سرطان پروستات بر روی غده پروستات که مسئول تولید مایع منی است تأثیر می گذارد. پروستات در زیر مثانه قرار دارد و بخشی از مجرای خروجی مثانه، لوله ای که ادرار را از مثانه خارج می کند را احاطه کرده است. بنابراین تنها مردان در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند. به گفته محققان موسسه National Cancer Institute، حدود ۲۰ درصد از مردان، سرطان پروستات را در طول زندگی خود تجربه خواهند کرد. در حالی که پزشکان بسیاری از اشکال سرطان پروستات را در مراحل اولیه تشخیص خواهند داد اما گاهی این نوع سرطان پیشرفت می کند. در این حالت به آن سرطان پیشرفته پروستات گفته می شود.
طبق آمار اعلام شده توسط متخصصین کلینیک مایو، قابل درمان ترین نوع سرطان، همین سرطان پروستات است. بنابراین سرطان پیشرفته پروستات معمولا رایج نیست. زیرا اکثر موارد در ابتدای ابتلا تشخیص داده می شوند.
ادامه این مطلب مجله پیام سلامت را به معرفی علائم، روش های درمان و چشم انداز بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات اختصاص داده ایم.
مطالب این مقاله عبارتند از:
- سرطان پروستات چگونه ایجاد می شود؟
- علائم سرطان پروستات
- درمان سرطان پیشرفته پروستات
- چشم انداز و شانس زنده ماندن با وجود سرطان پروستات
سرطان پروستات چگونه ایجاد می شود؟
سرطان پروستات هنگامی رخ می دهد که سلول های پروستات جهش یافته و شروع به رشد غیر طبیعی می کنند. در این حالت تکثیر آن ها به حالت کنترل نشده ای در می آید. در برخی موارد، سلول ها می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابند. سلول های سرطانی می توانند از طریق بافت، خون یا سیستم لنفاوی گسترش پیدا کنند.
پس از این که پزشک سرطان پروستات را تشخیص داد، آزمایشی انجام خواهد داد تا ببیند آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است یا اینکه چه مقدار از بدن تحت تاثیر سرطان است؟ پزشکان برای طبقه بندی این نوع سرطان از یک سیستم شماره گذاری از مرحله I تا مرحله IV استفاده می کنند. مرحله IV پیشرفته ترین شکل سرطان پروستات و موضوع این مقاله است.
سرطان پروستات مرحله IV سرطان پیشرفته پروستات است. در این حالت سلول های سرطانی گره های لنفاوی لگن را درگیر کرده و ممکن است حالب را نیز مسدود کرده باشند. حالب ها لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه وصل می کنند.
در این حالت معمولا سلول های سایر نقاط بدن برای این که کشف کنند آیا سلول های پروستات در آن وجود دارد یا خیر بررسی می شود. حتی اگر سرطان در استخوان تشخیص داده شود، در صورتی که شروع آن در پروستات باشد، به آن سرطان پروستات گفته می شود.
انواع سرطان پیشرفته پروستات
دو نوع سرطان پروستات مرحله IV وجود دارد:
- مرحله IV D1: بیماران مبتلا به این مرحله از سرطان پروستات، سرطانشان به لگن، غدد لنفاوی یا ارگان های اطراف گسترش یافته است. با این حال، سرطان هنوز به سایر بخش های بدن گسترش نیافته است.
- مرحله IV D2: سرطان هایی که به اندام های دورتر مانند ستون فقرات، لگن، دنده ها و دیگر استخوان ها گسترش یافته اند. متاسفانه، سرطان پروستات مرحله IV D2، سخت ترین درمان را دارد اما هنوز هم قابل درمان است.
عوامل خطر ابتلا به سرطان پیشرفته پروستات
بر اساس گزارش Prostate Cancer Foundation در آمریکا، سن مهم ترین خطر ابتلا به سرطان پروستات است. حدود ۶۵ درصد از سرطان های پروستات در مردان بالای ۶۵ سال تشخیص داده می شوند.
عوامل خطر دیگر برای ابتلا به سرطان پروستات عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: مردانی که پدر یا برادرشان مبتلا به سرطان پروستات است، نسبت به دیگران دو برابر احتمال ابتلا به سرطان پروستات را دارند.
- نژاد: مردان آفریقایی-آمریکایی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند.
- سیگار کشیدن: سابقه سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات تهاجمی همراه است.
محققان همچنین در حال بررسی ارتباط بین رژیم غذایی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند. رژیم های که در آن سبزیجات کم و کلسیم زیاد است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات تهاجمی ارتباط دارند.
سرطان پروستات چگونه گسترش می یابد؟
سلول های سرطانی می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابند. اگر این اتفاق بیافتد، پزشکان می گویند که سرطان “متاستاز” یا گسترش یافته است.
مناطقی از بدن که ممکن است این نوع سرطان به آنجا گسترش پیدا کند عبارتند از:
- استخوان ها
- مغز
- کبد
- ریه ها
- غدد لنفاوی (این سرطان معمولا به غدد لنفاوی اطراف لگن گسترش می یابد.)
پس از تشخیص سرطان پیشرفته پروستات معمولا توصیه می شود که از اسکن تصویری و نمونه برداری از بافت، برای آزمایش سلول های سرطانی استفاده شود.
علائم سرطان پروستات
از آنجا که پروستات خیلی نزدیک به محل دفن ادرار از بدن است، بسیاری از علائم سرطان پروستات بر روند ادرار کردن تأثیر می گذارند. نمونه هایی از این علائم عبارتند از:
- درد کمر، مفصل ران یا لگن
- وجود خون در ادرار یا مایع منی
- سوزش یا درد بعد از ادرار کردن
- عدم تخلیه کامل مثانه
- مشکل در شروع جریان ادرار
- تجربه نیاز ناگهانی به ادرار کردن
- جریان ضعیف ادرار
برخی از این علائم با پیری و بزرگ شدن پروستات نیز ایجاد می شوند. در نتیجه، بعضی از مردان ممکن است این علائم را با علائم پیری اشتباه گرفته و برای درمان به پزشک مراجعه نکنند.
درمان سرطان پیشرفته پروستات
درمان سرطان پیشرفته پروستات اغلب بر کاهش یا توقف گسترش سلول های سرطانی تمرکز می کند. با گذشت زمان مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته، معمولا نیاز به درمان هایی مانند برداشتن پروستات و اشعه یا شیمی درمانی برای کشتن سلول های سرطانی داشته باشند. اگر این درمان ها، پیشرفت سرطان پروستات را متوقف نکنند، ممکن است از روش های دیگر درمانی استفاده شود.
محققان دانشگاه نیومکزیکو معتقدند که درمان های هورمونی استاندارد برای سرطان متاستاتیک پروستات مفید است. با این حال، درمان های دیگری نیز وجود دارد که ممکن است پزشک از آن ها استفاده کند.
هورمون درمانی
هورمون درمانی با متوقف کردن هورمون هایی که می توانند به رشد سرطان کمک کنند، اغلب می تواند گسترش سرطان پروستات را محدود کند. این درمان ها ممکن است پس از عمل جراحی خارج کردن بیضه ها، کاهش تولید هورمون به پروستات و همچنین درمان های شیمی درمانی تجویز شوند.
نمونه هایی از درمان های هورمونی که پزشک ممکن است برای سرطان پیشرفته پروستات تجویز کند عبارتند از:
- ابیراترون (Abiraterone): این دارو اغلب با پردنیزون که یک دارو استروئید است تجویز می شود. ثابت شده است که این دارو موجب کاهش پیشرفت درد و افزایش کیفیت زندگی می شود.
- انزالوتامید (Enzalutamide): این دارو می تواند خطر ابتلا پیشرفت سرطان را بدون ایجاد عوارض ناخواسته شیمی درمانی، از جمله تهوع و ریزش مو، کاهش دهد.
سایر گزینه های درمانی
علاوه بر درمان های هورمونی برای سرطان پروستات، درمان های دیگری نیز وجود دارد که ممکن است پزشک برای کاهش پیشرفت سرطان پروستات تجویز کند. این درمان ها عبارتند از:
شیمی درمانی: شیمی درمانی درمانی است که با مصرف دارو، سلول هایی که به سرعت تکثیر می شوند را از بین می برد. نمونه هایی از داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان پیشرفته پروستات استفاده می شوند عبارتند از:
- میتوکسانترون
- داکتراکسل
- پلاکتکسل
- استرومایستین
ایمونوتراپی: ایمونوتراپی باعث می شود که سلول های سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان های موثرتر شوند. نمونه هایی از درمان های بیولوژیکی عبارتند از:
- تجویز عوامل تحریک کننده کلنی
- اینترفرون
- اینترلوکین
- آنتی بادی های مونوکلونال
چشم انداز و شانس زنده ماند بیماران مبتلا به سرطان پروستات
پژوهشگران چشم انداز بسیاری از سرطان ها را با شانس زنده ماندن طی ۵ سال پس از تشخیص اندازه گیری می کنند. این شانس زنده ماندن نشان می دهد که چه تعداد از بیماران تا ۵ سال بعد از تشخیص بیماریشان زنده می مانند.
البته این اعداد برای تعیین شانس زنده ماندن کمی نسبی است. این عدد از مقایسه میزان مرگ و میر افراد مبتلا به سرطان پروستات با افرادی که سرطان ندارند در طی ۵ سال به دست آمده است. این روش مفید است. زیرا مردان مبتلا به سرطان پروستات می توانند تخمین بزنند که چند درصد شانس زنده ماندن دارند. اما این بدان معنا نیست که آنها حتما از سرطان پروستات فوت می کنند.
برای انواع سرطان پروستات، شانس زنده ماندن نسبی که توسط انجمن سرطان آمریکا ارائه شده است به شرح زیر می باشد:
- شانس زنده ماندن نسبی ۵ ساله تقریبا ۱۰۰ درصد است
- شانس زنده ماندن نسبی ۱۰ ساله تقریبا ۹۸ درصد است.
- شانس زنده ماندن نسبی ۱۵ ساله تقریبا ۹۵ درصد است.
شانس زنده ماندن برای سرطان پروستات می تواند بر اساس مرحله سرطان متفاوت باشد. مراحل پیشرفته سرطان، در مقایسه با سرطان هایی که در مراحل ابتدایی تشخیص داده می شوند، شانس بقا را کمتر خواهند کرد.
شانس زنده ماندن نسبی ۵ ساله در مراحل ابتدایی سرطان که توسط انجمن سرطان آمریکا ارائه شده است به شرح زیر می باشد:
- شانس زنده ماندن در مرحله محلی (سرطان گسترش نیافته است) تقریبا ۱۰۰ درصد است.
- شانس زنده ماندن در مرحله منطقه ای (سرطان از پروستات به مناطق مجاور گسترش یافته است) نزدیک به ۱۰۰ درصد است.
- شانس زنده ماندن در مرحله فاصله دار (سرطان به غدد لنفاوی دور، استخوان، و یا سایر اندام ها گسترش یافته است) تقریبا ۲۸ درصد است.
این اعداد هیچ تضمینی ایجاد نمی کند. در واقع گاهی پیش می آید که بیمار قبل از رسیده به این اعداد بر اثر عوامل دیگر جان خود را از دست بدهد. بنابراین بهترین روش برای اطمینان، مشورت با پزشک متخصص است.