سیفلیس عصبی (نوروسیفیلیس) ؛ علل و عوامل خطر، انواع، روش های تشخیص و درمان

سیفلیس عفونت جنسی است که از طریق تماس مستقیم با زخم های سیفلیس منتقل می شود. این بیماری از اوایل قرن شانزدهم شناخته شده و روش های درمان آن نیز از همان زمان شروع به شکل گیری کردند. این بیماری قابل درمان است و جلوگیری از آن نسبتا ساده می باشد. اما متاسفانه شیوع این بیماری در قرن بیستم افزایش چشمگیر داشته است، به خصوص در بین زنان ۲۰ تا ۲۴ ساله و مردان ۳۵ تا ۳۹ ساله. اگر سیفلیس بدون درمان رها شود، فرد مبتلا در معرض خطر ابتلا به نوروسیفیلیس یا همان سیفلیس عصبی قرار می گیرد.

سیفلیس عصبی یک نوع عفونت در سیستم عصبی، به ویژه در مغز و نخاع است. سیفلیس عصبی یک بیماری خطرناک و متاسفانه کشنده است. با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا اطلاعات مهم این بیماری را به دست آورید.

علل و عوامل خطر ابتلا به سیفلیس عصبی

Treponema pallidum باکتری است که سبب ایجاد سیفلیس و پس از آن نوروسیفلیس می شود. نوروسایفیلیس معمولا حدود ۱۰ تا ۲۰ سال پس از ابتلا به عفونت اولیه با باکتری ایجاد می شود. ابتلا به بیماری ایدز و سیفلیس درمان نشده، عوامل خطر اصلی برای ابتلا به نوروسایفیلیس هستند.

انواع سیفلیس عصبی

پنج شکل مختلف از سفلیس عصبی وجود دارد. این اشکال عبارتند از:

سیفلیس عصبی بدون علامت

این نوع سیفلیس شایع ترین نوع نورو سیفلیس است. این بیماری معمولا قبل از اینکه نشانه های سیفلیس قابل تشخیص باشند رخ می دهد. در این شکل از نورو سیفلیس، شما بیمار نخواهید شد یا علائم بیماری عصبی را تجربه نخواهید کرد.

سیفلیس عصبی مننژ

این شکل بیماری معمولا از چند هفته تا چند سال بعد از اینکه  فرد مبتلا به سیفلیس  شد، خود را نشان می دهد. علائم این نوع نورو سیفلیس عبارتند از:

  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • سفتی گردن
  • سردرد

این بیماری همچنین ممکن است باعث کاهش قدرت شنوایی یا بینایی شود.

سیفلیس عصبی مننگوواسکولار

این نوع بیماری، جدی تر از نورو سیفلیس مننژ است. در این مورد، بیمار باید حداقل یک سکته مغزی داشته باشد. حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد از افراد مبتلا به نورو سیفلیس به این فرم بیماری مبتلا هستند. سکته مغزی ممکن است در چند ماه اول پس ابتلا به عفونت سیفلیس اتفاق بیافتد یا ممکن است چند سال بعد از عفونت رخ دهد.

جنون و فلج حاصل در اثر ضایعات سیفلیس مغزی

این شکل از بیماری می تواند چندین دهه پس از اینکه با سیفلیس آلوده شده اید، ظاهر شوند. این بیماری می تواند مشکلات پایداری را ایجاد کند. با این حال، امروزه به دلیل پیشرفت در غربالگری های عفونت و روش های درمان و پیشگیری از عفونت های منتقله از راه رابطه جنسی، وفوع این نورو سیفلیس نسبتا نادر است.

جنون و فلج حاصل در اثر ضایعات سیفلیس مغزی در صورت وقوع می تواند علائم زیر را ایجاد کند:

  • پارانویا
  • نوسانات خلقی
  • مشکلات عاطفی
  • تغییر شخصیت
  • ضعیف شدن عضلات
  • کاهش توانایی استفاده از زبان

متاسفانه این بیماری می تواند به زوال عقل نیز منتهی شود.

تابس دورسالیس

این فرم از نورو سیفلیس نیز نادر است. این بیماری می تواند حدود ۲۰ سال پس از ابتلا به سیفلیس، بر روی نخاع تأثیر بگذارد. علائم آن نیز عبارتند از:

  • مشکل در حفظ تعادل
  • کاهش قدرت هماهنگی بین اندام ها
  • بی اختیاری
  • تغییر در شکل راه رفتن
  • مشکلات بینایی
  • درد شکم، بازوها و ساق پا

سفلیس عصبی چگونه تشخیص داده می شود؟

چندین تست آزمایشگاهی وجود دارد که به تشخیص سیفلیس عصبی کمک می کند. این تست ها عبارتند از:

معاینه فیزیکی

برای پیدا کردن اینکه آیا بیمار دارای نورو سیفلیس است یا خیر، پزشک رفلکس عضلانی  را بررسی می کند و طی آن تعیین می کند که آیا عضلات و ماهیچه ها تحلیل رفته اند یا خیر؟

آزمایش خون

آزمایش خون می تواند نورو سیفلیسی که در مراحل میانی خود به سر می برد را، تشخیص دهد. آزمایشات مختلفی وجود دارد که می تواند تعیین کند که آیا در حال حاضر مبتلا به سیفلیس هستد یا در گذشته این عفونت را تجربه کرده اید یا خیر؟

پونکسیون نخاعی

اگر پزشک به این بیماری مشکوک شده باشد، آزمایش پونکسیون کمری یا نخاعی را تجویز می کند. در این روش یک نمونه از مایع اطراف مغز و نخاع گرفته می شود. سپس پزشک از این نمونه برای تعیین میزان عفونت و برنامه ریزی درمان خود استفاده خواهد کرد.

آزمایشات تصویربرداری

پزشک ممکن است سی تی اسکن را برای تشخیص تجویز کند. در این تست، مجموعه ای از اشعه های ایکس، در مقطع و زاویه های مختلف بر روی بدن تابیده می شود و به کمک بازتاب این اشعه ها تصاویری دقیق از اجزای بدن تشکیل می شود.

گاهی بیمار به اسکن MRI نیاز دارد. MRI تستی است که در آن بیمار درون یک دستگاه لوله مانند حاوی یک آهنربای قوی قرار می گیرد. این دستگاه امواج رادیویی را وارد بدن می کند و به پزشک اجازه می دهد تا تصاویر دقیقی از ارگان ها در اختیار داشته باشد.

این آزمایشات می توانند شواهدی از حضور بیماری در نخاع و مغز را نشان دهند.

چه گزینه های درمانی برای سیفلیس عصبی وجود دارد؟

معمولا از آنتی بیوتیک پنی سیلین برای درمان سیفیلیس و نوروسایفیلیس استفاده می شود. این دارو ممکن است تزریق شود یا به صورت خوراکی مصرف شود. طول دوره درمان آن بین ۱۰ تا ۱۴ روز است. آنتی بیوتیک های پروبنسید و سفتریاکسون اغلب همراه با پنی سیلین استفاده می شوند. بسته به نوع عفونت ممکن است نیاز باشد که بیمار طی دوره درمان در بیمارستان بستری شود.

در طی بهبودی، آزمایشات خون باید در دوره های ۳ ماهه و ۶ ماهه انجام شوند. بعد از دوره درمان، به مدت ۳ سال و هر سال یک بار باید این آزمایشات را تکرار کنید. پزشک هر شش ماه یک بار سطح مایع مغزی نخاعی را بررسی می کند.

نورو سیفلیس به ویژه در افراد مبتلا به اچ آی وی رایج است. این به این علت است که زخم های سیفلیتی ابتلا به HIV را آسان تر می کند. از طرفی Treponema pallidum با HIV به گونه ای رفتار می کند که درمان عفونت سیفلیس کمی دشوار می شود.

افراد مبتلا به نورو سیفلیس و HIV معمولا نیاز به تزریق پنی سیلین بیشتری دارند و پزشکان شانس کمتری را برای بهبود کامل آن ها در نظر می گیرند.

چشم انداز بلند مدت بیمار بستگی به نوع نورو سیفلیس دارد. آنتی بیوتیک پلی سیلین عفونت شما را درمان می کند و از ایجاد هر گونه آسیب بیشتر به بدن جلوگیری می کند، اما نمی تواند آسیبی که قبلا به بدن وارد شده است را ترمیم کند. با این حال، اگر مورد ابتلا خفیف باشد، مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است برای بهبودی کامل کافی باشند.

نکاتی برای جلوگیری از ابتلا به سیفلیس

اولین گام در درمان سیفلیس عصبی، جلوگیری از ابتلا به سیفلیس است. از آنجا که سیفیلیس یک بیماری منتقله از راه رابطه جنسی است، بهترین گزینه پیشگیری، داشتن رابطه جنسی سالم است. استفاده از کاندوم می تواند احتمال بروز سیفلیس را کاهش دهد. با این حال، سیفلیس از طریق لمس کردن ناحیه تناسلی که در خارج از منطقه تحت پوشش کاندوم قرار دارد نیز پخش می شود.

متاسفانه به دلیل این که این بیماری سال ها بعد علائم خود را نشان می دهد، افراد آلوده همان لحظه متوجه ابتلا به عفونت نمی شوند. چند هفته یا چند ماه پس از ابتلا به این بیماری در محل آلودگی زخم ظاهر می شود. اگر چه این زخم ها خود به خود از بین می روند، اما این بیماری می تواند در بدن باقی بماند. بعدها، بثورات بدون خارش همراه با لکه های قهوه ای مایل به قرمز در محل عفونت یا قسمت های دیگر بدن ظاهر می شود.

سایر علائم سیفلیس عبارتند از:

  • تورم غدد لنفاوی
  • سردرد
  • ریزش مو
  • کاهش وزن
  • خستگی
  • دردهای عضلانی

به محض مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.