پلاک یک غشای چسبنده و نرم از باکتری است که بر روی دندان ها، لثه ها، زبان، پروتزهای دندانی و تاج دندان ایجاد می شود. هنگامی که چندین لایه پلاک با مواد معدنی موجود در بزاق ترکیب شوند، ماده ای سفید و گچ مانند به نام تارتار ایجاد می شود. این ماده یک زمین پرورش دهنده برای باکتری های دهانی است که از قند مواد غذایی که می خوریم تغذیه می کنند. علاوه بر این، در طول این فرایند اسیدی تشکیل می شود که مینای دندان را از بین می برد و منجر به پوسیدگی دندان می شود. باکتری ها همچنین سمومی تولید می کنند که باعث پریودنتال (التهاب لثه) می شود. با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با روش های خانگی و ساده ای برای درمان پلاک دندان آشنا شوید.
عوامل متعددی در ایجاد پلاک نقش دارند. این عوامل عبارتند از:
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- روش بد شستشو دندان ها
- انتخاب مواد غذایی نامناسب
- وراثت
- عدم مراجعه دوره ای به دندانپزشک
رعایت بهداشت دهان و دندان، کلید جلوگیری از ایجاد پلاک در دندان است. برای این کار باید از قوانین زیر پیروی کنید:
- روزانه دو بار دندان هایتان را با خمیر دندان مناسب بشویید.
- از مسواک نرم و نایلونی با موی های گرد استفاده کنید.
- مسواک را در زاویه ۴۵ درجه در کنار خط دندانتان نگه دارید.
- اطمینان حاصل کنید که زبان خود را نیز تمیز کرده اید. زیرا رشد باکتری ها روی زبان نیز منجر به ایجاد پلاک می شود.
- برای تمیز کردن دندان ها و لثه ها از نخ دندان استفاده کنید.
علاوه بر رعایت بهداشت عمومی دندان، می توانید از برخی داروهای طبیعی برای درمان پلاک دندان استفاده کنید. به یاد داشته باشید، هنگامی که تارتار روی دندان ها شکل می گیرد، حذف آن بسیار دشوار است. باما اگر به طور منظم پلاک ها را بردارید، می تواند از ایجاد تارتار و پوسیدگی دندان جلوگیری کنید.
درمان پلاک دندان
غرغره روغن
غرغره روغن یک روش قدیمی برای رعایت سلامت دهان و دندان است. روغن نارگیل خالص به دلیل بالا بودن اسید لوریک در آن که دارای اثرات ضد التهابی و ضد میکروبی است، برای انجام این روش عالی است. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۵ در مجله Nigerian Medical Journal منتشر شده نشان می دهد که غرغره روغن با روغن نارگیل در کاهش تشکیل پلاک موثر است.
- ۱ قاشق غذا خوری روغن نارگیل آب شده را در دهان به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بچرخانید.
- سپس آن را از دهان خارج کنید.
- دندان هایتان را به طور معمول بشویید.
- هر روز صبح قبل از غذا خوردن این کار را تکرار کنید.
علاوه بر این، می توانید چند قطره روغن نارگیل را روی لثه های خود ماساژ دهید. این روش را می توانید با روغن کنجد گرم نیز انجام دهید.
جوش شیرین
جوش شیرین که به نام بی کربنات سدیم نیز شناخته می شود، یک درمان خانگی عالی برای از بین بردن پلاک است. این ماده اسیدهای موجود در دهان را خنثی می کند. بنابراین میزان باکتری های مضر را کاهش می دهد. همچنین به سفید کردن دندان نیز کمک می کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۰۸ در The Journal of Clinical Dentistry منتشر شده است، پنج مطالعه بالینی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و نتیجه گرفت که جوش شیرین می تواند پلاک را به طور موثرتری نسبت به محصولات دیگر حذف کند.
- مقدار کمی جوش شیرین را روی مسواک مرطوب بریزید و دندان هایتان را با آن بشویید.
- ۱ قاشق چای خوری نمک را با ۲ قاشق چای خوری جوش شیرین مخلوط کنید. مسواک خیس را در مخلوط فرو ببرید. با این پودر به آرامی دندان های خود را بشویید.
- ۱ قاشق چای خوری جوش شیرین را با پراکسید هیدروژن کافی مخلوط کنید. برای پاک کردن دندان ها و لثه ها از آن استفاده کنید.
- از هر یک از این روش ها یک یا دو بار در هفته استفاده کنید.
نکته: زیاد از جوش شیرین استفاده نکنید. این ماده به مرور زمان به مینای دندان آسیب می رساند.
گواوا
هم برگ و هم خود گیاه گواوا مواد ضد عفونی کننده عالی برای درمان پلاک دندان ها و لثه ها هستند. علاوه بر این، این گیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد درد است که به کاهش تورم و درد لثه کمک می کند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴، در مجله International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences منتشر شده است، نشان داد که عصاره برگ گواوا سبب کاهش چسبندگی اولیه پلاک می شود. این گیاه فعالیت ضد باکتری داشته و مهارکننده ای علیه استرپتوکوک موتان، که باعث ایجاد پلاک دندان می شود، می باشد.
- چند عدد برگ گواوا را بشویید و آن را به طور کامل بجوید.
- سپس آن را تف کنید.
- این کار را هر روز برای کاهش خطر ایجاد پلاک در دندان ها انجام دهید.
روش دیگر:
- بر روی یک تکه میوه گواوا کمی نمک بریزید و آن را بجوید.
- این کار را ۱ تا ۲ بار در روز به مدت چند روز انجام دهید.
- حتی می توانید از دهانشویه حاوی عصاره برگ گواوا نیز استفاده کنید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا در مقابله با بیماری های لثه ناشی از پلاک موثر است. خواص آنتی بیوتیک آن، باکتری هایی که باعث ایجاد پلاک می شوند را از بین می برد. به علاوه، بوی بد دهان را نیز از بین می برد. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ در Journal of Oral Health and Dental Management منتشر شده نشان داد که آلوئه ورا در مقایسه با دهانشویه کلرهگزیدین اثری مشابه در درمان پلاک دندان و لثه دارد.
- برگ های آلوئه ورا را خرد کنید و پالپ آن را استخراج کنید.
- این ژل را به طور مستقیم بر روی دندان ها و خط لثه ماساژ دهید.
- ۱۰ دقیقه صبر کنید، سپس آن را با آب سرد شستشو دهید.
- از این درمان پلاک دندان دو بار در روز استفاده کنید.
میخک
میخک به طور گسترده ای به عنوان یک درمان خانگی برای درمان پلاک دندان ها استفاده می شود. این ماده برای مبارزه با میکروب ها در دهان که ممکن است باعث ایجاد پلاک شوند، مفید است.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۴ در نشریه Journal of Indian Society of Periodontology منتشر شده نشان می دهد که دهانشویه گیاهی حاوی گل میخک، روغن درخت چای و ریحان باعث کاهش کلنی های میکروبی تشکیل دهنده پلاک می شود و یک عامل ضد التهابی لثه موثر می باشد.
- ۱ قاشق چای خوری میخک خرد شده و کمی روغن زیتون را مخلوط کنید.
- این مخلوط را روی دندان هایتان بگذارید.
- چند دقیقه صبر کنید، سپس آن را با آب گرم بشویید.
- این کار را دو بار در روز انجام دهید.
می توانید هر روز به طور منظم، ۱ یا ۲ عدد میخک را برای حفظ سلامت دهان و دندان و کاهش بوی بد دهان که توسط باکتری ایجاد می شود، بجوید.
سرکه سفید
سرکه سفید حاوی اسید استیک است که می تواند از تخریب مینای دندان و ایجاد پلاک جلوگیری کند. این ماده همچنین دارای خواص ضد باکتریایی است.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ در مجله International Journal of Advanced Health Sciences منتشر شده نشان می دهد که انحلال پلاک در سرکه (حاوی ۴ درصد اسید استیک) در مقایسه با آب مقطر و گلیسیرین به طور قابل توجهی بیشتر است.
- ۲ قاشق چای خوری سرکه سفید و ۱ قاشق چای خوری نمک را در ½ فنجان آب گرم مخلوط کنید.
- دهان خود را با این مخلوط یک یا دو بار در روز شستشو دهید.
پوست پرتقال
پوست پرتقال اغلب به عنوان یک سفید کننده طبیعی برای حذف لکه ها از روی دندان ها کاربرد دارند. علاوه بر این، لیمونن موجود در پوست پرتقال کمک می کند تا پلاک بدون از بین رفتن مینای دندان پاک شده، در حالی که ویتامین C در این میوه به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها در دهان کمک می کند.
- قبل از خواب، قسمت داخلی پوست پرتقال تازه را مستقیما بر روی دندان ها و لثه ها بگذارید.
- تا صبح صبر کنید و صبح روز بعد دهان را بشویید.
- برای حفاظت ار سلامت دندان و سفید شدن آن ها، این کار را چند روز تکرار کنید.
- اگر پوست پرتقال تازه ندارید می توانید از پودر پوست خشک شده آن استفاده کنید.
اسانس رزماری
روغن یا اسانس رزماری مانند یک ضد عفونی کننده برای ریشه کن کردن باکتری های دهان مفید است. این باکتری ها می توانند باعث ایجاد پلاک و پوسیدگی شوند. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ در مجله Journal of Applied Microbiology منتشر شده نشان می دهد که عصاره گیاه رزماری از رشد باکتری های دهانی، فعالیت گلوکوزیل ترانسفراز، تولید گلوکان و تشکیل پلاک جلوگیری می کند.
- ۲ یا ۳ قطره اسانس رزماری را در ۱ قاشق غذاخوری آب یا روغن حامل (روغن نارگیل یا زیتون) مخلوط کنید.
- مخلوط را به مدت ۱۰ دقیقه روی دندان ها بمالید.
- سپس آن را از دهان خارج کرده و دندانهایتان را به طور معمول بشویید. هرگز روغن را نبلعید.
- دو بار در روز این روش درمان پلاک دندان را تکرار کنید.
- اگر اسانس رزماری ندارید، می توانید اسانس مریم گلی یا آویشن را استفاده کنید.
چای سیاه
شستشو دندان ها با چای سیاه می تواند باکتری های دهانی را کنترل کند و خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی آن کمک می کند تا خطر ایجاد پلاک کم شود. به علاوه، چای منبع غنی از فلوراید است. این ماده معدنی به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند. زیرا کیفیت مینای دندان را بهتر کرده و توانایی باکتری های دهان را برای تولید اسیدی که باعث پوسیدگی دندان می شود، کم می کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ در مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده نشان می دهد که چای سبز ایرانی و چای سیاه دارای ویژگی های ضد باکتری (استرپتوکوک موتانس) هستند.
- یک کیسه چای سیاه را در یک فنجان آب گرم ۵ دقیقه بخیسانید.
- کیسه چای را در آب فشار دهید تا فلوراید آن آزاد شود.
- اجازه دهید چای خنک شده، سپس از آن برای شستن دهان استفاده کنید.
- یک بار در روز برای جلوگیری از ایجاد پلاک این کار را تکرار کنید.
پنیر
پنیر در تولید بزاق قلیایی که به خنثی کردن اسید پلاک کمک می کند، نقش دارد. این ماده یک لایه محافظ در اطراف دندان ها ایجاد کرده تا اسید باکتری نتواند روی دندان ها اثر بگذارد. علاوه بر این، پنیر حاوی کلسیم و فسفات است که برای دندان ها مفید می باشند.
مطالعه ای که اخیر در سال ۲۰۱۲ در مجله The Journal of European Academy of Pediatric Dentistry منتشر شده اشاره می کند که پنیر بدون هیچ قند اضافه (ساکارز) ممکن است از طریق افزایش غلظت کلسیم و فسفر در پلاک دندان، پوسیدگی دندان را از بین ببرد.
- بعد از خوردن غذا مقدار کمی پنیر را برای جلوگیری از تشکیل پلاک بجوید.
نکات اضافی برای درمان پلاک دندان
- غذاهای تند را برای تحریک غدد بزاق استفاده کنید. بزاق کمک می کند تا دندان ها و لثه ها تمیز مانده و از التهاب لثه و فساد دندان جلوگیری شود.
- یک ساعت پس از غذا خوردن یک سیب خام بخورید. این میوه دندان ها را تمیز می کند.
- خوردن انجیر می تواند دندان ها را تقویت و جریان بزاق را تحریک کند. فقط باید آن را به طور کامل بجوید.
- مصرف مواد غذایی فرآوری شده حاوی قند و نشاسته را محدود کنید. باکتری ها در غذاهای شیرین بیشتر رشد می کنند.
- از شاخه مارگوزا به عنوان مسواک استفاده کنید.
- دندان ها و لثه ها را حداقل یکبار در سال به دندانپزشک نشان دهید.