درد معده و اسهال می تواند باعث ناراحتی زیادی در روده شود. درد حاد شکمی و مدفوع شل در بیشتر مواقع به علت عفونت های ویروسی، مسمومیت غذایی یا سوء هاضمه رخ می دهد. سایر بیماری های گوارشی مثل سندرم روده تحریک پذیر، بیماری سلیاک یا اختلالات التهابی روده نیز می توانند درد مزمن معده و اسهال را ایجاد کنند.

درد شدید معده می تواند مانند گرفتگی های شدید و کوتاه که به نظر برسد. گاهی اوقات دفع مدفوع می تواند به کاهش درد در معده کمک کند. اسهال می تواند با ذرات موکوس همراه بوده یا ممکن است اسهال خونی از بدن خارج شود.

در بعضی موارد ممکن است اسهال دردناک از بدن خارج شود. به ویژه اگر غذاهای تند خورده اید و اسهال مزمن دارید. معمولا اگر درد ناشی از عفونت باشد، چند روز طول می کشد تا بهبود یابد. اما اگر گرفتگی مستمر و اسهال دارید، بهتر است از پزشک کمک بگیرید. علائم اسهال و درد معده گاهی اوقات می توانند به تشخیص دقیق علت کمک کنند.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت شما را بیشتر با علل و درمان های درد معده و اسهال آشنا خواهیم کرد.

علائم مربوط به درد معده و اسهال

درد حاد شکم با اسهال می تواند باعث احساس نیاز فوری به دفع مدفوع شود. اگر این اقدام برای درمان کافی نباشد، ممکن است همراه با درد معده و اسهال نشانه های زیر را نیز داشته باشید:

  • تهوع با استفراغ همراه با دفع مدفوع آبکی
  • احساس تهوع پس از خوردن غذا
  • درد عضله و مفصل که به دلیل عفونت ویروسی روده ای ایجاد می شود
  • سردرد یا میگرن
  • یبوست بعد از اسهال و درد معده
  • تب با درجه کم بدون لرز و یا با لرز
  • احساس سوزش در قفسه سینه
  • احساس گیر کردن چیزی در گلو
  • تجمع گاز اضافه در دستگاه گوارش و نیاز مکر به دفع آن
  • غرغر معده

علل شایع ایجاد درد معده و اسهال

در اینجا شایع ترین علل درد معده و اسهال را ذکر می کنیم.

آنفلوانزا (گاستروانتریت)

گاستروآنتریت باعث درد شکم همراه با اسهال حاد می شود. آنفولانزای معده یا گاستروانتریت ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی است که موجب تهوع یا استفراغ می شود.

مجله American Family Physician گزارش می دهد که خوراکی ها و آب آلوده به انگل ها، نوروویروس یا روتا ویروس می توانند علایم گاستروانتریت را ایجاد کنند. درد شکمی و اسهال در اغلب موارد از آنفلوآنزای معده ناشی می شود. در موارد شدید تر، مانند عفونت C.diff، اسهال خونی مشاهده می شود.

گاستروانتریت باکتریایی به طور کلی ناشی از مصرف مواد غذایی آلوده است. در مجله Clinical Microbiology Reviews گزارش شده است که بیش از ۴۰ نوع باکتری وجود دارد که می توانند علایم گاستروانتریت را ایجاد کنند. در این حالت معمولا اسهال شدید و طولانی همراه با گرفتگی معده ایجاد می شود.

اگر گاستروآنتریت با درد معده و اسهال دارید، برای جلوگیری از عوارض کم آبی، مهم است که مایعات کافی در طول روز مصرف کنید.

گاستریت

یکی دیگر از دلایل درد شدید معده و دفع مدفوع آبکی گاستریت است. این التهاب  می تواند به علت عفونت H. pylori یا واکنش به یک پاتوژن ایجاد شود.

به گفته محققان برزیلی، گاستریت می تواند درد شکمی را در زیر دنده ها ایجاد کند، همچنین باعث آروغ زدن، تولید بیش از حد گاز، سوزش سر دل و تهوع می شود. در بسیاری از موارد، بیماران اسهال و درد معده را نیز تجربه می کنند.

موسسه National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases گزارش می دهد که گاستریت مزمن می تواند مشکلات جدی روده ای ایجاد کند. به عنوان مثال، یک عفونت H. pylori می تواند زخم های گوارشی به وجود آورده و اسهال را خونی کند. با توجه به جایی که خونریزی در روده اتفاق می افتد، ممکن است مدفوع سیاه یا قرمز شود.

مسمومیت غذایی

خوردن غذای آلوده یا آب آلوده می تواند باعث بروز اسهال حاد با درد شدید معده شود. دکتر M. Gamarra گزارش می دهد که بسیاری از پاتوژن های باکتریایی می توانند مسمومیت غذایی ایجاد کنند. در برخی موارد، اسهال ناشی از مسمومیت غذایی می تواند بین ۱ تا ۲ هفته ادامه یابد. بسته به شدت مسمومیت، ممکن است مدفوع خونی نیز داشته باشید یا اسهال کاملا شبیه آب شود.

اسهال مسافرتی

اسهال مسافرتی علائم مشابهی را با مسمومیت غذایی دارد. درد معده، گاز، اسهال و استفراغ از جمله این نشانه ها هستند. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شد نشان داد که علائم اسهال مسافرتی معمولا حدود ۳ روز طول می کشند. درد خفیف معده و داشتن ۴ یا بیشتر از ۴ بار حرکات روده آبکی در روز با اسهال مسافرتی رایج است.

حساسیت غذایی

آلرژی غذایی یک واکنش نامطلوب سیستم ایمنی بدن به یک غذای خاص است. آلرژی غذایی معمولا توسط غذاهای حاوی لاکتوز یا گلوتن ایجاد می شود. با این حال، سویا، بادام زمینی، ماهی و صدف نیز می توانند باعث واکنش آلرژیک می شوند.

دکتر Shereen M. Reda، معتقد است که شایع ترین نشانه های واکنش آلرژیک به مواد غذایی، درد معده، اسهال، استفراغ و یبوست هستند. در بعضی موارد شدید، خارش اطراف دهان، تورم لب ها یا گلو و احتقان بینی نیز می تواند رخ دهد.

عدم تحمل غذایی

عدم تحمل غذایی یک واکنش نامطلوب به غذاهای خاص است و می تواند باعث درد شکم و اسهال پس از خوردن غذا شود. عدم تحمل غذایی از حساسیت غذایی متفاوت است. زیرا این اختلال به سیستم ایمنی ربطی ندارد. واکنش های نامطلوب می تواند تا ۲۰ ساعت پس از خوردن غذا به دو صورت فوری یا با تاخیر رخ دهند.

پزشکان کلینیک کلیولند گزارش دادند که عدم تحمل غذایی با آلرژی غذایی یا مسمومیت غذایی متفاوت است. اگر چه عدم تحمل غذایی باعث علائم مشابه ای مانند تهوع، گرفتگی معده و اسهال می شود، اما علت اصلی آن به سیستم گوارش مرتبط است.

مواد غذایی معمولی که سبب علائم عدم تحمل غذایی می شوند شامل محصولات لبنی (عدم تحمل لاکتوز) و غذاهای حاوی گلوتن هستند.

سوء جذب اسیدهای صفراوی

اگر بیماری گوارشی خاصی در بدن وجود داشته باشد که در اصر آن سیستم گوارش به درستی اسید های صفراوی را جذب نکند ممکن است سوء جذب اسیدهای صفراوی رخ دهد.

مجله Canadian Journal of Gastroenterology گزارش می دهد که اسهال مزمن و مداوم، علامت رایجی در سوء جذب اسیدهای صفراوی است. در اغلب موارد، بیماران درد بالای شکم، غرغره معده، یبوست و باد معده بد بو را تجربه می کنند.

استرس و اضطراب

استرس احساسی یا اضطراب می تواند درد معده، اسهال، حالت تهوع و سایر بیماری های دستگاه گوارش را تشدید کند. پاسخ های استرس در بدن شما به اعصاب در روده متربط بوده و علائمی گوارشی ایجاد می کنند. محققان کلینیک مایو می گویند که استرس و اضطراب می توانند عوامل ایجاد کننده دردمعده و اسهال باشند.

سوء هاضمه

سوء هاضمه نیز می تواند باعث اسهال و درد معده شود.

مجله Medscape General Medicine یک مطالعه در مورد علائم مختلف سوء هاضمه منتشر شده کرده است. دانشمندان متوجه شدند که درد شدید معده، اسهال، تهوع و استفراغ در افراد مبتلا به سوء هاضمه وجود دارد. البته ممکن است استرس نیز در ایجاد اختلال در معده نقش داشته باشد.

درد معده و اسهال ؛ علل و درمان های آن
درد معده و اسهال ؛ علل و درمان های آن

درد مزمن معده و اسهال

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال روده ای است که می تواند باعث اسهال مزمن و درد معده شود. مجله Therapeutic Advances in Gastroenterology می گوید که برخی از افراد مبتلا به IBS درد مزمن معده را با اسهال (IBS-D) دارند. برخی نیز درد مزمن معده و یبوست (IBS-C) دارند.

بیماری التهابی روده (IBD)

در صورت داشتن بیماری التهابی روده، ممکن است از اسهال پس از خوردن غذا و اسپاسم معده که باعث درد شکمی می شوند، رنج ببرید. پزشکان کلینیک کلیولند می گویند که دو نوع IBD عبارتند از:

  • بیماری کرون
  • کولیت اولسراتیو

این بیماری ها باعث تخریب دستگاه گوارش شده و درد معده و اسهال مکرر ایجاد می کنند.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک واکنش شدید سیستم خودایمنی بدن به گلوتن است که می تواند باعث اسهال شدید و درد شکمی شود. محققان در مجله American Journal of Clinical Nutrition می گویند که علائم اصلی بیماری سلیاک عبارتند از:

  • درد معده
  • اسهال مزمن
  • خستگی
  • کاهش وزن

بعضی از بیماران مبتلا به سلیاک نیز مدفوع چرب دارند.

دیورتیکولیت

دیورتیکولیت بیماری است که در آن کیسه های کوچک روده بزرگ ملتهب و آلوده می شوند. اغلب، دیورتیکولیت باعث درد شکم در سمت چپ و اسهال می شود. به گفته دکتر Minesh Khatri در WebMD، دیورتیکولیت می تواند باعث بروز درد شکمی شود که از طریق دفع گاز از بین می رود. دیورتیکولیت می تواند منجر به اسهال، یبوست و درد شکمی شود.

علل درد معده و اسهال که تنها بر روی زنان تاثیر می گذارد

سندرم پیش از قاعدگی

ممکن است متوجه شوید که درد در معده، گرفتگی و حتی اسهال در روزهای قبل از دوره خونریزی افزایش می یابد. یک مطالعه منتشر شده در مجله BMC Women’s Health ارتباط بین اختلالات دستگاه گوارش و علائم PMS را تایید کرد. یافته ها نشان می دهد که بیش از نیمی از زنان قبل از دوره و در طول آن گرفتگی شکم دارند. همچنین در حدود یک چهارم زنان نیز در طول دوره درد معده و اسهال دارند.

کمردرد قبل از قاعدگی و مدفوع شل می تواند به فشارهای عاطفی یا نوسانات هورمونی در این دوران مرتبط باشد.

آندومتریوز

اگر اندومتریوز دارید، ممکن است درد معده را بدون هیچ دوره ای تجربه کنید و میزان اسهال تان افزایش یابد. در این بیماری که بافت اندومتری خارج از رحم رشد می کند، منجر به لکه بینی بین دوره ای و درد لگن می شود.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۵ در مورد اثر اندومتریوز بر روی سیستم دستگاه گوارش منتشر شده نشان داد که این بیماری اختلالات گوارشی را تشدید می کند. بسیاری از زنان مبتلا به اندومتریوز  درد شکمی و نیاز فوری به دفع مدفوع را گزارش داده اند. محققان همچنین دریافتند که اندومتریوز علائم IBS را بدتر می کند.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان می تواند علائم مشابه بسیاری از بیماری های دیگر از جمله ناراحتی گوارشی، درد لگن و اسهال را ایجاد کند. دکتر جری بالنتین در eMedicineHealth می گوید سرطان تخمدان می تواند باعث تورم شکمی، درد شکمی، اسهال، تهوع و استفراغ شود. گاهی اوقات درد زیر شکم نیز می تواند ناگهانی و شدید باشد.

درد شکمی و اسهال ناشی از داروها

برخی از داروهای رایجی که علت درد شکمی با اسهال هستند عبارتند از:

  • آنتی بیوتیک ها
  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
  • ملین ها
  • شیمی درمانی

سایر علایم درد معده، تهوع و اسهال

  • آپاندیسیت
  • حمله کیسه صفرا
  • مشکلات کبدی
  • یبوست

نحوه درمان درد معده و اسهال

داروهای مؤثر زیادی برای درمان علائم درد شکم و اسهال وجود دارد. بهترین نوع از مواد طبیعی برای استفاده جهت درمان درد معده و اسهال، آنهایی هستند که به کاهش اسپاسم معده کمک می کنند. برای درمان باید مقدار زیادی مایعات برای هیدراتاسیون بدن مصرف کنید.

بابونه. تحقیقات نشان داده اند که بابونه دارای خواص ضد اسپاسم می باشد و می تواند به کاهش درد معده کمک کند.

زنجبیل. زنجبیل اثر ضد اسهال دارد و می تواند به کاهش گرفتگی معده و حالت تهوع کمک کند. تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۶ نشان داد که شما می توانید زنجبیل را به عنوان یک درمان طبیعی برای دل درد ، سوء هاضمه، استفراغ، اسهال، و تهوع استفاده کنید.

چای بابونه و چای زنجبیل فقط ۲ چای گیاهی هستند که می توانند هضم غذا را بهبود بخشند. در این دوران باید سعی کنید از غذاهای کم فیبر استفاده کنید و از مصرف مواد غذایی چرب و تند نیز اجتناب کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

طبق توصیه پزشکان کلینیک مایو، شما باید در موارد زیر به دلیل اسهال و درد معده به پزشک مراجعه کنید:

  • گرفتگی یا درد شدید شکم
  • اسهال خونی
  • تهوع و استفراغ همراه با اسهال و درد در دستگاه گوارش
  • علائم زردی پوست و تیره شدن ادرار
  • احساس حساسیت در زمانی که روی قسمت فوقانی شکم فشار وارد می شود