خواص سنبل هندی (Spikenard) برای بی خوابی و استرس و چندین خاصیت دیگر این گیاه

در دوران باستان سنبل هندی یکی از با ارزش ترین گیاهان دارویی محسوب می شد. این گیاه به عنوان عطر، دارو و در زمینه های مذهبی در سرزمین های وسیعی از هند گرفته تا اروپا استفاده می شود.

روغن سنبل هندی داروی گیاهی برای درمان طبیعی بی خوابی، استرس، مشکلات گوارشی، ضعف سیستم ایمنی و عفونت هاست. در طب آیورودا این گیاه برای طیف وسیعی از بیماری و مشکلات از اختلال خواب و افسردگی گرفته تا سندرم خستگی مزمن کاربرد دارد.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد خواص سنبل هندی و عوارض ناشی از مصرف بیش از حد آن صحبت کنیم. با ما همراه شوید.

سنبل هندی چیست؟

سنبل هندی که به آن نارد، ناردین و سنبل رومی نیز گفته می شود؛ گیاهی از خانواده سنبل الطیب یان با نام علمی Nardostachys jatamansi است. این گیاه در هیمالیا نپال، چین و هند رشد می کند و در ارتفاعات حدود ۱۰،۰۰۰ پایی یافت می شود. این گیاه تقریباً سه فوت طول دارد و دارای گل های صورتی و زنگوله مانند است.

ساقه های سنبل هندی که ریزوم نامیده می شوند خرد شده و برای تهیه عصاره تقطیر می شوند. این عصاره دارای عطر شدید و رنگ کهربایی است. اصلی ترین ترکیباتی که در این عصاره یافت می شوند عبارتند از:

آریستولن
کالارین
کلارارنول
کومارین
دی هیدروازولین ها
اسید جاتامانشینین
ناردول
ناردوستاکون
والرینانول
والرانال
والرانون

طبق تحقیقات صورت گرفته، اسانس حاصل از ریشه سنبل هندی، فعالیت ضد قارچی، ضد میکروبی، ضد فشار خون، ضد آریتمی و ضد تشنج دارد. ریزوم های استخراج شده با ۵۰ درصد اتانول فعالیت محافظت کننده از کبد، ضد چربی و ضد آریتمی دارند.

ساقه پودر شده این گیاه مفید نیز برای تمیز کردن رحم، کمک به درمان ناباروری و درمان اختلالات قاعدگی مورد استفاده قرار می گیرد.

خواص سنبل هندی

باکتری ها و قارچ ها را از بین می برد

عصاره گرفته شده از سنبل هندی رشد باکتری های روی پوست و داخل بدن را متوقف می کند. از این عصاره برای از بین بردن باکتری ها و مراقبت از زخم روی پوست استفاده می شود. مصرف خوراکی این گیاه عفونت های باکتریایی در کلیه ها، مثانه و مجرای ادراری را درمان می کند. همچنین برای درمان قارچ ناخن، عفونت پای ورزشکار، کزاز، وبا و مسمومیت غذایی نیز مفید شناخته شده است.

مطالعه ای که در Western Regional Research Center در کالیفرنیا انجام شده است میزان فعالیت ضد باکتریایی ۹۶ اسانس گیاهی را مورد ارزیابی قرار داد. سنبل هندی یکی از اسانس هایی بود که در برابر C. jejuni (گونه ای از باکتری است که معمولاً در مدفوع حیوانات یافت می شود) فعالیت قوی داشت. C. jejuni یکی از شایع ترین دلایل عفونت دستگاه گوارش انسان در جهان است.

این عصاره یک ضد قارچ قوی است. بنابراین سلامت پوست را ارتقاء داده و به بهبود بیماری های ناشی از عفونت های قارچی کمک می کند. این گیاه قدرتمند قادر به رفع خارش، درمان لکه های روی پوست و درمان درماتیت است.

التهاب را تسکین می دهد

اسانس گرفته شده از این گیاه به دلیل توانایی مقابله با التهاب، برای بدن بسیار مفید است. التهاب ریشه بسیاری از بیماری هاست و برای سیستم عصبی، گوارشی و تنفسی خطرناک است.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ در School of Oriental Medicine کره جنوبی انجام شد؛ تأثیر سنبل هندی را بر روی پانکراتیت حاد (التهاب ناگهانی لوزالمعده) بررسی کرد. نتایج حاکی از آن بودند که این گیاه شدت پانکراتیت حاد و آسیب ریوی مرتبط با این بیماری را تضعیف می کند. این موضوع ثابت می کند که سنبل هندی به عنوان یک ماده ضد التهاب در بدن عمل می کند.

ذهن و بدن را آرام می کند

سنبل هندی یک گیاه آرامش بخش و تسکین دهنده پوست و ذهن است. به همین دلیل برخی از متخصصان طب سنتی از آن به عنوان آرام بخش استفاده می کنند. این گیاه یک خنک کننده طبیعی است. بنابراین عصبانیت و پرخاشگری را از بین می برد. ضمن این که احساس افسردگی و بی قراری را نیز آرام می کند و می تواند به عنوان یک روش طبیعی برای کاهش استرس کاربرد داشته باشد.

مطالعه ای که در دانشکده علوم دارویی ژاپن انجام شد؛ فعالیت آرام بخش این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سنبل هندی حاوی مقدار زیادی کالارن است و استنشاق بخار آن تأثیر آرام بخش بر روی موش ها دارد. این مطالعه همچنین نشان داد که وقتی این عصاره با دیگر عصاره های آرامبخش ترکیب می شود، نتایج معنی دارتر خواهد بود.

در همان مدرسه دو مؤلفه موجود در این گیاه یعنی والرنا-۴،۷ (۱۱) -دین و بتا مالیین جدا شده و هر دو ترکیب باعث کاهش فعالیت حشمی در موش ها شدند. والرنا-۴،۷ (۱۱) -دین فعالیت آرام بخش بیشتری داشت و اثر آن عمیق تر بود.

محققان دریافتند که موش ها با استفاده از این درمان ۲٫۷ برابر بیشتر می خوابند. آنها همچنین اظهار داشتند که این عصاره اثر مشابه ای با کلروپرومازین (داروی تجویز شده برای بیماران مبتلا به اختلالات روانی یا رفتاری) دارد.

سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند

سنبل هندی یک ماده تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است. یعنی بدن را آرام می کند و باعث می شود عملکرد مناسبی داشته باشد. این گیاه به طور طبیعی فشار خون را نیز کاهش می دهد.

همانطور که می دانید افزایش فشار خون به شریان ها و رگ های خونی فشار وارد کرده و دیواره آنها را ضعیف می کند. این بیماری باعث ایجاد فشار اضافی بر روی قلب می شود. وقتی فشار خون به مدت طولانی بالا می ماند؛ خطر ابتلا به سکته مغزی، حمله قلبی و دیابت بیشتر می شود.

استفاده از سنبل هندی یک راه حل طبیعی برای کاهش فشار خون است. زیرا این گیاه باعث قوی شدن شریان شده و به عنوان یک آنتی اکسیدان در کاهش استرس اکسیداتیو موثر است. ضمن این که استفاده از سنبل هندی استرس عاطفی را نیز کاهش می دهد. روغن های موجود در این گیاه التهاب را که ریشه بیماری های زیادی است؛ تسکین می دهند.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در هند انجام شد نشان داد که ریزوم های سنبل هندی (ساقه گیاه) توانایی کاهش و اصلاح رادیکال های آزاد را دارند. رادیکال های آزاد برای بافت های بدن بسیار خطرناک هستند و به سرطان و پیری زودرس منجر می شوند. بدن از آنتی اکسیدان ها برای جلوگیری از ایجاد این آسیب ها استفاده می کند.

مانند تمام غذاها و گیاهان غنی از آنتی اکسیدان، این گیاه نیز از بدن ما در برابر التهاب محافظت کرده؛ با آسیب های ناشی از تماس با رادیکال آزاد مبارزه می کند و کاری می کند که سیستم ها و اندام های بدن به درستی کار کنند.

باعث رشد مو می شود

استفاده از عصاره این گیاه رشد مو را تقویت کرده و رنگ طبیعی آن را حفظ می کند. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ در مجله Pharmacognosy منتشر شده است؛ توانایی اسانس این گیاه را در تحریک رشد مو اندازه گیری کرد.

برای انجام این مطالعه عصاره خام و دو ترکیب جدا شده از این عصاره روی موش ها مورد آزمایش قرار گرفت. این مطالعه روی موش های ماده از نژاد Wistar که موهایشان قبل از شروع مطالعه برداشته شده بود؛ انجام شد.

نتایج نشان داد که روغن سنبل هندی بر روی فعالیت های رشد مو تاثیر مثبت داشت. عصاره خام این گیاه نسبت به ترکیبات خالص مؤثرتر بود. از آنجا که ترکیبات جدا شده به روش های مختلفی روی رشد مو مؤثر بودند؛ هنگامی که از عصاره استفاده شد، رشد مو در مدت زمان کوتاه تری از سر گرفته شد.

بعد از استفاده از عصاره این گیاه، موهایی که مجدد رشد کرده بودند آزمایش شد. نتایج نشان داد که ریزش مو در ناحیه تحت درمان ۳۰ درصد کاهش یافته است. این موضوع نشان می دهد که سنبل هندی می تواند به عنوان یک روش موثر برای جلوگیری از ریزش مو عمل کند.

بی خوابی را تسکین می دهد

بسیاری از بزرگسالان و سالمندان بی خوابی را تجربه می کنند. اما برخی از افراد بی خوابی طولانی مدت (مزمن) دارند. بی خوابی ممکن است بر اثر عوامل زیر ایجاد شود:

استرس و اضطراب
استفاده بیش از حد از مواد محرک و قند
سوء هاضمه
درد
مصرف الکل
عدم فعالیت بدنی
سندرم پای بی قرار
تغییرات هورمونی
آپنه خواب

اگر دچار بی خوابی هستید می توانید بدون استفاده از دارو و بدون عوارض جانبی و فقط با استفاده از عصاره سنبل هندی مشکل خود را درمان کنید. خاصیت آرامبخش این گیاه برای افراد مبتلا به بی خوابی می تواند مفید باشد. این گیاه شما را آرام می کند و احساس بیقراری و اضطراب را از بین می برد. اگر بی خوابی نتیجه سوء هاضمه یا مشکلات گوارشی باشد؛ باز هم استفاده از این گیاه ممکن است مفید باشد. زیرا سنبل هندی باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش می شود.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ بر روی موش ها انجام شد نشان داد که ترکیبات عصاره سنبل هندی بعد از استنشاق، دارای اثرات آرام بخش بر روی بدن هستند. محققان به این نتیجه رسیدند که آروماتراپی با استفاده از عصاره این گیاه ممکن است آرام بخش باشد.

ممکن است یبوست را تسکین دهد

اگرچه تحقیقات انجام شده در مورد تاثیر این گیاه بر روی هضم محدود است؛ اما سنبل هندی گاهی اوقات به عنوان یک ملین طبیعی که باعث تحریک دستگاه گوارش می شود؛ کاربرد دارد.

بر خلاف ملین های مصنوعی که دیواره روده را خشک می کنند، ترکیبات شل کننده موجود در این گیاه ممکن است به شما کمک کند تا ضایعات چسبیده به روده را بهتر از بدن خارج کنید.

از رحم و تخمدان ها محافظت می کند

سنبل هندی ممکن است برای پاکسازی رحم و تخمدان ها و تحریک ترشح استروژن و پروژسترون مفید باشد. اگرچه هیچ مطالعه انسانی برای اثبات این فرضیه صورت نگرفته است؛ اما بشر قرن هاست که برای سلامت سیستم تولید مثل خود از عصاره این گیاه استفاده می کند.

این دارو در طب سنتی و آیورودا به عنوان یک محرک رحم عمل کرده و برای تنظیم قاعدگی، پاکسازی رحم، درمان قاعدگی های دردناک و کاهش التهاب رحم مفید است.

این گیاه می تواند چرخه قاعدگی را منظم نگه داشته و به عنوان یک درمان طبیعی برای درد و نفخ قبل از پریود مفید باشد. این اسانس به عنوان یک داروی مقوی غرایز جنسی می تواند به طور طبیعی ناتوانی جنسی را درمان کند.

عوارض جانبی

استفاده از اسانس این گیاه به صورت موضعی و استنشاقی بی خطر است اما برای مصرف خوراکی حتما باید از اسانس خالص، باکیفیت و ارگانیک آن استفاده کنید.

بر اساس مطالعه ای که میزان تأثیر اسانس سنبل هندی بر روی درمان اضطراب و پریشانی را اندازه گیری کرده است، استفاده از این گیاه به این منظور هیچ خطری برای بدن ندارد. این ماده غیر سمی و ضد حساسیت است. همچنین هیچ بیماری شناخته شده ای وجود ندارد که استفاده از این گیاه را منع کند.

در هنگام بارداری یا شیردهی از مصرف سنبل هندی خودداری کنید. زیرا تحقیقات کافی در این زمینه وجود ندارد.

برخی از اسانس ها ممکن است باعث تحریک یا واکنش آلرژیک در افرادی که دارای پوست های حساس هستند؛ شوند. بنابراین قبل از استفاده منظم از این اسانس، مقداری از آن را روی پوست آرنج آزمایش کنید. ضمن این که از تماس این اسانس با چشم و سایر مناطق حساس نیز خودداری کنید.