجتناب کنیم؟

برای بسیاری از افراد، احساس خستگی و خواب آلودگی بعد از خوردن غذا یک چالش بزرگ است. اما برای کاهش این احساس چه کاری می توانیم انجام دهیم؟

خوردن وعده های کم حجم

یکی از راه های متوقف کردن احساس خستگی و خواب آلودگی بعد از خوردن غذا این است که وعده های غذایی کم حجم بخورید. بسیاری از مطالعات پزشکی که در این مقاله ذکر شده، به این واقعیت اشاره کرده اند که غذاهای پر حجم غنی از پروتئین و کربوهیدرات می توانند بعد از غذا خستگی ایجاد کنند.

نوشیدن چای سبز

اگر بعد از ناهار، یک فنجان چای سبز بخورید می توانید از ناپایداری انرژی جلوگیری کنید.

چای سبز دارای مزایای بسیاری از جمله کاهش وزن است. این نوشیدنی حاوی آنتی اکسیدان های قوی نیز می باشد. یک مطالعه منتشر شده در مجله Science Reports نشان داد که چای سبز به کاهش موثر کربوهیدرات ها کمک می کند. چای سبز باعث کاهش جذب نشاسته و چربی و همچنین کاهش سطح قند خون می شود. این نوشیدنی دارای مقدار کمی کافئین است و می تواند به تقویت قوای ذهنی بعد از ناهار کمک کند.

پیاده روی پس از غذا

قدم زدن پس از ناهار فقط برای سلامت قلب و کاهش وزن مفید نخواهد بود، بلکه به شما کمک می کند بعد از خوردن غذا احساس خستگی و خواب آلودگی نکنید.

بر طبق گزارش منتشر شده در مجله International Journal of General Medicine، پیاده روی سریع پس از اتمام غذا دارای مزایای زیادی است. این کار به جلوگیری از نشانه های انفجار قند، احساس خستگی و کاهش سطح قند خون کمک می کند. در واقع دانشمندان بر این باور بودند که با این کار سطح قند خون تا ۳۶٪ کاهش می یابد.

کاهش مصرف کربوهیدرات و قند

اگر بعد از خوردن کربوهیدرات ها احساس خواب آلودگی می کنید، باید سعی کنید مصرف کربوهیدرات خود را کاهش دهید. برای این کار از دانه های سبوس دار و کامل استفاده کنید. زیرا این مواد کنترل انرژی را در دست می گیرند و حاوی مواد مغذی زیادی هستند. میزان قند مصرفی خود را نیز کاهش دهید.

هیدراته نگه داشتن بدن

برای کمک به انجام عملکرد های بدن به شکل مناسب و موثر، باید در طول روز بدنتان را مرطوب نگه دارید. با توجه به گزارش Nutritional Reviews، حتی کاهش خفیف آب بدن نیز می تواند موجب ایجاد خستگی و کاهش انگیزه شود.