گاستریت نام اصلی مورد استفاده برای توصیف هر گونه بیماری است که موجب التهاب معده می شود. گاستریت می تواند حاد باشد (یعنی به صورت ناگهانی اتفاق بیافتد) یا مزمن باشد (به مرور زمان رخ دهد). انواع مختلفی از گاستریت وجود دارد که توسط عواملی مختلفی ایجاد می شوند. برای اکثر افراد، گاستریت جزئی است و بعد از درمان علت اصلی، به سرعت از بین می رود. برخی از انواع گاستریت نیز می توانند زخم ایجاد کنند یا خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. رژیم غذایی بر روی سلامت دستگاه گوارش تاثیر زیادی دارد. بنابراین یکی از روش های کنترل بیماری های گوارشی، رژیم غذایی مناسب است. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد رژیم غذایی مفید برای ورم معده صحبت می کنیم.
به طور کلی آنچه که وارد معده تان می شود می تواند سلامت سیستم گوارش را تغییر دهد. به عنوان مثال، برخی از اشکال گاستریت ناشی از نوشیدن بیش از حد الکل است. اجتناب از مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی ها و رعایت رژیم غذایی مفید برای ورم معده می تواند به کنترل این وضعیت کمک کند.
گاستریت به معنی التهاب معده است. این بیماری می تواند به طور ناگهانی (گاستریت حاد) رخ دهد و یک تا سه روز طول بکشد، و یا می تواند مزمن شود و چند هفته طول درمان داشته باشد. آیا رعایت رژیم غذایی مفید برای ورم معده به کاهش علائم کمک می کند؟ برای یافتن پاسخ این سوال این مطلب را تا انتها بخوانید.
علائم ورم معده
التهاب معده، به غیر از درد ممکن است شامل علائم زیر باشد:
- سوزش سر دل یا سوء هاضمه (احساس سوزش در معده یا قفسه سینه)
- تهوع یا استفراغ (گاهی اوقات استفراغ همراه با خون است)
- کاهش اشتها
- درد و یا نفخ شکم
- سکسکه
- قیری شدن رنگ مدفوع
۴ علل اصلی گاستریت
اما چه چیزی باعث گاستریت می شود؟ دلایل متعددی برای ایجاد این بیماری وجود دارد. استرس مزمن یا یک اختلال خود ایمنی مانند HIV، عفونت های قارچی، بیماری ریفلاکس اسید و موارد دیگر از جمله علل ایجاد ورم معده هستند. اما معمولا علائم گاستریت ناشی از چهار علت اصلی زیر هستند.
باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori). تا حدود ۵۰ درصد جمعیت جهان با این باکتری آلوده هستند، اگر چه اکثر آن ها نشانه ای ندارند و یا حتی نمی دانند که با این باکتری آلوده اند. باکتری H. pylori می تواند معده را تخریب کرده و باعث گاستریت و زخم معده شود.
کمبود ویتامین B12. کمبود ویتامین B12 زمانی اتفاق می افتد که دستگاه گوارش نمی تواند ویتامین B12 را به احتمال زیاد به علت التهاب مزمن گاستریت، به درستی جذب کند. بنابراین، بیماری هایی که باعث گاستریت می شوند، مشابه موارد زیر، می توانند باعث کمبود ویتامین B12 شده و گاستریت ایجاد کنند:
- بیماری سلیاک (حساسیت به گلوتن)
- بیماری کرون
- انجام جراحی بر روی معده
- عفونت
- تغذیه نامناسب
- بیماری تیروئید
- کم خونی خطرناک (نوعی کم خونی است که زمانی رخ می دهد که معده فاقد یک ماده طبیعی به نام فاکتور درونی مورد نیاز برای هضم درست ویتامین B12 است)
استفاده از دارو. گاهی علائم گاستریت ناشی از مصرف داروهایی است که باعث ایجاد مشکل در معده یا حتی خونریزی معده می شوند. این داروها عبارتند از:
- آسپرین
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (ایبوپروفن یا ناپروکسن)
- پردنیزون
- داروهای شیمی درمانی
مصرف نوشیدنی های اسیدی، غذاهای تند و دیگر محرک های خوراکی. نوشیدنی هایی مانند قهوه، الکل، آبمیوه های دارای اسید سیتریک و غذاهای تند مانند فلفل می تواند باعث تشدید علائم گاستریت شود.
روش های معمول درمان گاستریت
درمان گاستریت شامل استفاده از آنتی اسیدها یا داروهای دیگر برای کاهش اسید معده می باشد. درست است که این داروها به سرعت علائم ورم معده را کم می کنند، اما استفاده مزمن از این داروها می تواند منجر به مشکلات شدید مانند پوکی استخوان یا بیماری به نام هیپوکروهیدریا (کم شدن اسید معده) شود.
قرص های ضد ترش کردن معده ممکن است علائم گاستریت را پنهان کنند اما احتمالا درمانی برای این بیماری نیستند. در عوض، رعایت رژیم غذایی مفید برای ورم معده می تواند علل ریشه ای گاستریت را اصلاح کرده و به درمان این بیماری کمک کند.
روش خانگی برای درمان گاستریت، مصرف ترکیبی از غذاهای سالم و در عین حال اجتناب از مصرف محرک های خوراکی است. این روش کلید درمان دائمی گاستریت است.
رژیم غذایی مفید برای ورم معده
چه مواد غذایی در رژیم غذایی مفید برای ورم معده جای دارند؟
برخی از مواد غذایی ممکن است به مدیریت علائم گاستریت کمک کنند و علائم را کاهش دهند. این مواد غذایی عبارتند از:
- مواد غذایی حاوی فیبر زیاد مانند سیب، بلغور جو دوسر، کلم بروکلی، هویج و لوبیا
- غذاهای کم چرب مانند گوشت ماهی، گوشت مرغ و سینه بوقلمون
- مواد غذایی قلیایی مانند سبزیجات
- نوشیدنی هایی که گازدار نیستند
- نوشیدنی های بدون کافئین
- پروبیوتیک ها مانند کامبوچا، ماست، کیمچی و کفیر
برخی از مطالعات نشان داده اند که پروبیوتیک ها ممکن است به درمان هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) کمک کنند. H. pylori باکتری است که باعث ایجاد عفونت در دستگاه گوارش می شود و می تواند منجر به گاستریت یا زخم معده شود.
از مصرف کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد؟
غذاهایی که دارای چربی زیاد هستند ممکن است التهاب را در معده بدتر کنند. بعضی از مواد غذایی که می توانند باعث تحریک معده شوند و باید در صورت ابتلا به ورم معده مصرف آن ها را کاهش دهید عبارتند از:
- الکل
- قهوه
- غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی و برخی از میوه ها
- آب میوه
- غذاهای چرب
- غذاهای سرخ شده
- نوشیدنی های گازدار
- غذاهای ادویه دار
- غذاهای آلرژی زا
رژیم غذایی مفید برای ورم معده ای که با زخم همراه است
برخی از انواع گاستریت در نهایت می توانند باعث زخم معده شوند. اگر در دستگاه گوارش زخم دارید، مواد غذایی که باید از مصرف آن ها اجتناب کنید، شبیه موادی هستند که در بالا به آن ها اشاره کردیم. ضمن این که با وجود زخم در دستگاه گوارش باید اطمینان حاصل کنید که غذاهای پر از ویتامین مصرف می کنید. رعایت رژیم غذایی سالم حاوی مواد غذایی پر از ویتامین، زخم را بهبود می بخشد.
همچنین با پزشک خود در مورد حذف شیر از رژیم غذایی صحبت کنید حتی اگر درد ناشی از زخمتان بهتر شده است. این ماده ممکن است درد را بدتر کند.
علل گاستریت
انواع گاستریت علل مختلفی دارند. برخی از این علل عبارتند از:
آسیب دیدگی معده به دلیل بیماری
جراحت یا آسیب دیدگی معده می تواند باعث ایجاد استرس روی این اندام شود. آسیب دیدگی بدن (نه لزوما آسیب دیدگی معده) و یا بیماری که جریان خون ارسالی به معده را کاهش می دهد، باعث افزایش اسید معده می شود.
آسیب دیدن بافت معده
این آسیب می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- مصرف الکل و داروهای مختلف
- مصرف آسپرین و داروهای ضد درد مانند NSAIDS ها
- بلع مواد خورنده
- عفونت باکتریایی یا ویروسی
- استفاده از درمان رادیواکتیو بر روی شکم و قفسه سینه
- جراحی و برداشتن بخشی از معده
عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)
این باکتری باعث عفونت معده می شود. H. pylori شایع ترین علت گاستریت است و در کشورهای کمتر توسعه یافته رواج دارد. این عفونت معمولا زمانی شروع می شود که کودک هستید. علائم این عفونت گاها تا بزرگسالی ادامه دارد.
بیماری خود ایمنی
بیماری های خود ایمنی نیز ممکن است به گاستریت منجر شوند. این عارضه ممکن است زمانی رخ دهد که سیستم ایمنی بدن به بافت های سالم در معده حمله کرده و آن ها را تجزیه کند.
حساسیت غذایی
شواهد حاکی از آن است که افراد مبتلا به ازوفاژیت ائوزینوفیلیک (EoE) (یک نوع اختلال گوارشی است)، در صورت مصرف مواد غذایی آلرژی زا، ممکن است گاستریت را تجربه کنند. این افراد باید برای اطلاع از آلرژی هایی که دارند، با پزشک متخصص گوارش یا پزشک متخصص آلرژی مشورت کنند.
چند نکته مهم در مورد رژیم غذایی مفید برای ورم معده
از مواد غذایی استفاده کنید که باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) را می کشند
این مواد غذایی عبارتند از:
کلم بروکلی
مواد مغذی موجود در بروکلی که به نام سولفورافان شناخته می شوند، برای از بین بردن باکتری H. pylori در پوشش معده مفید هستند. حتی برای از بین بردن سلول های H. pylori که مقاوم به داروهای آنتی بیوتیکی هستند نیز می توانید از کلم بروکلی استفاده کنید. شاخه های بروکلی حاوی ۲۰ تا ۵۰ برابر سولفورافان بیشتری نسبت به بوته های گیاه هستند. از آنجایی که ۵۰ درصد از جمعیت جهان دارای H. pylori هستند، توصیه می شود چند بار در هفته بروکلی استفاده کنید.
سیر
سیر یک عامل ضد میکروبی و ضد قارچی است و باکتری های H. pylori به آن بسیار حساس هستند. با این حال، برخی از افراد مبتلا به سوزش معده مزمن به سیر واکنش نشان نمی دهند.
پروبیوتیک ها را نادیده نگیرید
پروبیوتیک هایی حاوی گونه های Lactobacillus و Bifidobacterium، باکتری های بد را در دستگاه گوارش از بین می برند. مصرف پروبیوتیک ها می تواند به افزایش توانایی روده در جذب و هضم مواد مغذی کمک کند. برای افرادی که دچار کمبود ویتامین B12 و گاستریت هستند، مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک همراه با ویتامین B می تواند به شدت به کاهش علائم کمک کند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
چه چیزی در مورد گاستریت آتروفیک می دانید؟
ورم معده یا گاستریت مزمن چگونه ایجاد می شود و درمان آن چیست؟
درمان زخم های گوارشی به کمک طب سنتی و روش های طبیعی
[/quote]
مواد غذایی که باعث کاهش آسیب دیدگی ناشی از مصرف دارو می شوند را بیشتر استفاده کنید
علاوه بر پروبیوتیک ها، این مواد خاص علائم گاستریت مانند حالت تهوع، درد معده، سوزش، التهاب و سوزش سر دل را کاهش می دهند.
- زنجبیل
- سرکه سیب
- زردچوبه
- پونه کوهی
- آب ذغال اخته
- آناناس (برملائین)
- آب چغندر و یا آب هویج
- چای سبز
همچنین برای دریافت ویتامین A کافی از مواد غذایی زیر بیشتر استفاده کنید:
- جگر
- هویج
- سبزی
- اسفناج
- مارچوبه
- سیب زمینی شیرین
- هلو
- زردآلو
حضور ویتامین A در بدن برای عملکرد صحیح غشاهای مخاطی و بافتی ضروری است.