دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است همزمان شما را دچار درد شکم و سردرد کنند. در حالی که بسیاری از این علل جدی نیستند اما برخی از آنها به طور بالقوه می توانند نشانه مشکل بزرگتری در بدن باشند.
هم درد شکم و هم سردرد بسته به علتی که ایجاد کننده آنها هستند ممکن است از خفیف تا شدید متغییر باشند. ادامه این مطلب مجله پیام سلامت را بخوانید تا در مورد علل و درمان های احتمالی درد شکم و سردرد اطلاعات بیشتری کسب کنید.
چه چیزی باعث درد شکم و سردرد می شود؟
برخی از دلایل درد همزمان شکم و سر بسیار شایع هستند. این در حالی است که برخی از این علل نادر محسوب می شوند. برخی از این علل ممکن است خفیف باشند؛ در حالی که برخی جدی هستند. در ادامه دلایل احتمالی درد شکم و سردرد را بررسی خواهیم کرد.
سرماخوردگی
سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است که روی بینی و گلو تاثیر می گذارد. بیشتر افراد سالانه چند بار سرما می خورند و بیماریشان طی ۷ تا ۱۰ روز بدون نیاز به درمان، بهبود پیدا می کند. با این وجود راه هایی وجود دارد که می توانند علائم سرماخوردگی را تسکین دهند. علائم دیگری که همراه با درد شکم و سردرد در زمان ابتلا به سرماخوردگی به وجود می آیند عبارتند از:
- خروج مخاط چرک مانند از بینی یا آبریزش بینی
- گلو درد
- سرفه
- عطسه
- تب پایین
- درد
- احساس بی حالی
گاستروانتریت
گاستروانتریت که در برخی از متون به آن آنفولانزای معده نیز گفته می شود؛ در حقیقت آنفولانزا نیست. این بیماری نوعی التهاب روده است که ناشی از آلوده شدن با ویروس، باکتری یا انگل می باشد. گاستروانتریت ویروسی دومین بیماری شایع در ایالات متحده است. علائم دیگر این بیماری عبارتند از:
- حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- تب
- لرز
عدم تحمل برخی از مواد غذایی
عدم تحمل برخی از مواد غذایی یا حساسیت به آنها زمانی رخ می دهد که بدن در هضم یک نوع خاصی از مواد غذایی مشکل دارد. عدم تحمل در واقع حساسیت نیست. عدم تحمل لاکتوز یکی از رایج ترین حساسیت های غذایی در جهان است. عدم تحمل به غیر از درد شکم و سردرد ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:
- حالت تهوع
- گاز
- نفخ
- گرفتگی عضلات معده
- سوزش سر دل
- اسهال
- استفراغ
عفونت سالمونلا
سالمونلا نوعی عفونت است که معمولاً از طریق مصرف گوشت، مرغ، تخم مرغ یا شیر آلوده وارد بدن می شود. این عفونت یکی از دلایل ایجاد کننده گاستروانتریت باکتریایی است. علائم دیگر این عفونت عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- تب
- گرفتگی عضلات شکم
عفونت ادراری (UTI)
عفونت ادراری به عفونتی گفته می شود که در دستگاه ادراری ایجاد می شود. این بیماری معمولاً مثانه یا مجرای ادراری را درگیر می کند. UTI در زنان شایع تر است. البته این بیماری همیشه علائم ایجاد نمی کند. اما اگر قرار باشد علائمی رخ دهد؛ باید شاهد موارد زیر باشید:
- احساس فشار زیاد و مداوم برای ادرار کردن
- احساس درد هنگام خروج ادرار از بدن
- صورتی، قرمز یا قهوه شدن رنگ ادرار
- کدر شدن ادرار
- خروج بوی بد از ادرار
- درد لگن (خصوصاً در زنان)
سنگ کلیه
معمولا در ادرار ضایعات زیادی وجود دارد. این ضایعات به مرور زمان می توانند کریستال هایی را تشکیل داده و یک توده جامد به نام سنگ کلیه ایجاد کنند. این سنگ ها می توانند در کلیه یا مجرای ادراری گیر کرده و علائم به وجود آورند. در بسیاری از موارد، سنگ کلیه به طور طبیعی دفع می شود. اما گاهی نیز درد زیادی ایجاد می کند. علائم سنگ کلیه شامل موارد زیر هستند:
- احساس درد شدید در یک طرف کمر یا پهلو
- وجود خون در ادرار
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
- لرز
- کدر شدن ادرار
- بوی بد ادرار
پروستاتیت
پروستاتیت به معنی التهاب پروستات است. این بیماری می تواند توسط باکتری ها ایجاد شود. اما در اغلب موارد علت آن ناشناخته است. پروستاتیت ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکند. اما در صورت بروز، علائم این بیماری عبارتند از:
- دردی که حداقل در یکی از مناطق زیر احساس شود و به مدت حداقل ۳ ماه طول بکشد.
- بین بیضه و مقعد
- قسمت تحتانی شکم
- آلت تناسلی
- بیضه
- کمر
- درد در حین ادرار کردن یا بعد از آن
- ۸ یا بیشتر از ۸ بار دفع ادرار در روز
- ناتوانی در نگه داشتن ادرار
- ضعیف شدن جریان خروجی ادرار
- تب
- لرز
- درد بدن
- ناتوانایی در تخلیه کامل مثانه
- عفونت ادراری
مونونوکلئوز
مونونوکلئوز (مونو) یک بیماری مسری است که بیشتر در بین نوجوانان و بزرگسالان شایع است. علائم این بیماری معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می کشد تا خوب شوند. اما گاها مدت بیشتری نیز طول می کشند. علائم این بیماری عبارتند از:
- خستگی شدید
- تب
- درد
- گلو درد
- تورم غدد لنفاوی
- بثورات پوستی
میگرن شکمی
میگرن شکمی نوعی میگرن است که در بین کودکان شایع می باشد. بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری، به جای سردردهای میگرنی معمولی، درد شکم و سردرد دارند. حملات معمولاً ۲ تا ۷۲ ساعت طول می کشند و ممکن است شامل علائم زیر باشند:
- احساس درد متوسط تا شدید در اطراف ناف
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
بیماری دستگاه گوارش
بیماری های دستگاه گوارش طیف گسترده ای از بیماری ها را شامل می شوند. این بیماری ها به دو دسته عملکردی و ساختاری تقسیم می شوند. بیماری های عملکردی دستگاه گوارش به بیماری های گفته می شود که در آنها دستگاه گوارش (GI) از نظر ظاهری طبیعی به نظر می رسد اما به درستی کار نمی کند. یبوست و سندرم روده تحریک پذیر از جمله مهمترین بیماری های عملکردی دستگاه گوارش هستند.
بیماری های ساختاری دستگاه گوارش در مواردی ایجاد می شوند که این دستگاه هم از نظر ظاهری و هم از نظر عملکردی مشکل دارد. به عنوان مثال بواسیر، سرطان روده بزرگ، پولیپ و بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون را می توان در این دسته جای داد.
آنفولانزا
آنفولانزا یک بیماری تنفسی است که در اثر آلوده شدن با ویروس آنفولانزا ایجاد می شود. شدت این بیماری می تواند از خفیف تا شدید متغییر باشد و حتی می تواند منجر به مرگ شود. موارد کشنده این بیماری بیشتر در نوزادان، سالمندان یا افرادی که دارای نقصی در سیستم ایمنی هستند، رخ می دهد. علائم آنفولانزا معمولاً به صورت ناگهانی ظاهر می شوند و شامل موارد زیر هستند:
- تب
- گلو درد
- سرفه
- آبریزش بینی
- بدن درد
- خستگی
- استفراغ و اسهال (از جمله علائم کمتر شایع هستند)
ذات الریه
پنومونی یک نوع عفونت است که در کیسه های هوایی یک یا هر دو ریه رخ می دهد. شدت این بیماری می تواند از خفیف تا کشنده متغیر باشد. علائم دیگر ذات الریه عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- سرفه همراه با خلط
- تب
- لرز
- مشکل تنفسی
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
التهاب کیسه صفرا
التهاب کیسه صفرا معمولاً وقتی اتفاق می افتد که یک سنگ، مجاری کیستیک را مسدود می کند. این مجرا صفرا را از کیسه صفرا خارج می کند. به این التهاب کوله سیستیت نیز گفته می شود و می تواند حاد (ناگهان به وجود بیاید) یا مزمن (طولانی مدت) باشد. التهاب کیسه صفرا نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد و ممکن است نیاز به جراحی نیز داشته باشد. علائم این التهاب عبارتند از:
- تب
- حالت تهوع
- درد شدید و پایدار شکم در کوله سیستیت حاد
- دردهای شکمی که در کوله سیستیت مزمن می آیند و می روند
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن یک نوع عفونت است که در اندام تولید مثل زنان رخ می دهد. این عفونت ناشی از آلوده شدن با باکتری هایی است که معمولاً از طریق یک عفونت مقاربتی وارد بدن می شوند. این عفونت ها در صورت عدم درمان می توانند باعث ایجاد مشکلات باروری شوند. بیماری التهابی لگن اغلب علائمی ایجاد نمی کند؛ اما علائم بالقوه این بیماری عبارتند از:
- درد زیر شکم
- تب
- ترشحات ناخوشایند واژن
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی
- درد هنگام ادرار کردن
- نامنظم شدن قاعدگی
آپاندیسیت
آپاندیسیت یک التهاب اورژانسی است که در اندامی به نام آپاندیس رخ می دهد. اگر دچار آپاندیسیت شده اید در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه کنید. علائم این بیماری عبارتند از:
- درد ناگهانی شکم که معمولاً در سمت راست احساس می شود
- تورم شکم
- تب
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- یبوست یا اسهال
- ناتوانی در دفع گاز معده
دیورتیکولیت
دیورتیکولوزیس هنگامی رخ می دهد که کیسه های کوچکی در روده بزرگ شکل می گیرند و از طریق ایجاد نقاط ضعف در دیواره های روده بزرگ باعث می شوند که ذرات غذا وارد حفره شکمی شوند. وقتی کیسه ها ملتهب می شوند، دیورتیکولیت ایجاد می شود. دیورتیکولوزیس اغلب علائمی ایجاد نمی کند اما دیورتیکولیت علائم بالقوه ای دارد که شامل موارد زیر هستند:
- درد زیر شکم
- یبوست یا اسهال
- تب
- لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
دیگر علل
سایر علل نادرتر درد همزمان شکم و سر عبارتند از:
- سندرم استفراغ دوره ای که باعث تهوع و استفراغ شدید و مکرر می شود.
- سندرم هایپر ایمونوگلوبولین D که یک اختلال ژنتیکی نادر است و باعث تب بالا، سردرد، درد شکم و کاهش اشتها می شود.
- سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک خلفی (POTS)، بیماری است که گردش خون را تحت تأثیر قرار می دهد (علائم آن شامل سرگیجه، غش و افزایش ضربان قلب بعد از ایستادن است)
- درد شکم و سردرد بعد از خوردن یا نوشیدن
اگر درد شکم و سردرد ۸ تا ۷۲ ساعت بعد از خوردن غذا یا نوشیدن آشامیدنی های مختلف بروز کند، ممکن است ناشی از گاستروانتریت باشد. اگر درد زودتر بروز کند؛ ممکن است ناشی از عدم تحمل غذا یا بیماری گوارشی باشد.
درد شکم و سردرد در دوران بارداری
شایع ترین علت درد شکم و سردرد در دوران بارداری عفونت دستگاه ادراری است.
درد شکم و سردرد همراه با حالت تهوع
شایع ترین علت درد شکم و سردرد همراه با حالت تهوع، گاستروانتریت (آنفولانزای معده) است.
روش های درمان
درمان درد همزمان شکم و سردرد به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. درمان های بالقوه ای که می توان از آنها استفاده کرد شامل موارد زیر هستند:
- منتظر ماندن. سرماخوردگی، گاستروانتریت و مونونوکلئوز معمولا نیازی به درمان ندارند. با این حال می توانید علائم این بیماری ها، مانند آبریزش بینی یا حالت تهوع را درمان کنید. هیدراتاسیون و آبرسانی به بدن اغلب در درمان این بیماری ها مهم است.
- آنتی بیوتیک ها. عفونت ادراری، ذات الریه، التهاب کیسه صفرا، بیماری التهابی لگن و دیورتیکولیت نیاز به آنتی بیوتیک دارند. در موارد جدی ممکن است به آنتی بیوتیک داخل وریدی نیز نیاز داشته باشید.
- عمل جراحی. سنگ های کلیوی شدید (که در آن سنگ ها با امواج صوتی شکسته و خرد می شوند)، التهاب کیسه صفرا (جراحی برداشتن کیسه صفرا) و آپاندیسیت (جراحی برداشتن آپاندیس).
- مسکن ها. سنگ کلیه، ذات الریه و التهاب کیسه صفرا معمولا با مسکن درمان می شوند.
- داروهای میگرن. برای درمان میگرن شکمی حاد و پیشگیری از میگرن، بسته به فراوانی و شدت درد ممکن است این داروها مورد استفاده قرار بگیرند.
- داروهای ضد ویروسی. این داروها برای درمان آنفولانزا کاربرد دارند.
- داروهای ضد التهاب. بیماری التهابی روده از جمله بیماری هایی است که با این داروها درمان می شود.
- اجتناب از محرک ها. یبوست، سندرم روده تحریک پذیر و عدم تحمل با پرهیز غذایی قابل درمان هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
درست است که بسیاری از دلایل بروز درد همزمان شکم و سر مانند سرماخوردگی نیازی به مراقبت های پزشکی ندارند؛ اما برخی از علل می توانند جدی باشند. اگر علائم این بیماری ها را دارید به پزشک مراجعه کنید:
- آپاندیسیت
- بیماری التهابی لگن
- التهاب کیسه صفرا
- ذات الریه
- سنگ کلیه
- دیورتیکولیت
همچنین اگر دردتان شدید است؛ به خصوص اگر به صورت ناگهانی ایجاد شده؛ یا اگر این درد یا سایر علائم زیاد طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنید.