خواص روغن ماهی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان و بهبود سلامت روان

بر اساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه هاروارد، کمبود اسید چرب امگا ۳ به طور رسمی یکی از ۱۰ علل اصلی مرگ و میر در آمریکا است و هر ساله ۹۶۰۰۰ مورد مرگ را ایجاد می کند. از میان ۱۲ عامل غذایی، سبک زندگی و عوامل خطر متابولیک در این مطالعه، کمبود اسید چرب امگا ۳ به عنوان ششمین قاتل آمریکایی معرفی شد. این علت مرگ و میر قابل پیشگیری است. زیرا مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ در رژیم غذایی می تواند از این علت معمول مرگ و میر جلوگیری کند. با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با خواص روغن ماهی بیشتر آشنا شوید.

به طور کلی خواص روغن ماهی عبارتند از:

• کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی
• کاهش علائم افسردگی
• کاهش فشار خون بالا
• جلوگیری از اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)
• بهبود درد مفصلی
• بهبود آرتریت
• درمان بیماری های پوستی مانند اگزما

مصرف روغن ماهی به بدن در از دست دادن وزن، بهبود باروری، افزایش شانس حاملگی و افزایش انرژی کمک می کند. روغن ماهی تایید شده توسط FDA می تواند سطح تری گلیسیرید بالا را نیز کاهش دهد.

اکثر خواص روغن ماهی به این دلیل است که این ماده یکی از ثروتمندترین منابع طبیعی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است. در حالی که خواص روغن ماهی بسیار زیاد است، اما ادعاهای دروغین نیز در مورد مکمل آن وجود دارد. در این مقاله، شواهد علمی اثبات شده برای نشان دادن مزایای واقعی روغن ماهی را ذکر می کنیم.

روغن ماهی چیست؟

روغن ماهی، از بافت بدن ماهی های چرب استخراج می شود. بهترین ماهی های حاوی این ماده ماهی های آب سرد و ماهی های چرب هستند.

این ماده یک منبع متمرکز از چربی های امگا ۳ است که به نام های اسیدهای چرب ω-۳ یا اسیدهای چرب N-3 نیز شناخته می شوند. در حقیقت امگا ۳، اسید چرب غیر اشباع یا PUFA است. بدن ما قادر است بیشتر چیزهایی که نیاز داریم را تولید کند. اما این موضوع در مورد اسیدهای چرب امگا ۳ صادق نیست.

روغن ماهی حاوی دو PUFA امگا ۳ بسیار مهم است. بله ما در مورد DHA و EPA صحبت می کنیم. به همین دلیل DHA و EPA گاهی اوقات به عنوان امگا ۳ نیز شناخته می شوند. زیرا عمدتا از ماهی استخراج می شوند. برخی از بهترین ماهی ها حاوی این ماده عبارتند از:

• ماهی قزل آلا
• شاه ماهی
• ماهی سفید
• ماهی ساردین
• ماهی کولی

خواص روغن ماهی

بیش فعالی

بسیاری از اعضای جامعه پزشکی، معتقدند که سطح غیرطبیعی اسیدهای چرب امگا ۳ در بدن ممکن است به ایجاد علائم ADHD و مشکلات مربوط به رشد و همچنین بسیاری از مشکلات روانی دیگر در طول عمر خود کمک کند.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲، انجام شد بیش از شش ماه کودکان ۶ تا ۱۲ ساله مبتلا به ADHD را تحت درمان با متیل فنیدات قرار داد و رفتار آن ها را بررسی کرد. والدین این کودکان هیچ پیشرفتی در رفتار و یادگیری آکادمیک آن ها، با استفاده از این روش های استاندارد گزارش نکردند. سپس محققان به طور تصادفی به بعضی از کودکان مکمل امگا ۳ و امگا ۶ یا  دارونما دادند. آنها “بهبود آماری قابل توجهی” را در گروه مصرف کننده امگا ۳ در موارد زیر شاهد بودند:

• بی قراری
• پرخاشگری
• اتمام کارها
• عملکرد تحصیلی

مطالعه دیگری نشان داد که افزایش مصرف امگا ۳، به ویژه DHA، ممکن است سواد و رفتار را در کودکان مبتلا به ADHD بهبود بخشد. اعتقاد بر این است که روغن ماهی از طریق تاثیر بر عملکرد مغزی این کار را انجام می دهد. همان طور که می دانید ۶۰ درصد مغز از چربی تشکیل شده است.

بیماری آلزایمر

چندین سال است که محققان در حال بررسی ارتباط بین روغن ماهی و بیماری آلزایمر هستند. اسیدهای چرب که در روغن ماهی یافت می شوند برای عملکرد مغز ضروری هستند. این ماده نه تنها می تواند باعث کاهش سرعت زوال شناختی شوند، بلکه می تواند به جلوگیری از آتروفی مغز در افراد مسن نیز کمک کنند. یک مطالعه منتشر شده در مجله FASEB اثرات ۴ تا ۱۷ ماهه اسید های چرب امگا-۳ و آنتی اکسیدان ها را مورد بررسی قرار داد. یافته ها توانایی استفاده از روغن ماهی را به عنوان یک سلاح برای جلوگیری از زوال شناختی و بیماری آلزایمر تأیید کردند.

مطالعه دیگری که توسط محققان در بیمارستان رود آیلند انجام شده است ارتباط بین مکمل روغن ماهی و شاخص های کاهش شناختی را مورد بررسی قرار داد. افراد مورد مطالعه سالمندان بالغ بودند که ۲۲۹ نفرشان طبیعی، ۳۹۷ نفرشان مبتلا به اختلال شناختی خفیف و ۱۹۳ نفرشان مبتلا به بیماری آلزایمر بودند. آنها با آزمایشات عصبی روانشناختی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی مغز هر شش ماه یک بار در طول دوره مصرف مکمل روغن ماهی ارزیابی شدند.

این مطالعه نشان داد که افراد بزرگسال مصرف کننده روغن ماهی که هنوز آلزایمرشان پیشرفته نشده بود و فاکتور خطر ژنتیکی به نام APOE ε۴ را برای ابتلا به آلزایمر نداشتند، نسبت به بزرگسالانی که روغن ماهی مصرف نمی کردند، کاهش قابل ملاحظه ای را در انقباض مغز تجربه کردند.

اضطراب

مجله European Journal of Neuroscience در سال ۲۰۱۳ یک مطالعه انجام داد که نتایج آن نشان می دهد روغن ماهی همه تغییرات رفتاری مثل اضطراب و افسردگی را در موش ها تغییر می دهد. این یک مطالعه جالب است زیرا بر اهمیت مصرف مکمل روغن ماهی در دوره های بحرانی رشد مغز تاکید می کند. به همین دلیل است که توصیه می شود برای جلوگیری از اضطراب و استرس در دوره ها بعدی زندگی کودکتان، در دوران کودکی به او زیاد ماهی بدهید.

آرتریت

یک مطالعه ۱۸ ماهه در سال ۲۰۱۴ منتشر شد که نشان داد که روغن ماهی یکی دیگر از درمان ها برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید است. این کشف نشان داد که تمام سه گروه شرکت کننده در تحقیق (یک گروه از روغن ماهی، یک گروه از روغن گل گاو زبان و گروه دیگر از ترکیب هر دو استفاده کرده بودند) کاهش قابل توجهی را در فعالیت بیماری خود شاهد بودند. البته برای هر سه، پاسخ بالینی معنی دار پس از نه ماه یکسان بود.

مطالعه دیگری نیز نشان داد که مکمل روغن ماهی غنی از امگا ۳ در کاهش درد آرتریت به خوبی داروهای ضد التهابی عمل می کند و یک جایگزین امن برای NSAID ها است.

سرطان

مطالعات علمی نشان داده است که روغن ماهی می تواند به جلوگیری و از بین بردن سرطان های مختلف از جمله کولون، پروستات و پستان موثر باشد. تحقیقات نشان داده اند که روغن ماهی نه تنها تاثیر داروهای سرطانی متعارف را موثرتر می کند، بلکه یک روش مؤثر مستقل در درمان های طبیعی سرطان است.

مطالعه علمی منتشر شده در سال ۲۰۱۳ به بررسی تاثیر امگا ۳ در پیشگیری از سرطان پروستات پرداخت. محققان نتیجه گرفتند که شواهد زیادی مبنی بر اینکه امگا ۳ اثرات ضد تکثیری در بدن دارد وجود دارد. این به این معنی است که این ماده رشد سلول های سرطانی را مهار می کند. علاوه بر این، اثرات مستقیم بر روی سلول های سرطانی و اثرات ضد التهابی غیر مستقیم بر روی سیستم ایمنی دارد و به بدن برای مبارزه با سرطان و احتمالا مهار رشد تومور کمک می کند.

بررسی علمی در سال ۲۰۱۴، یافته های تحقیقی در مورد مصرف امگا ۳ و ارتباط آن با پیشگیری و درمان سرطان سینه، شایع ترین نوع سرطان در زنان را ارزیابی کرد. این بررسی نشان داد که EPA و DHA، و همچنین ALA، می توانند به طور متفاوتی مانع رشد تومور سینه شوند. بر طبق این بررسی، شواهد جامعی وجود دارد که نشان می دهد استفاده از امگا ۳ به عنوان «مداخله تغذیه ای در درمان سرطان پستان جهت بهبود درمان های معمول و یا به طور بالقوه کاهش دوز موثر» مفید است. علاوه بر این، یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مصرف زیاد ماهی در اوایل بزرگسالی تا میان سالی ممکن است با کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه همراه باشد.

بیماری های قلبی عروقی

با توجه به تحقیقات محققان موسسه تحقیقات قلب و عروق در Maastricht هلند،  مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد که جایگزینی چربی با کربوهیدرات ها شانس ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. اما مصرف اسیدهای چرب اشباع نشده اثرات مضری بر روی CVD (بیماری قلبی عروقی) ندارد. این اسید های چرب شامل روغن ماهی و خواص ضد التهابی آن است که می تواند به جلوگیری و معکوس کردن بسیاری از بیماری های قلبی و عروقی کمک کند.

مطالعات همچنین دریافتند که اسید چرب امگا ۳ در روغن ماهی با افزایش شانس زنده ماندن قربانیان حمله قلبی همراه است. یک مطالعه منتشر شده در مجله پزشکی Circulation نشان داد افرادی که به مدت شش ماه پس از وقوع حمله قلبی مقدار زیادی روغن ماهی مصرف می کنند، عملا عملکرد کلی قلبشان و نشانگرهای التهابی سیستمیک در بدنشان بهتر می شود.

افسردگی

در تحقیقات قلبی مشخص شده است که روغن ماهی می تواند در کاهش علائم افسردگی در موش ها موثر باشد. اما در مورد انسان ها چطور؟ مطالعه ای که در نشریه Nutritional Neuroscience منتشر شده، اثرات مکمل های روغن ماهی بر غلظت متابولیت های پیش فرنتال در نوجوانان مبتلا به اختلال افسردگی عمده را ارزیابی کرد. محققان دریافتند که با این کار کاهش ۴۰ درصدی نشانه های اختلال افسردگی اساسی تجربه شده و علاوه بر آن اصلاحاتی در اسید آمینه و مواد مغذی در مغز، به ویژه در قشر پیشانی فورناتال راست مشاهده شد.

دیابت

یک مطالعه منتشر شده در Brain Research نشان می دهد که روغن ماهی می تواند برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشد. تحقیقات نشان می دهد که روغن ماهی می تواند به کاهش خطر اختلالات شناختی در افراد دیابتی کمک کند، زیرا از تخریب سلول های هیپوکمپ جلوگیری می کند. این مطالعه همچنین نشان داد که روغن ماهی می تواند به کاهش استرس اکسیداتیو که نقش مهمی در ایجاد عوارض دیابت در  هر دو میکروواسکولار و قلب و عروق دارد، کمک می کند.

یکی دیگر از مطالعاتی که اخیرا انجام شده است نشان می دهد که مصرف ماهی های چرب می تواند خطر ابتلا به عوارض دیابت را کاهش دهد. این تحقیقات مصرف ماهی را در حدود ۳۶۰۰ مرد و زن دیابتی بین ۵۵ تا ۸۰ ساله به مدت تقریبا پنج سال ردیابی کرد. محققان دریافتند افرادی که به طور مرتب روزانه ۵۰۰ میلی گرم اسید چرب امگا ۳ مصرف می کنند (برابر با دو وعده ماهی در هفته) ۴۸ درصد کمتر از افرادی که این ماده را مصرف نمی کنند احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را دارند.

اختلالات چشم

خبرهای خوبی در مورد روغن ماهی و سلامت چشم وجود دارد. روغن ماهی نشان داده است که می تواند اختلالات چشم را معکوس کند. در مارس سال ۲۰۱۴، محققان فرانسوی ۲۹۰ بیمار مبتلا به دژنراسیون ماکولا (AMD) مرتبط با سن را بررسی کردند و دریافتند که مصرف ماهی و مصرف غذاهای دریایی به میزان قابل توجهی در بیماران مبتلا به AMD پایین تر است. با توجه به میزان زیاد EPA و DHA در روغن ماهی، محققان به این نتیجه رسیدند که این ماده می تواند به ویژه برای افرادی که در معرض خطر دژنراتیو ماکولا مرتبط با سن هستند، مفید باشد.

مصرف زیاد چربی های غیر اشباع مثل چربی هایی که در روغن ماهی و ماهی یافت می شود، به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید مرتبط است.

عملکرد سیستم ایمنی

یک مطالعه حیوانی نشان داد که وقتی آنتی اکسیدان آستاگزانتین با روغن ماهی ترکیب می شود، قدرت تقویت سیستم ایمنی را افزایش می دهد. محققان بر این باورند که نتایج این مطالعه قطعا برای سلامت انسان قابل استفاده است. آنها نتیجه گرفتند که این مطالعه از تأثیرات ماهی در سلامت بدن حمایت می کند. ماهی قزل آلا ماهی است که به طور طبیعی حاوی روغن ماهی و آستاگزانتین است.

پوست و مو

خواص روغن ماهی پوست را با چربی تغذیه می کند و ویتامین های محلول در چربی را به پوست رسانده و بافت آن را نرم می کند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد روغن ماهی از چروک شدن پوست جلوگیری کرده و علیه روند پیری عمل می کند.

کمبود EPA و DHA در رژیم غذایی موجب ایجاد بیماری های پوستی مانند شوره سر، ریزش مو، اگزما و پسوریازیس، و همچنین لکه های ناشی از سن و لکه های خورشیدی می شود. بدون اسید چرب ضروری، رطوبت پوست کم شده و ترک ایجاد می شود. حقیقت این است که سلامت داخلی بدن بر روی پوست تاثیر می گذارد و مصرف روغن ماهی به صورت مکمل ممکن است بهتر از استفاده از مرطوب کننده های معمولی باشد.

در یک مطالعه، مشخص شد افرادی که معادل ۱٫۸ گرم EPA مصرف می کردند، بعد از ۱۲ هفته علائم اگزما در آن ها کاهش چشمگیری داشت. محققان بر این باورند که این اثرات ممکن است به دلیل توانایی روغن ماهی در کاهش میزان B4 لوکوترین که یک ماده التهابی است که در اگزما نقش دارد، رخ دهد.

یکی از بزرگترین دلایل اینکه روغن ماهی به سلامت پوست کمک می کند قطعا این واقعیت است که این ماده می تواند التهاب را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده اند که مکمل روغن ماهی حتی می تواند التهاب ناشی از نور خورشید را کاهش داده و باعث تسکین آفتاب سوختگی شود.

باروری و بارداری

مطالعات اخیر نشان داده اند که مصرف روغن ماهی (به ویژه اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در روغن ماهی) می تواند باروری در مردان و زنان را بهبود بخشد. DHA، که یک محصول جانبی در اسید چرب امگا ۳ است، نقش کلیدی در تحرک اسپرم و سلامت اسپرم در مردان دارد. سطح پایین DHA در خون با کاهش باروری ارتباط دارد. مطالعات حیوانی نشان داده اند که DHA در ماهی برای جلوگیری از تغییر غیر طبیعی اسپرم مفید است و می تواند آن ها را به شناگران قوی با سرهای مخروطی برای باز کردن تخمک تبدیل کند.

روغن ماهی با کاهش التهاب، متعادل سازی هورمون ها و تنظیم چرخه قاعدگی برای باروری زنان نیز مفید است. روغن ماهی در درمان بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک و آندومتریوز موثر است. این بیماری ها می توانند باعث ناباروری شوند.

روغن ماهی برای زنان باردار و کودکانشان نیز بسیار مفید است. در طول بارداری و شیردهی، نیاز زنان به امگا ۳ حتی بالاتر از حد معمول است. طبق گفته متخصصان انجمن آمریکایی بارداری، اکثر زنان در مورد EPA و به ویژه DHA در دوران بارداری دچار کمبود هستند، زیرا جفت DHA را از بافت مادر تامین می کند. امگا ۳ DHA یک ساختار حیاتی برای مغز، چشم ها و سیستم عصبی جنین است. هنگامی که نوزاد متولد می شود نیز امگا ۳ برای رشد مغز و عملکرد سیستم ایمنی اش حیاتی است.

به نظر می رسد که اسیدهای چرب امگا ۳ شانس زایمان زودرس را کاهش می دهند. مصرف EPA و DHA می تواند به حمایت از زایمان سالم کمک کند.

کاهش وزن

محققان استرالیا نتایج مطالعه ای را راجع به اثرات روغن ماهی بر کاهش وزن در ترکیب با رژیم غذایی و ورزش در شماره ماه می سال ۲۰۰۷ نشریه American Journal of Clinical Nutrition منتشر کردند. نتایج نشان می دهد که ترکیبی از مکمل روغن ماهی و ورزش منظم می تواند باعث کاهش چربی بدن و همچنین بهبود سلامت قلب و متابولیسم شود. مکمل ماهی تری گلیسیرید را نیز کاهش داده، موجب افزایش کلسترول HDL و بهبود جریان خون نیز می شود. اضافه کردن روغن ماهی به برنامه ورزشی فعلی تان می تواند چربی بدن و همچنین خطر بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد.

ارزش غذایی روغن ماهی

ارزش غذایی اصلی روغن ماهی، به اسید های چرب آن باز می گردد. یک قاشق چای خوری (چهار گرم) روغن ماهی ساردین حاوی ارزش غذایی زیر است:

• ۴۰٫۶ کالری
• ۴٫۵ گرم چربی (۱٫۵ گرم چربی اشباع شده)
• ۰ میلی گرم سدیم
• ۰ گرم فیبر
• ۰ گرم قند
• ۰ گرم پروتئین
• ۱۴٫۹ واحد بین المللی ویتامین D (حدود ۴ درصد از نیاز روزانه بدن)
• ۱۰۸۴ میلی گرم اسیدهای چرب امگا ۳ (نیاز روزانه بدن با توجه به سن و جنسیت متفاوت است)
• ۹۰٫۶ میلی گرم اسیدهای چرب امگا ۶ (نیاز روزانه بدن با توجه به سن و جنسیت متفاوت است)