هر دوی این تنش ها یعنی تلاش برای باردار شدن و خود حاملگی می تواند سلامت روان زنان را تحت تاثیر قرار دهد. شما ممکن است احساساتی مانند ناراحتی، ترس، یا عدم کنترل بر روی زندگی خود را در زمانی که سخت در حال تلاش برای باردار شدن هستید و یا زمانی که باردارید، داشته باشید. از طرفی هزینه های مربوط به بارداری و بعد از آن نیز نگهداری کودک ممکن است به طرز دیگری بر روی بارداری و قدرت باروری شما تاثیر بگذارد. شما ممکن است در مورد مسئولیت های جدیدی که در اثر بچه دار شدن ایجاد می شود، نگران باشید. به همین خاطر تصمیم داریم تا در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد سلامت روان در بارداری صحبت کنیم.
نکته ای که در مورد سلامت روان در بارداری وجود دارد این است که هرگز نباید این احساسات منفی را در خود نگه دارید. در صورتی که احساس افسردگی، اضطراب، یا ترس دارید بهتر است از کسی کمک بگیرید. پیشگیری یا درمان افسردگی به شما و فرزندتان کمک می کند و ممکن است خطر ابتلا کودکتان را به افسردگی یا سایر مشکلات بهداشتی نیز کاهش دهد.
سلامت روان در بارداری
ناباروری و سلامت روان
ناباروری بدین معنی است که پس از یک سال تلاش برای باردار شدن (یا ۶ ماه تلاش برای زنان ۳۵ ساله و مسن تر) بارداری صورت نگیرد. زنان که می توانند باردار شوند، اما نمی توانند بارداری خود را حفظ کنند نیز جزء زنان نازا محسوب می شوند. ناباروری ۱۰ تا ۱۵ درصد از زوج ها را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد.
زنانی که تمایل به بچه دار شدن دارند اما نازا هستند، معمولا موارد زیر را تجربه می کنند:
- خشم
- افسردگی
- اضطراب
- مشکلات زناشویی
- اختلال عملکرد جنسی
- انزوای اجتماعی
- عزت نفس پایین
محققان مطمئن نیستند که آیا دقیقا این سلامت روان است که بر باروری تاثیر می گذارد، یا این که ناباروری سلامت روان این زنان را تهدید می کند. با این وجود ممکن است که سطح بالای افسردگی، اضطراب و استرس بر هورمون هایی که تخمک گذاری را تنظیم می کنند، تاثیر گذار بوده و قدرت باروری را کم کند. این تغییر در تعادل هورمون ها می تواند شانس بارداری را کاهش دهد.
درمان
زوج های نابارور گزینه های درمانی بسیاری را پیش روی دارند. اما اکثر این درمان ها هزینه های زیادی دارند و ممکن است توسط بیمه درمانی پوشش داده نشوند. در حالی که بسیاری از زوج هایی که به دنبال درمان ناباروری هستند، معتقدند که روند و هزینه درمان می تواند باعث اضطراب، افسردگی و استرس آن ها شود. اگر در حال درمان باروری هستید ولی این درمان ها تا به حال بی نتیجه بوده است، ممکن است در معرض افسردگی و مشکلات اعتماد به نفس بیشتری باشید.
سعی کنید نگرش مثبت خود را حفظ کنید و در مورد احساسات خود با پزشک معالج صحبت کرده و از او کمک بگیرید. تعدادی از مطالعات انجام شده نشان می دهد که زنانی که دارای اضطراب هستند شانس بارداری کمتری را نسبت به زنانی که در معرض ناباروری هستند، دارند.
مشاوره به صورت یک به یک یا گروهی، می تواند علائم استرس و تغییر خلق و خو را کاهش دهد. زنانی که در طی درمان ناباروری مشاوره می شوند، نسبت به کسانی که از این درمان استفاده نمی کنند، احتمال بیشتری دارد که باردار شوند.
محققان همچنان معتقدند که داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی می توانند به زنان نابارور کمک کنند. بسیاری از زنان در طول درمان ناباروری نمی خواهند دارو مصرف کنند، زیرا آنها می ترسند که این داروها پیامدهایی برای حاملگی شان داشته باشد. با این حال، هیچ داده ای وجود ندارد که نشان دهد که داروهای ضد افسردگی که معمولا استفاده می شوند، شانس باردار شدن زنان را تحت تاثیر قرار می دهند.
سلامت روان در بارداری
افسردگی یک مشکل معمول در طول و بعد از بارداری است. هنگامی که باردار هستید یا پس از به دنیا آمدن نوزاد، ممکن است افسرده شوید. برخی از تغییرات طبیعی در طول و بعد از بارداری باعث ایجاد علائم مشابه با افسردگی می شوند. مدت زمان علائم و چگونگی وقوع آنها برای هر بیمار متفاوت است.
علائم افسردگی عبارتند از:
- احساس بی حوصلگی یا بی حالی
- احساس غم و ناامیدی
- گریه کردن
- بدون انرژی یا انگیزه بودن
- خوردن بیش از حد یا کمتر از حد غذا
- خوابیدن بیش از حد کم یا بیش از حد زیاد
- مشکلی در تمرکز کردن یا تصمیم گیری
- داشتن مشکلات حافظه
- احساس بی ارزشی و گناه
- از دست دادن علاقه یا لذت بردن از فعالیت هایی که قبلا به آن ها علاقه وجود داشت
- دوری از دوستان و خانواده
- ابتلا به سردرد و مشکلات معده که از بین نمی روند
- فکر کردن به خودکشی
پزشک می تواند تشخیص دهد که علائم شما ناشی از افسردگی است یا چیز دیگری.
عوامل خطر تهدید کننده سلامت روان در بارداری
برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به افسردگی شما را در طول و بعد از بارداری افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- سابقه شخصی ابتلا به افسردگی یا بیماری های روانی دیگر
- سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی یا بیماری های ورانی دیگر
- فقدان حمایت از طرف خانواده و دوستان
- داشتن اضطراب یا احساسات منفی در دوران بارداری
- مشکلات مربوط به حاملگی یا زایمان قبلی
- مشکلات مالی
- تجربه حوادث استرس زا در زندگی
- کم بودن سن
- سوء مصرف مواد
زنانی که در دوران بارداری افسرده هستند پس از زایمان شانس بیشتری برای ابتلا به افسردگی دارند. مهم است بدانید که اگر دارویی را برای افسردگی مصرف کنید، متوقف کردن دارو در هنگام بارداری می تواند موجب افسردگی شما شود. پس قبل از مشورت با پزشک خود، داروهای تجویزی را متوقف نکنید. از طرفی استفاده از داروهای مورد نیازتان ممکن است برای شما یا کودک تان مضر باشد.
افسردگی پس از زایمان
پس از زایمان، حدود ۸۵ درصد زنان به نوعی ناراحتی دارند. برای اکثر زنان، این دوره زیاد طول نمی کشد. اما ۱۰ تا ۱۵ درصد زنان احساس افسردگی و اضطراب خواهند کرد. بیماری های روانی پس از زایمان به سه دسته تقسیم می شود:
- غم پس از زایمان
- افسردگی پس از زایمان
- روانپریشی پس از زایمان
غم پس از زایمان
غم پس از زایمان را ۵۰ تا ۸۵ درصد زنان پس از زایمان احساس می کنند. این یک تجربه عادی پس از زایمان است. زنان مبتلا به غم، تا ۲ هفته پس از زایمان احساس پریشانی، تحریک پذیری و اضطراب می کنند. این احساسات خود به خود از بین می روند و نیازی به درمان ندارند.
افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان می تواند در هر مرحله پس از زایمان شروع شود، اما بیشتر در اواخر ماه سوم پس از زایمان شروع می شود. بعضی از زنان متوجه می شوند که افسردگی آنها در دوران بارداری شروع شده است. علائم افسردگی پس از زایمان در بالا ذکر شده است. برخی از عللی که ممکن است باعث افسردگی پس از زایمان شوند عبارتند از:
- تغییرات هورمونی
- نارضایتی از زندگی زناشویی
- حمایت اجتماعی ضعیف از مادران جدید
- حوادث استرس زا زندگی که در طول زمان تولد (مانند نارس به دنیا آمدن نوزاد) به وجود می آید
روانپریشی پس از زایمان
روانپریشی پس از زایمان نوعی از بیماری های روانی است که پس از حاملگی ایجاد می شود. این بیماری نادر است و از هر ۱۰۰۰ تولد در ۱ الی ۲ مورد اتفاق می افتد. این بیماری ناگهان شروع می شود و علائم آن در عرض ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از زایمان بروز پیدا می کنند. اکثر زنان مبتلا به روانپریشی پس از زایمان علائمشان در عرض دو هفته پس از زایمان کاملا مشهود می شود. این علائم عبارتند از:
- خلق و خوی افسرده یا هیجان زده که به سرعت نیز تغییر می کند (شبیه به اختلال دوقطبی)
- بی قراری
- تحریک پذیری
- بی خوابی
- گیجی
- بروز رفتارهای ناسازگار
- هذیان
- شنیدن صدایی که به مادر می گوید که به خود یا کودک آسیب برساند
اگر زنی پس از زایمان در معرض خطر ابتلا به خودکشی یا آسیب رساندن به کودک باشد، باید حتما این احساسات را به شخصی که به او اعتماد دارد بگویید و تحت نظر پزشک باشد.
چه زمانی باید در مورد سلامت روان در بارداری به پزشک مراجعه کنم؟
اگر در حین یا بعد از بارداری علائم افسردگی را به صورت زیر دارید، با پزشک خود تماس بگیرید:
- علائمتان پس از دو هفته از بین نمی رود.
- علائم افسردگی بیشتر و شدیدتر می شود.
- علائم افسردگی هر بار پس از زایمان، حتی چند ماه بعد، شروع می شود.
- برای شما سخت است که وظایفتان را در محل کار یا خانه انجام دهید.
- شما نمی توانید از خود یا نوزادتان مراقبت کنید.
- دوست دارید به خودتان و کودکتان آسیب برسانید.
متخصصان کارگروه The U.S. Preventive Services Task Force توصیه می کنند که افسردگی پس از بارداری را بروز دهید و حتما این موضوع را به اطلاع پزشک برسانید.
بعضی از زنان در مورد علائمشان به کسی چیزی نمی گویند. آنها در زمان افسردگی احساس خجالت، شرمندگی، و یا گناه می کنند. آن ها احساس می کنند که در این بازه زمانی حتما باید خوشحال باشند. با وجود این مشکل، آنها نگرانند که دیگران به عنوان والدین بد به آن ها نگاه کنند.
هر زنی ممکن است در حین بارداری یا پس زایمان افسرده شود. این بدان معنا نیست که شما مادر بدی هستید. شما و نوزادتان مجبور نیستید رنج بکشید.
درمان مشکلات سلامت روان در بارداری
دو نوع درمان معمول برای مشکلات سلامت روان در بارداری مانند افسردگی مرتبط با بارداری یا پس از زایمان عبارتند از:
- مشاوره درمانی: این درمان شامل صحبت کردن با یک درمانگر، روانشناس یا کارمند اورژانس اجتماعی می شود تا یاد بگیرد چگونه افسردگی بر روی فکر، احساس و عمل شما تاثیر می گذارد.
- دارو: پزشک می تواند داروهای ضد افسردگی را برای شما تجویز کند. این داروها می توانند به کاهش علائم افسردگی کمک کنند.
این روش های درمان را می توان به تنهایی یا با هم استفاده کرد. اگر افسردگی دارید، افسردگی تان ممکن است بر کودک شما نیز تاثیر بگذارد. پس درمان برای شما و نوزادتان مهم است. درباره مزایا و خطرات مصرف دارو برای درمان افسردگی در زمان بارداری و شیردهی حتما با پزشک صحبت کنید.