درد شکمی می تواند تیز، خفیف و یا سوزشی باشد. همچنین می تواند اثرات بسیاری از جمله کاهش اشتها نیز بر روی بدن بگذارد. درد شدید گاهی اوقات باعث می شود که شما برای غذا خوردن خیلی بی حال باشید. بنابراین وقوع درد شکم و کاهش اشتها می تواند علل مختلفی داشته باشد.
عکس این قضیه نیز می تواند درست باشد. از دست دادن اشتها و مصرف غذای محدود به درد شکم منجر می شود. کاهش اشتها زمانی اتفاق می افتد که میل شما برای مصرف وعده های غذایی افت می کند. انواع بیماری ها، عادات و شرایطی که در زندگی رخ می دهند سبب می شود درد شکم و کاهش اشتها به صورت همزمان ایجاد شود.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد علل، روش های درمان و روش های پیشگیری از درد شکم و کاهش اشتها صحبت کنیم.
چه چیزی باعث درد شکم و کاهش اشتها می شود؟
شکم میزبان بسیاری از اندام ها از جمله معده، روده، کلیه ها، کبد، پانکراس، طحال، کیسه صفرا و آپاندیس می باشد. درد شکمی ممکن است به وجود مشکل در یک یا چند نمونه از این اندام ها مرتبط باشد. گاهی اوقات درد شکمی و از دست دادن اشتها، به جای آنکه فیزیکی باشد، علل ذهنی دارد. به عنوان مثال، استرس، اضطراب، غم و اندوه یا افسردگی می تواند به طور بالقوه این علائم را ایجاد کند.
علل درد شکم و کاهش اشتها مربوط به دستگاه گوارش
درد شکم و کاهش اشتها که به علت مشکلات گوارشی ایجاد می شوند عبارتند از:
- گاستروانتریت ویروسی که به عنوان آنفولانزای معده نیز شناخته می شود
- ریفلاکس اسید، یا بیماری ریفلاکس معده (GERD)
- بیماری کرون که یک بیماری التهابی روده است
- گاستریت، یا سوزش معده
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- کولیت اولسراتیو (UC)
- زخم معده
- بیماری سلیاک یا عدم تحمل گلوتن
- انسداد صفراوی (مجرای صفراوی)
- سنگ کیسه صفرا
- گاستروانتریت باکتریایی
- عفونت E. coli
- پریتونیت
- تب زرد
- تیفوس
- بیماری سل
- سارکوئیدوز
- تب مالت
- لیشمانیوز
- هپاتیت
- عفونت ویروس غرب نیل (تب ناشی از غرب نیل)
- بوتولیسم
- عفونت کلامیدیا
- پانکراتیت مزمن
- اورتریت
- آبله مرغان
- مونونوکلئوز عفونی
- عفونت کرم قلابدار
- ژیاردیازیس
- آپاندیسیت
- پانکراتیت حاد
درد شکم و کاهش اشتها مربوط به عفونت و التهاب
درد شکم و کاهش اشتها ناشی از مصرف داروها
مصرف برخی از داروها یا استفاده از برخی از درمان های خاص می تواند منجر به درد شکم و از دست دادن اشتها شود. اگر مشکوک هستید که دارو یا درمان هایی که استفاده می کنید عامل ایجاد این علائم است باید با پزشک خود صحبت کنید.
نمونه هایی از داروهایی که می توانند درد معده و از دست دادن اشتها را ایجاد کنند عبارتند از:
- داروهای شیمی درمانی
- آنتی بیوتیک ها
- کدئین
- مورفین
سوء استفاده از مواد مخدری مانند الکل، آمفتامین، کوکائین یا هروئین نیز می تواند درد شکم و کاهش اشتها را ایجاد کند.
سایر علل ایجاد کننده درد شکم و کاهش اشتها
در اینجا لیستی از دلایل دیگر درد شکمی و از دست دادن اشتها را آورده ایم:
- مسمومیت غذایی
- بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی کلیه
- بیماری مزمن کبدی یا نارسایی کبد
- کم کاری تیروئید
- بارداری، به ویژه در سه ماهه اول
- مصرف بیش از حد استامینوفن
- کتواسیدوز دیابتی
- کتواسیدوز الکل
- هیپرپاراتیروئیدیسم
- تومور ویلمز
- پارگی آئورت
- بیماری کبد الکلی
- سوختگی های ناشی از مواد شیمیایی
- سیروز
- تالاسمی
- بیماری التهابی لگن (PID)
- لوسمی
- پیچ خوردگی بیضه ها
- حساسیت به دارو
- بحران آدیسونیس (بحران آریتمی حاد)
- سرطان پانکراس
- کم کاری غده هیپوفیز (hypopituitarism)
- بیماری آدیسون
- سرطان معده (آدنوکارسینوم معده)
- مصرف مشروبات الکلی
- حاملگی خارج از رحم
- سرطان تخمدان
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
چه زمانی باید برای درد شکم و کاهش اشتها به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علایم زیر را همراه با درد شکمی و از دست دادن اشتها مشاهده می کنید، به کمک پزشکی فوری نیاز دارید:
- غش کردن
- خونی شدن مدفوع
- استفراغ خونی
- استفراغ کنترل نشده
- زرد شدن رنگ پوست یا سفیدی چشم ها
- افکار آسیب رساندن به خود
- فکر کردن به این که زندگی دیگر ارزش ندارد
در صورت بروز علائم زیر همراه با درد شکمی و از دست دادن اشتها، با پزشک خود ملاقات کنید:
- تورم شکم
- مدفوع شل و اسهال که بیش از دو روز ادامه دارد
- کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح
اگر باردار هستید یا فکر می کنید ممکن است باردار شوید، به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
اگر درد شکم و کاهش اشتها دارید که در عرض دو روز حل نشده است، باید با پزشک خود تماس بگیرید، حتی اگر با نشانه های دیگری همراه نباشد. این نشانه ها ممکن است علامتی از یک بیماری زمینه ای و اساسی باشند که نیاز به درمان دارد.
درد شکم و از دست دادن اشتها چگونه درمان می شود؟
برای درمان درد شکمی و از دست دادن اشتها، پزشک سعی خواهد کرد که علت اصلی آن را شناسایی کرده و به آن پاسخ دهد. او با سوالاتی درباره علائم و تاریخچه پزشکی بیمار شروع خواهد کرد. کسب اطلاعات در مورد کیفیت درد نیز به تشخیص کمک می کند. زمانی که درد شروع می شود، شرایطی که باعث درد بیشتر می شود یا علائم دیگری که وجود دارد، عواملی برای تشخیص صحیح می باشند. سوالات دیگری که برای تشخیص صحیح پرسیده می شوند عبارتند از:
- چه داروهایی جدیدا مصرف کرده اید؟
- چه غذاهایی در چند روز گذشته مصرف کرده اید؟
- در چند وقت اخیر به چه کشورهایی سفر کرده اید؟
در بعضی موارد، پزشک آزمایشاتی را روی نمونه خون، ادرار، مدفوع یا آزمایش تصویربرداری را برای بررسی علل احتمالی انجام می دهد. برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک بستگی به تشخیص او دارد.
اگر مشکوک به این موضوع هستید که دارو باعث ایجاد علائم شما شده است، قبل از اینکه با پزشک خود صحبت کنید، مصرف دارو را متوقف نکنید.
چگونه می توان درد شکم و از دست دادن اشتها را در خانه کاهش داد؟
علاوه بر دنبال کردن برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک، برخی از راهبردهای مراقبت در خانه نیز ممکن است به کاهش این درد کمک کنند.
برای مثال، هیدراته نگه داشتن بدن بسیار مهم است. آبرسانی به بدن می تواند به کاهش عوارض بالقوه درد شکم و از دست دادن اشتها کمک کند. خوردن وعده های غذایی مکرر اما کوچک همراه با مواد غذایی سهل الهضم باعث کم شدن درد معده می شود. برخی از مواد غذایی سهل الهضم عبارتند از:
- میوه های پخته شده بدون دانه، مانند سیب
- بلغور جو دوسر
- کباب ساده
- برنج ساده
- کراکر
- سوپ رقیق
- آبگوشت
- تخم مرغ
وقتی درد شکمی دارید، از مصرف غذاهای تند، دارای فیبر زیاد و مواد خام خودداری کنید. اگر علائم شما توسط عفونت ویروسی مانند آنفولانزای معده ایجاد شده است، مصرف مقدار زیادی مایعات رقیق و استراحت زیاد می تواند مفید باشد.
چگونه می توانم از درد شکم و کاهش اشتها جلوگیری کنم؟
شما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به درد شکمی و از دست دادن اشتها به کار ببرید. این اقدامات عبارتند از:
- اجتناب از خوردن غذاها و نوشیدنی های نیم پز یا خام برای جلوگیری از مسمومیت غذایی
- شستن دست ها به طور مرتب برای پایین آوردن خطر ابتلا به عفونت های ویروسی مانند آنفولانزا
- اجتناب از مصرف زیاد الکل یا استفاده از داروها و مواد مخدری مانند آمفتامین، کوکائین و هروئین
- بهبود سلامت روان با انجام تمرینات استراتژیک تسکین دهنده استرس، مانند ورزش منظم و نوشتن روزانه افکار و خاطرات
اگر داروی خاصی را برای کاهش ناراحتی معده مصرف می کنید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید که چگونه می توانید با وجود مصرف این داروها علائم همراه با آن را کاهش دهید.